خیابان ظریف بن‌بست نیست

«سهشنبه تاریخی» روزی که ظریف بهرغم همه مخالفخوانیها و ایرادگیریهای بیامان یک سال و نیم گذشته توانست مهر تائیدی نمایان بر عملکردهای دستگاه دیپلماسی در آوردگاه سخت مذاکرات هستهای بگیرد. عبور از گردنههای سخت و صعب تخصص مردانی است که با تکیه بر توانایی و دانش خود و عرضه و ارائه موزون و سنجیده عملکردهای به منصهظهور رسیده، میتوانند از موانعی که سختترین منتقدین و مخالفین در برابرشان ایجاد کرده گذر کرده و اکثریت را راضی به پذیرش کارآمدی و کارایی خود کنند. محمدجواد ظریف به همان میزان که بر رمز و رازهای دیپلماسی اشراف و تامل دارد و در سختترین مذاکرات یکتنه در برابر وزرای خارجه تمامی قدرتهای شناختهشده جهان میایستد و به نمایندگی از ملت بزرگ ایران در راستای احقاق حقوق حقه آنان گامهای بزرگی برمیدارد، به همان میزان نیز سخنوری توانا و البته مسلط بر تحولات است که میتواند فارغ از ایرادگیریها و پافشاری منتقدان آشتیناپذیر، عموم صاحبنظران و افکار عمومی را نسبت به پیشرفتها و دستاوردهای فرزندان انقلاب در مذاکرات سخت و طاقتفرسای هستهای اقناع کرده و حکم تائید بر کارنامه خود را از آنان دریافت کنند. مجلس نهم بهطور معمول در برابر وزرای دولت یازدهم گارد مثبتی نداشته و هرگاه آنان به بهارستان آمدهاند، با کارت زرد بدرقه شدهاند و حال وزیر امورخارجه کشورمان توانسته در برابر سوال منتقدین تمامعیار خود که نشان دادهاند سر انعطاف و آشتی ندارند، موفق از این کارزار بیرون بیاید. اهمیت خطیر این فعل و انفعال آنجاست که بیشترین انتقادات منتقدان دولت یازدهم معطوف به دستگاه دیپلماسی و رویکردها در مذاکرات هستهای بوده و اکنون مهر تائید اکثریت نمایندگان بر کارنامه دستگاه دیپلماسی در مذاکرات هستهای یک مولفه تاثیرگذار در معادلات داخلی و البته خارجی است و نشان از اتحاد و اجماع ارکان مختلف نظام بر پیشبرد مذاکرات در قالب دیپلماسی هوشمندانه و منطبق بر سیاستهای تعاملی و بهدور از رویکردهای انفعالی و البته شعاری است.

دستاورد بزرگ ظریف و مخالفین پابرجا

از همان ابتدای معرفی دکتر محمدجواد ظریف برای تصدی وزارت امورخارجه منتقدانی چون کریمیقدوسی سر ناسازگاری گذاشته و به مخالفت با ظریف پرداختند، این مخالفتها چه در آستانه انعقاد توافق ژنو و چه پس از آن بهطور مستمر و تمامعیار ادامه داشت تا آنجا که ظریف با صراحت اعلام داشت که عدهای در هر حالت و صورت راضی نشده و دست از مخالفت با امضای توافق و مذاکرات بر نخواهند داشت، نکتهای که البته روز گذشته بعینه به اثبات رسید. پس از کشوقوسهای فراوان و به علت حضور ظریف در مذاکرات، طرح سوال کریمیقدوسی و 40نفر از نمایندگان مجلس از وزیر امورخارجه پس از سه بار تعویق بالاخره در صحن علنی و در سهشنبه 16 دی ماه مطرح شد. ظریف به شکل مفصل و مشروح به سوال نمایندگان که در شرح آن آمده بود: «موافقتنامه ژنو محورهایی را به امضای طرفین رسانده که عملاً حقوق هستهای ملت ایران را نادیده گرفته و مقدمهای رافراهم کرده که در درازمدت کل برنامههای صلحآمیز هستهای را به طور جدی تهدید و زیرسؤال برده است.» پاسخ گفته و تاکید کرد که نباید رویکرد جناحی و سیاسی بهعنوان مهمترین عامل بیبازگشت شکست در سیاستورزیها و رویکردهای دیپلماتیک راهی داشته باشد. بهرغم تاکیدات و تصریحات واضح و مبرهن ظریف، کریمیقدوسی از پاسخ وی قانع نشده و موضوع در صحن علنی به رای گذاشته شد، که با 125 رأی موافق، 86 رأی مخالف و 8 رأی ممتنع از مجموع 229 نماینده حاضر در صحن، اکثریت نمایندگان از سخنان وزیر امورخارجه قانع شدند و برخلاف پیشبینی و برنامهریزی منتقدان، دستاوردی مطلوب برای وزارتخارجه دولت تدبیر و امید رقم خورده و با توجه به متن سوال و نیز پاسخهای ظریف، مهر تائیدی از سوی اکثریت نمایندگان در کارنامه مذاکرهکنندگان هستهای ثبت و ضبط شد. هرچند که منتقدان سخت و پروپا قرص نشان دادند که در هیچ حالتی حاضر به انعطاف و پذیرش طرف مقابل نیستند.

