آغاز دلواپسی‌ها از مجلس

حسین سبحانینیا، نایبرئیس فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت درباره این جلسه صبحگاهی به خبرنگاران گفت: «آقای لاریجانی در این جلسه از نمایندگان خواست با اطلاعات کامل نسبت به بیانیه سوئیس اظهارنظر کنند و اطلاعات دقیقی داشته باشند. همچنین اگر نمایندگان ابهاماتی دارند آن را در جلسه با آقایان ظریف، عراقچی و صالحی مطرح کنند.» او همچنین از حضور ظریف و صالحی در جلسه روز سهشنبه مجلس برای پاسخگویی به سوالات و ابهامات نمایندگان هم خبر داد و گفت حتی احتمال علنیبودن جلسه سهشنبه ظریف و صالحی با نمایندگان هم وجود دارد. اما ساعتی بعد، محمدحسین فرهنگی از اعضای هیاترئیسه مجلس، بر غیرعلنیبودن جلسه صبح سهشنبه تاکید کرد. پس از این مقدمه، جلسه علنی روز گذشته مجلس با نطق پیش از دستور حجتالاسلام ابوترابیفرد که ریاست جلسه را بر عهده داشت آغاز شد. نطقی که ابوترابیفرد در آن علاوه بر پرداختن به مسایل منطقهای و تسلیتگفتن به مقاممعظمرهبری، رئیسجمهور، آیتالله جنتی و خاندان خاتمی به دلیل مصیبتهای وارده، به موضوع مذاکرات لوزان نیز اشاره کرد و در اینباره گفت: «جامعه جهانی توجه دارد که غرب هیچگاه برای هیچ کشوری حق غنیسازی را دیگر به رسمیت نخواهد شناخت و تنها یک استثنا وجود دارد که آن ایران است.» نایبرئیس مجلس افزود: «از دولت محترم و از تیم مذاکرهکننده به طور جدی میخواهیم در چارچوب تعریفشده و تبیینشده از سوی رهبرمعظم انقلاب اسلامی در مسیر همافزایی و ایجاد یک جبهه واحد حرکت کنند.» کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهشهای مجلس و رئیس فراکسیون اکثریت هم در حاشیه جلسه روز گذشته با تاکید بر اینکه مجلس و نمایندگان، قدرشناس زحمات دولت و تیم مذاکرهکننده هستهای هستند، تصریح کرد: «این موضوع بسیار طبیعی است که هر طرف مذاکرهکننده تلاش میکند دستاوردهای خود را بزرگ جلوه دهد و همه باید در شرایط کنونی توجه داشته باشند که تنها باید به خود بیانیه سوئیس دقت شود.»

استارت دلواپسی در صحن بهارستان
اما در کنار این جلوه از همراهی مجلس با مذاکرهکنندگان که در نطقهای میاندستور نمایندگان و برخی اظهارنظرهای آنان به چشم میآمد، رگههای مخالف خوانی نیز آرامآرام آشکار میشد. در اولینگام این مهدی کوچکزاده بود که با بلندکردن یک نوشته به سمت جایگاه خبرنگاران، اعتراض خود به نتایج مذاکرات لوزان را اعلام کرد. بر روی کاغذ دستنوشته این نماینده مخالف دولت نوشته بود: «هرگونه قراردادی که موجب سلطه بیگانه بر منابع طبیعی، اقتصادی و فرهنگی و ارتش و دیگر شئون کشور گردد ممنوع است. اصل ١٥٣ قانون اساسی.»

پس از او نوبت به حمید رسایی رسید و او هم در ادامه انتقادات همیشگی خود اینبار در قالب تذکر

شفاهی، بیانیه لوزان را توافق سیاسی خواند و گفت: «متاسفانه در روزهای اخیر بعد از توافقنامه ژنو، توافقنامهای در سوئیس به عقد و امضا رسیده و مورد موافقت قرار گرفته که این توافقنامه عبور از خطوط قرمز است. رهبر انقلاب صراحتا اعلام کردند که توافقنامه نباید کلی یا جزیی در دو مرحله باشد و هرچه میشود در یک مرحله انجام گیرد که یک ماه از این حرف نگذشته، اما توافق اخیر روی کلیات است و جزییات باز مبهم گذاشته شده است.» در حالیکه همزمان با سخنگفتن رسایی، از گوشهوکنار مجلس چندبار صدای دو- دوکردن برخی نمایندگان بهمعنای مخالفت به گوش میرسید، او در ادامه سخنانش با بیان اینکه بین متن قرائتشده توسط موگرینی و ظریف اختلاف وجود دارد، افزود: «آقای ظریف دیشب در تلویزیون میگویند هنوز چیزی توافق نشده و چیزی الزامآور نیست. خب برادر من این جشن و سرورتان برای چیست؟ چرا ملت را سر کار میگذارید؟ اگر هیچ چیز الزامآور نیست پس چه پیروزی به دست آمده است؟» او همچنین بدون توجه به پیامهای تبریک مقامات ارشد نظامی و سیاسی کشور به تیم مذاکرهکننده ادامه داد: «دولت خودش به خودش تبریک میگوید. آقای ظریف به آقای روحانی تبریک میگوید و آقای روحانی به آقای ظریف تبریک میگوید. پس اگر این پیروزی بزرگی است، چرا مسوولان دیگر چیزی نمیگویند؟» این نماینده مخالف دولت در ادامه تذکر خود در حالیکه دو روز از استقبال پرشور مردمی از ظریف و جشنهای خیابانی پس از توافق گذشته، گفت: «مردم مثل مارگزیدهها شدند و بعد از اینکه دیدند پیروزی بزرگ توافقنامه ژنو یک دروغ بزرگ بود، دیگر از ریسمان سیاهوسفید توافقنامه سوئیس میترسند و هنوز باور ندارند.»

