صعود ۷۲ پله‌ای ایران در رده‌بندی توسعه انسانی جهان از زمان انقلاب

گزارش توسعه انسانی سازمان ملل سال 2011 نشان می دهد شاخص توسعه انسانی ایران در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی با رشد ۶۱ درصدی مواجه شده است که بدین ترتیب ایران یکی از بالاترین سرعت ها در مسیر توسعه انسانی طی ۳۳ سال گذشته را داشته است.

بر اساس این گزارش، شاخص توسعه انسانی ایران یک سال قبل از انقلاب اسلامی 0.437 اعلام شده است و این رقم در سال های بعد از انقلاب افزایش یافته، در سال ۱۹90 به 0.534، در سال ۲۰۰۰ به 0.636، در سال ۲۰۰۵ به 0.671، در سال ۲۰۰۹ به 0.703 و در سال ۲۰۱۰ به 0.707 رسیده است. شاخص توسعه انسانی ایران برای سال ۲۰۱۱ نیز 0.707 اعلام شده است.

به دنبال افزایش شاخص توسعه انسانی ایران جایگاه ایران در رده بندی جهانی از این نظر نیز ارتقاء یافته است. ایران در سال ۱۹۷۹ از نظر توسعه انسانی در میان ۱۸۲ کشور جهان رتبه 160 را به خود اختصاص داده بود اما در سال ۲۰۱۱ به رتبه 88 ارتقاء یافته است که بدین ترتیب صعود ۷۲ پله ای داشته است. بر اساس تقسیم بندی سازمان ملل ایران ۳۳ سال پیش در میان کشورهایی قرار داشت که دارای توسعه انسانی پایین بودند اما در حال حاضر بین کشورهای دارای توسعه انسانی بالا قرار گرفته است.

عدالت و برابری درآمدی یکی از شاخصه های مهم توسعه انسانی در هر کشوری است. بر اساس گزارش توسعه انسانی سازمان ملل نابرابری درآمدی در ایران طی سه دهه گذشته کاهش قابل توجهی داشته است. ضریب جینی از شاخص های مهم اندازه گیری نابرابری توزیع درآمد در کشورها میباشد. اندازه این شاخص بین صفر (معرف جامعهای با برابری کامل توزیع درآمد) و یک (نمایانگر عدم برابری توزیع درآمد در جامعه) تغییر میکند.

بر اساس آمارهای موجود ضریب جینی در سالهای قبل از انقلاب بین 0.4584 در سال 56 تا 0.502 در سال 54 در نوسان بوده است که نشان دهنده شکاف بالای طبقاتی و نابرابری شدید در توزیع درآمد است.

این در حالی است که در سال 54 که یکی از بدترین سالهای کشور در خصوص توزیع درآمد و شکاف طبقاتی بوده است، سهم درآمد 10 درصد از ثروتمندان کشور بیش از 33.8 برابر سهم 10درصد فقیرترین بوده است.

در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی که یکی از شعارهای اساسی و محوری آن محرومیت زدایی و کاهش فقر و نابرابری بوده است، تلاش زیادی در جهت توزیع عادلانه درآمد و ثروت ملی کشور و حمایت از اقشار محروم و کمدرآمد جامعه صورت گرفته است که نتیجه آن کاهش قابل توجه عدد ضریب جینی از رقم بالای 0.5 به حدود 0.383 و کاهش شکاف طبقاتی بوده است.

بر اساس آمارهای سازمان ملل ضریب جینی در کشور در سال جاری به حدود 0.383 رسیده است که پایین ترین رقم طی سالهای قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

توزیع درآمد عمدتا تحت تاثیر عوامل به وجود آورنده درآمد خانوار، شرایط اقتصادی و اجتماعی و میزان دخالت دولت در اتخاذ سیاستهای معطوف به توزیع برابر درآمد قرار دارد. آمار شاخص ضریب جینی بیانگر نتیجهبخش بودن رویکرد عدالتمحورانه نظام اسلامی در عرصه اقتصادی کشور بوده است.

سازمان ملل در گزارش امسال شاخص توسعه انسانی خود اعلام کرده ایران با کسب رتبه 76 از نظر ضریب جینی در جهان دارای شکاف و نابرابری درآمدی کمتری نسبت به آمریکا،پرتغال، ترکیه، روسیه و قطر است.

سازمان ملل در گزارش جدید خود ضریب جینی ایران را 38.3 اعلام کرده است که ایران در میان 182 کشور از نظر میزان ضریب جینی در رتبه 76 قرار گرفته است.