وضعیت جهانی تولید فولاد در 2015

براساس پیشبینیهای این سازمان، مصرف این گروه از محصولات در منطقه خاورمیانه نیز به 55.4 میلیون و 400هزار تن در سال 2015  خواهد رسید.

این گزارش همچنین میافزاید: با وجود افزایش تولید طی سالهای اخیر، میزان صادرات و واردات محصولات فولای در جهان از سال 2011 تاکنون با روند کاهشی روبهرو شده است؛ بهطوری که میزان واردات این گروه از محصولات در سال 2013  تقریبا 8 درصد و میزان صادرات آن نیز 1.7 درصد نسبت به سال قبل کاهش داشته است.

بنابر گزارش انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد خام از سال 2001 تاکنون روند صعودی داشته است؛ بهطوری که از 851 میلیون تن در سال 2001  به 1649میلیون تن در سال 2013  رسیده است. طی سالهای یاد شده، مصرف سرانه فولاد خام نیز با رشد مداوم روبهرو بوده و از 150کیلوگرم در سال 2001  به 225کیلوگرم در سال 2013 افزایش یافته است. تولید جهانی فولاد خام طی سالهای 2010 تا 2013 با رشد 15درصدی روبهرو بوده و از یک میلیارد و 433میلیون تن در سال 2010  به یک میلیارد و 649 میلیون تن در سال 2013  رسیده است. روند تولید فولاد خام در جهان طی سالهای 2010 تا 2013 نشان میدهد، بخش اعظم تولید فولاد در جهان متعلق به آسیا و اقیانوسیه است. این منطقه در سال 2013  بیش از 68درصد تولید فولاد خام جهان را در دست داشته که نسبت به سال 2010 (65 درصد) افزایش داشته است.

  افزایش سهم خاورمیانه در تولید فولاد

در میان این مناطق تنها قاره آفریقا، آسیا و اقیانوسیه و منطقه خاورمیانه رشد مثبت را در سال 2013  تجربه کردهاند. آسیا و اقیانوسیه با 9.4درصد رشد بیشترین میزان رشد را در این سال داشته و امریکای شمالی نیز با منفی 2.2درصد رشد بیشترین کاهش را در میان این مناطق تجربه کرده است. رشد 8 درصدی تولید فولاد در منطقه خاورمیانه نیز در سال 2013 قابل توجه به نظر میرسد.

 در سال2013 ، آسیا و اقیانوسیه با سهم 6.2درصدی بالاترین سهم را در رشد مثبت 5.8 درصدی تولید فولاد خام جهان داشتهاند. اتحادیه اروپا و امریکای شمالی نیز بهترتیب با سهم منفی 0.15و منفی 0.17واحد درصد در تولید فولاد خام جهان بیشترین تاثیر را در کاهش تولید فولاد خام جهان ایفا کردهاند. سهم آسیا و خاورمیانه از تولید فولاد خام درحالی افزایش یافته که سهم اتحادیه اروپا نسبت به سال 2010 کمتر شده است. سهم آسیا و اقیانوسیه از تولید فولاد جهان در سال 2013 تقریبا 68 درصد بوده که بیش از 65درصد آن متعلق به قاره آسیاست. در میان کشورهای آسیایی، چین با سهم بیش از 72درصد از تولید آسیا بیشترین را ایفا کرده است. کشورهای ژاپن، هند، روسیه، کره جنوبی و ترکیه نیز نقش بسزایی را در میان کشورهای آسیایی ایفا کردهاند.

  ایران؛ بزرگترین فولادساز خاورمیانه

سهم یک درصدی خاورمیانه از تولید فولاد خام در سال 2010 به 2درصد در سال 2013  افزایش یافته است. در میان کشورهای خاورمیانه بیشترین میزان تولید متعلق به ایران است. در سال2013  از مجموع 27میلیون تن تولید فولاد خاورمیانه، 15.4 میلیون تن (57 درصد) توسط ایران و 5.5 میلیون تن (20.3درصد) توسط عربستان تولید شده و بقیه آن مربوط به سایر کشورهاست. همانگونه که مشاهده میشود، حضور کشورهای آسیایی (بهخصوص کشور چین) در میان این کشورها بیش از سایر مناطق به چشم میخورد.

