بورس تهران آماده تیک آف هسته ای/ از رفتارهای هیجانی بپرهیزید

در حالی که بورس تهران از نقطه اوج تاریخی خود یعنی از ارتفاع 89500 واحدی در دی ماه 92 تاکنون 23772 واحد یعنی معادل 26.5 درصد عقب نشینی کرده است، خبر اجماع نظر بر سر حل مسأله هسته ای ایران موجی از امیدواری را در جامعه سهامداری ایجاد کرده است. بورس تهران آماده تیک آف هسته ای/ از رفتارهای هیجانی بپرهیزید

فعالان بازار سهام که در سال 93 رسما عطای بازار را به لقایش بخشیده بودند حالا با امیدواری بیشتری نسبت به گذشته، آماده ورود به چرخه معاملات سهام هستند تا با کنار زدن سفته بازانی که سهم های کوچک بورس را دستخوش نوسان های مثبت کرده بودند، ویترین اقتصادی کشور را برای رشد و جهش های پیش رو آماده کنند.

بورس تهران در محافل اقتصادی به عنوان ویترین اقتصاد کشور خوانده می شد، چرا که نماینده یا نمایندگان 39 صنعت بورسی در این بازار حضور دارند.

چرا حل پرونده هسته ای برای بورس مهم است؟

12 سال است که معامله گران بازار سهام معاملات خود را اصطلاحا با ترس و لرز هسته ای انجام می دهند، سرمایه گذاری که امروز سهم می خرد نگران است که شب در لوزان، ژنو، وین یا در واشنگتن و نیویورک اتفاقی علیه ایران و صنعتی که سهام مرتبط با آن را خریداری کرده است، رخ دهد و سرمایه اش نصف یا حتی یک سوم شود، درست مثل اتفاقی که در 15 ماه گذشته رخ داد.
بسیاری از سرمایه گذاران بورسی ظرف این مدت به راحتی آب شدن سرمایه های خود را در بازار سهام درک کردند.

اما ظاهرا دیگر پرونده هسته ای ایران را نباید به عنوان یک ریسک سیستماتیک (به ریسک های تحمیلی برون زا در بازار سهام اصطلاحا ریسک های سیستماتیک می گویند) به شمار آورد، چرا که در دانشگاه لوزان بیانیه ای قرائت شد که از رسیدن به راه حل هایی جهت حل مناقشه هسته ای خبر می داد و مهم تر این که قدرت های جهان با لغو تحریم های اقتصادی علیه ایران که به دلیل موضوع هسته ای وضع شده بود، موافقت کردند.

بدین ترتیب خرس هسته ای (در ادبیات بازار سهام به بازار منفی و قرمز بازار خرسی وBearish market گفته می شود و بازار مثبت را بازار گاوی و bull market می خوانند) از بازار سهام ایران خداحافظی کرد.

رشد هسته ای بازار تا کجا؟

بازار سهام در 15 ماه گذشته هر چند چیزی جز زیان برای سرمایه گذاران واقعی خود نداشت اما یک دستاورد بزرگ داشت و آن این که دریافت هیجان همان طور که از اسمش پیداست گذراست. بازار به راحتی دید و درک کرد که چگونه هیجان پیروزی حسن روحانی در انتخابات دهم ریاست جمهوری از بین رفت و شاخص های بازار چگونه سقوط کردند و چگونه هیجان ناشی از توافق اولیه سال گذشته بر سر پرونده هسته ای خیلی زود به فراموشی سپرده شد.

بنابراین ما حالا با یک بورس کم عمق و صرفا تاثیر پذیر از هیجان سیاسی مواجه نیستیم، بدون تردید بیانیه قرائت شده در لوزان که حاکی از توافقات مهمی بر سر مسئله هسته ای است در بازار سهام اثر گذار خواهد بود، اما نباید این اثرگذاری را بلند مدت تصور کرد چرا که بورس ما در یک سال گذشته یاد گرفته که هیجان و هیجانی معامله کردن هم عمری دارد کوتاه مدت و اگر به سرمایه گذاری بلند مدت و کسب بازدهی های بیش از 50 درصدی در بورس فکر می کنیم باید بخش واقعی اقتصاد کشور حرکت کند، یعنی تحریم ها لغو شده،درهای کشور به روی سرمایه گذاری خارجی باز شود، بهای تمام شده تولید کاهش پیدا کند و عملا بخش واقعی اقتصاد بتواند رشد واقعی اقتصاد کشور را رقم زده و ویترین اقتصادی کشور هم بتواند نمایشگر تحولات اساسی و بنیادین در اقتصاد باشد.