دیپلماسی به دور از نگاه جناحی و طیفی

شاهبیت سخنان روز گذشته ظریف تاکید بر این نکته مهم و راهبردی بود که مذاکرهکنندگان هستهای به هیچ روی رویکردهای جناحی و طیفی در مذاکراتی که با منافع ملی ارتباط وثیق دارد، اتخاذ نکرده و بری از این مضامین هستند. ظریف با صراحت اعلام کرد: من اطمینان میدهم که دولت و تیم مذاکرهکننده هیچ هدف سیاسی و جناحی را در مذاکرات هستهای دنبال نخواهد کرد. نکته آنکه در طول چند ماه گذشته یکی از محورهای مورد تاکید مخالفان و منتقدان توافق اتهامزنی به دولت و دستگاه دیپلماسی در راستای رویکردهای طیفی و جناحی بود. آنان ظریف را متهم میکردند که در مواجهه با طرفهای خارجی به نحوی سخن گفته که اگر توافق حاصل نشود به دولت و طیف سیاسی حامی آن ضربه میخورد این درحالی بود و است که هر دستاوردی در مذاکرات به نفع آحاد عموم ملت و در راستای مطامع و منافع کلیت کشور است و بیشتر میتوان گفت رویکردهای فرافکنانه که در راستای کارشکنی در مذاکرات منطقی و مستدل است با عدم لحاظ منافع ملی و در راستای مطامع و اغراض طیفهای خاص است که میترسند با کسب پیروزی در مذاکرات و دستاورد نمایان آن جایگاه سیاسی و طیفی منتقدان در برابر پیروزی دولت در این آوردگاه خطیر که پیروزی ملت نیز است، دچار خدشه و افول شود. ظریف در همین راستا تاکید میکند: من عمیقاً اعتقاد دارم که جناحی شدن موضوع سیاست خارجی نقطه بیبازگشت شکست آن است و هزینهکردن منافع ملی برای هدفهای جناحی و سیاسی گناهی نابخشودنی است.

پیگیری رویکردهای اصولی و تاکید بر دستاوردها

سخنان روز گذشته ظریف در مجلس دو محور اساسی داشت؛ تاکید و تصریح بر حفظ و دوام رویکردهای اصولی و نیز تشریح دستاوردهای مذاکرات هستهای طی یک سال و نیم گذشته. ظریف در ابتدا تاکید کرد که قدرت ایران منطبق بر ظرفیتهای درونی و پیروی از گفتمان اصیل انقلاب اسلامی است. وی با تشریح کارشکنی دشمنان که یکی از آنها تهدیدانگاری برنامه هستهای ایران و در پیامد آن ایجاد فشار و محدودیت برای کشورمان بود، با اشاره به انتخابات ریاستجمهوری که با پشتیبانی هوشمندانه مردم از رویکرد تدبیر و اعتدال زمینه ورود قدرتمند جمهوری اسلامی ایران به مذاکرات هستهای را فراهم کردند، به تشریح دستاوردها پرداخته و تاکید کرد: ایران امروز به اقرار دوست و دشمن نه مشکل منطقهای بلکه عامل ثبات و امنیت در منطقه است. ظریف با اشاره به اذعان دولتمردان آمریکایی به قدرت و توانایی منطقهای ایران، تصریح کرد: سیاست خارجی توانسته است طی توافق ژنو با فضاسازیهای خصمانه و بهانهجوییهای هرروزه علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مقابله کند و سهم کوچکی در ارتقای امنیت و اقتدارکشور ایفا نماید و این جزئی از وظایف قانونی و ذاتی دستگاه دیپلماسی است. ظریف با تشکر ویژه از حمایتهای رهبر معظم انقلاب از مذاکرهکنندگان خاطرنشان کرد: بنده و همکارانم در وزارت امورخارجه همواره به دنبال تقویت اقتدار ملی بوده و هستیم. رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر این نکته که با مذاکرات هوشمندانه هستهای از اجرای طرحهای تصویب شده محافل صهیونیستی و تندروهای آمریکایی جلوگیری شده و بخشی از داراییهای به ناحق ضبط شده این مردم بازگردانده شده است، به موقعیت مطلوب سیاسی و اقتصادی کشور در سایه سار ممانعت از بسط و تعمیق روند تحریمها در شرایط فعلی، اشاره کرد و گفت: امروز سرمایهگذاران خارجی برای حضور در ایران صف کشیدهاند. ظریف با اشاره به این نکته که دیگر سخن از «همه گزینهها روی میز است» یا «اصل غنیسازی» مطرح نیست و طرفهای خارجی تنها بر میزان و ظرفیت غنیسازی متمرکز بوده و میدانند راه توافق لغو همه تحریمهاست، تاکید کرد: صهیونیستها امروز در انزوا قرار گرفتهاند. ظریف در پایان هم افزود: افتخار میکند که صهیونیستها و دشمنان منکوبشده و وی نقش کوچکی در این پیروزی داشته است.