عملکرد تولید فولاد خام در 10کشور عمده تولیدکننده در سال 2013 نشان میدهد چین با سهم بیش از 47درصد از تولید فولاد جهان بیشترین حجم تولید را در سالهای 2012 و 2013  بهخود اختصاص داده است. از مجموع 1649 میلیون تن تولید فولاد خام در جهان 779میلیون تن توسط چین تولید میشود. این میزان تولید چین را در جایگاه نخست جهانی قرار داده است. روسیه با 68.7 میلیون تن در رتبه پنجم، کشور ترکیه با 34.7 میلیون تن در جایگاه هشتم و ایران با تولید 15.4 میلیون تن فولاد خام در سال 2013 در جایگاه پانزدهم قرار گرفتهاند.

در سال2013، حجم تولید فولاد خام در کشور چین با رشد قابلملاحظه 6.6 درصد مواجه بود که در میان 20کشور عمده تولیدکننده فولاد بیسابقه است. این موضوع در حالی است که تولید فولاد ترکیه با کاهش 3.3 درصدی و تولید کرهجنوبی با کاهش 4.3 درصدی در این سال همراه بوده است. همچنین روند تولید فولاد خام در کشورهای ترکیه بهعنوان رقیب استراتژیک منطقه و ایران طی سالهای 2005 تا 2013 نشان میدهد میزان تولید فولاد در کشور ترکیه طی سالهای 2005 تا 2013، همواره بیشتر از ایران بوده است. اگرچه طی سالهای یادشده، ترکیه در تولید فولاد خام نوسانات بیشتری را نسبت به ایران، تجربه کرده، اما درمجموع میزان تولید فولاد ترکیه با شیب بیشتری نسبت به ایران در حال افزایش است. میزان تولید فولاد در 11ماهه نخست سال2014 ، حدود 31 میلیون تن بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 1.7 درصد کاهش یافته است. ادامه چنین روندی گویای دو سال رشد متوالی منفی برای صنعت فولاد ترکیه خواهد بود؛ درحالیکه براساس آخرین آمار ارایهشده از سوی مجمع جهانی فولاد، تولید فولاد 2.2 و 6.4 درصدی را تجربه کرده است.

  سهم اندک ایران در تولید فولاد آسیا

اگرچه در 11ماهه نخست 2014، تولید فولاد خام در ایران نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته، اما سهم پایینی از تولید فولاد آسیا (1.5 درصد) را به خود اختصاص داده است. این موضوع در حالی است که به نظر میرسد هزینه تولید فولاد در ایران بهواسطه دارا بودن عوامل اصلی ارزانتر تولید فولاد یعنی سنگآهن، آب و انرژی نسبت به بسیاری از کشورهای آسیایی پایینتر است.

پس از بحران مالی جهانی در سال 2008، میزان صادرات محصولات فولادی با کاهش 25درصدی مواجه شد اما این مقدار در سال 2010 به بالاترین مقدار خود طی سالهای 2006 تا 2013 رسید. روند نزولی صادرات این محصولات از سال 2011 به بعد است؛ بهطوریکه صادرات محصولات فولادی در سال 2013 با کاهش 1.1 درصدی مواجه شد و از 414میلیون تن در سال2012 به 409میلیون تن در سال2013 رسید.