در غیر این صورت توافق هسته ای در خوش بینانه حالت 5 روز معاملاتی بورس را با رشد های یک تا 3 درصدی روزانه مواجه می کند و حداکثر به رشد 20 درصدی بازار منتج خواهد شد و بعد از این رشد هیجانی نوبت حرکت بخش واقعی اقتصاد است.

یادمان هم نرود که برداشته شدن کامل تحریم های اقتصادی بسیار زمان بر خواهد برد. این را هم در نظر داشته باشید که دیگر از رشد دلاری بورس هم خبری نخواهد بود،چرا که توافق سیاسی به شدت قیمت دلار را در بازار ها تضعیف می کند.

چه صنایعی از گشایش سیاسی نفع می برند؟

بازار در این هفته به سراغ صنایعی خواهد رفت که طی سال های اخیر از وضعیت تحریم ها لطمه بزرگی دیده و برداشته شدن این تحریم ها می تواند این صنایع و یا شرکت ها را به ثبات و شرایط گذشته بازگرداند.
لذا از ایتدای هفته صنایعی همچون بانکداری (به دلیل لغو تحریم های سوئیفت) ،خودرو (این صنعت از 2 عامل برداشته شدن تحریم ها و کاهش نرخ ارز خصوصا یورو بهره مند می شود و می تواند با کاهش بهای تمام شده وضعیت بهتری را تجربه کند)، لیزینگ(به دلیل بهبود وضعیت فروش خودرو) ،حمل و نقل (از محل لغو تحریم های کشتیرانی و قابلیت جابه جایی کالا در سطح بین المللی)، دارو(از محل واردات مواد اولیه و دسترسی آسان به ماده موثره دارو با دلار ارزان) و بیمه و تجهیزات در صدر توجه قرار خواهند گرفت.

طبیعی است در چنین شرایطی وقتی که سهام صنایع مزبور با تقاضای سنگین مواجه شوند ، بازار به سمت سایر سهام و صنایع حرکت کند. لذا توصیه این است که با رفتاری تحلیلی و منطقی به سمت سهام و صنایع منتفع از مسائل سیاسی حرکت کنید و از حرکت های سفته بازانه به شدت دوری کنید.

در نوروز 94 چه خبر بود؟

بازار سهام در نوروز امسال 5 روز معاملاتی داشت که این 5 روز با امیدواری به پرونده هسته ای آغاز شد و البته با ناامیدی به پایان رسید (قبل از بیانیه لوزان). اما به طور کلی کارنامه شاخص بورس در این 5 روز نوروزی مثبت بود چرا که شاخص کل62531 واحدی اول سال به عدد 65728 واحد رسید و در این 5 روز به طور میانگین روزی یک درصد رشد کرد.

فرابورس ایران البته واکنش مثبت تری نسبت به روند مذاکرات هسته ای داشت و روزانه 1.5 درصد رشد داشت و با ثبت رشد 7.7 درصدی در نوروز 94 عدد 720 واحد را در روز سه شنبه گذشته ثبت کرد.

نگاهی به کارنامه بازار سهام در سال 93

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در عمر یکساله در سال 93، بازدهی منفی حدود 21 درصدی (افت شاخص در کل سال گذشته، 21 درصد بود) را به ثبت رسانده است. در این بین البته تک گروه هایی مثبت اما بخش قابل توجه دیگر همچنان منفی بودند.

در سال 1393 از میان 39 صنعت حاضر در بورس تهران گروه سایر مالی با ثبت عدد 52 درصد بیشترین بازدهی را به ثبت رسانده است، گروهی که در دل خود شرکت های شرکت های برتر بازار یعنی لیزینگی ها را جای داده و به دلیل جهش قیمتی سهام این گروه با رشد همراه شده است.

اما صنعت لاستیک و تایرسازی نیز بازدهی خوب 37 درصدی را به ثبت رسانده و به دلیل رشد لیدر خود، یعنی گروه صنعتی بارز توانسته عنوان دومین صنعت پربازده بورس 93 را نصیب خود نماید.

در نهایت رتبه سوم بیشترین بازدهی نیز به شاخص صنعت حمل و نقل با حدود 31 درصد سودآوری رسیده است.

این در حالی است که بیشترین بازدهی منفی نصیب صنایع فرآورده های نفتی با ثبت بیش از 52 درصد زیان شده است. در واقع افت شدید اواخر سال پالایشی ها علت اصلی ریزش شدید شاخص این صنعت بوده است.

علیرضا باغانی - کارشناس و تحلیلگر بورس