بیشترین رشد منفی صادرات برای اتحادیه اروپا

براساس این گزارش، در میان مناطق مختلف جهان، به نظر میرسد اتحادیه اروپا بیشترین سهم را در رشد منفی صادرات محصولات فولادی در سال2013  داشته است. صادرات این گروه از محصولات در اتحادیه اروپا از حدود 140میلیون تن در سال2012  به 134میلیون تن در سال2013  رسیده است. طی سالهای 2005 تا 2009 ، اتحادیه اروپا بیشترین سهم را در صادرات فولاد جهان داشته است؛ اما بهنظر میرسد پس از بحران مالی جهانی از سال2009  به بعد آسیا توانسته سهم بازار خود را از صادرات جهان افزایش دهد؛ بهطوریکه سهم صادرات محصولات فولادی آسیا از 35درصد در سال2010  به حدود 40درصد در سال2013  رسیده است. این موضوع در حالی رخ داده که سهم اتحادیه اروپا که تا پیش از این رهبری بازار را در دست داشت، از 35درصد در سال2010  به حدود 33درصد در سال2013  رسیده است. درحالحاضر، 163میلیون تن از مجموع 409میلیون تن صادرات محصولات فولادی جهان، تعلق به قاره آسیا است که باتوجه به توضیحات پیشین حدود 40درصد صادرات فولادی جهان را شامل میشود.
منطقه خاورمیانه در سال 2013میلادی  2میلیون تن (0.5 درصد) از صادرات محصولات فولادی را به خود اختصاص داده است. آمارهای بینالمللی نشان میدهد این منطقه بیشترین مقدار صادرات فولادی خود را (حدود 6میلیون تن) در سال2008  داشته است. مقدار صادرات این منطقه از سال2010  تاکنون نیز از منظر وزنی تقریبا ثابت بوده است. در سال2013 ، قاره آسیا بیشترین سهم را در میان صادرات محصولات فولادی مناطق جهان داشته است. در میان 10کشور عمده صادرکننده فولاد در جهان، اسامی 6کشور آسیایی بهچشم میخورد. چین و ژاپن در صدر جدول صادرکنندگان محصولات فولادی قرار گرفتهاند. چین با 61.5 میلیون تن صادرات، تقریبا 38درصد از صادرات فولادی آسیا و 15درصد از صادرات فولادی جهان را در سال2013  در برگرفته است و در حال حاضر بزرگترین صادرکننده محصولات فولادی جهان بهشمار میرود. کشورهای روسیه و ترکیه نیز بهترتیب با 5.7 و 4.2 میلیون تن صادرات، در جایگاه هفتم و هشتم صادرکنندگان برتر جهان قرار گرفتهاند.

سهم ناچیز ایران در صادرات فولاد

براساس این گزارش، اگرچه ایران جزو 15کشور برتر تولیدکننده فولاد خام در جهان قرار دارد، اما نام آن در میان 20صادرکننده عمده محصولات فولادی بهچشم نمیخورد. واردات محصولات فولادی نیز طی بازه زمانی 2006 تا 2013  روندی مشابه صادرات این گروه محصولات داشته است. صادرات و واردات این گروه از محصولات طی دو سال اخیر (2012 و 2013 ) روند نزولی داشته است؛ با این تفاوت که سرعت کاهش صادرات در حال افزایش است، درحالیکه شیب منفی واردات در حال کاهش است و بهسمت صفر میل میکند.

واردات محصولات فولادی در سال 2013، معادل 398میلیون تن بود که نسبت به سال2012  0.5 درصد و نسبت به سال2011، به میزان 6/1درصد کاهش یافته است. در سال2013 ، 31.6 درصد از مجموع 398میلیون تن واردات محصولات فولادی جهان متعلق به اتحادیه اروپا است. قاره آسیا نیز با واردات 120میلیون تن، 30درصد از واردات محصولات فولادی جهان را در این سال به خود اختصاص داده است.

طی سالهای متمادی، مناطق اتحادیه اروپا و آسیا سهم بالاتری نسبت به سایر مناطق در میزان واردات محصولات فولادی داشتند؛ هرچند میزان واردات آنها در سالهای مختلف دارای نوساناتی از لحاظ وزنی بوده است. امریکایشمالی، خاورمیانه و آفریقا نیز بهترتیب 13،7 و 6درصد از واردات محصولات فولادی را در سال2013  به خود اختصاص دادهاند.

آمارهای بینالمللی نشاندهنده سطح پایین مبادلات درونمنطقهیی کشورهای منطقه خاورمیانه در زمینه محصولات فولادی است؛ بهگونهییکه تنها 4/0درصد از نیاز وارداتی این منطقه توسط خاورمیانه و منطقه آفریقا تامین میشود. ایالات متحده امریکا در سال2013 ، بیش از 30میلیون تن واردات محصولات فولادی داشته است. این مقدار که حدود 8درصد از کل واردات جهان را در این سال تشکیل میدهد، ایالات متحده امریکا را در جایگاه دوم از نظر میزان واردات محصولات فولادی قرار داده است. پس از آن، آلمان، کرهجنوبی و تایلند بهترتیب حدود 6،5، و 4درصد از واردات جهان را به خود اختصاص دادهاند. واردات این گروه از محصولات در ایران نیز 3میلیونو100هزار تن گزارش شده که در مقایسه با صادرات 37/0میلیون تنی در سال2013 ، تراز تجاری منفی 2.7 درصدی از لحاظ وزنی را نشان میدهد. براساس آمارهای مجمع جهانی فولاد در سال2013 ، تراز تجاری محصولات فولادی در منطقه خاورمیانه از لحاظ وزنی معادل منفی25میلیون دلار بود.