ادامه سخنان رسایی هم تقریبا تکرار همان جملاتی بود که شامگاه شنبه توسط نبویان در قم بیان شده بود: «ما در توافقنامه سوئیس از توافقنامه ژنو نیز بیشتر عقبنشینی کردیم... در فردوی قم قرار است فقط هزار ماشین سانتریفیوژ باقی بماند و دو آبشار آن باقی بماند و این دو آبشار هم فقط میچرخد یعنی غنیسازی نمیکند و اگر قرار است بچرخد و غنیسازی نکند به چه درد میخورد؟» فراز آخر سخنان رسایی که بیش از جملات قبلی با واکنش مخالفتآمیز برخی نمایندگان همراه شد، جملاتی کنایهآمیز درباره تیم هستهای بود. او گفت: «ما کسی را متهم به خیانت نمیکنیم اما متاسفانه منافع سیاسی جلوی چشم بعضیها را گرفته است. متاسفانه دوستان ما به مذاکره معتاد شدهاند و طرف مقابل نیز این را فهمیده و این نقطه اصلی اشکال است.»

تقابل دلواپسان و ظریف در کمیسیون
اما همه این ماجراها مقدمهای بود برای جلسهای که ساعت ١٤ در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برگزار شد. جلسهای که تصاویر، حاکی از ازدحام نمایندگان پرشماری است که در آن حاضر بودند. نبویان و بذرپاش و بیرانوند و زارعی این سوی مجلس کنار هم نشسته بودند و کریمیقدوسی و حسینیان و کوثری و دیگر چهرههای مخالف دیپلماسی دولت در سویی دیگر. جلسهای که از همان میانههای جلسه علنی دیروز، لابیهای چند نفره طیف مخالف دولت، خبر از تدارک وسیع برای آن میداد و سرانجام هم یکی از منتقدان دولت در پایان جلسه از تنش در آن خبر داد. جبار کوچکینژاد پس از پایان جلسه به «باشگاه خبرنگاران» گفت که در حین جلسه، بین ظریف و کریمی قدوسی، جدالی لفظی درگرفته است. او ماجرا را اینگونه روایت کرده: «آقای کریمیقدوسی بحثهایی را در رابطه با فردو و نطنز داشتند. آقای کریمیقدوسی نگرانیهایی را مطرح کرد که قبلا به آقای ظریف تذکر داده شده بود. آقای کریمیقدوسی به آقای ظریف گفت حضرت آقا به شما تذکر داده است؛ ولی آقای ظریف به آقای کریمیقدوسی گفت شما دروغ میگویید به آقا تهمت میبندید و به آقا ظلم میکنید و آقا به من تذکر ندادند.» عباسعلی منصوریآرانی از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس که در جمع حامیان دولت به حساب میآید هم در گفتوگو با «شرق» از عصبانیت کریمیقدوسی و پاسخهای جدی ظریف به او خبر داد و تصریح کرد اکثریت حاضران در جلسه، نسبت به سخنان ظریف رویکرد مثبت داشتند و بر این اساس فکر میکنم در جلسه روز سهشنبه هم ظریف بتواند با پاسخهای خود، ابهامات نمایندگان را رفع کند.

روایت رسمی  از  جلسه
اما سخنگوی کمیسیون امنیت ملی در پایان این جلسه روایتی آراستهتر از جریان جلسه ارایه کرد و گفت: «جلسه با حضور ظریف وزیر امور خارجه، تختروانچی و قشقاوی آغاز شد.» به گفته نقوی حسینی، ظریف در ابتدای جلسه از یکسانبودن متن خود و موگرینی، روند لغو تحریمها براساس مذاکرات لوزان، فکتشیت آمریکاییها، تضمینهای ما و تعهدات متقابل توضیح داده و گفته است: «در ارتباط با پروتکل الحاقی هم، قطعا ما خلاف قانون عمل نمیکنیم و بالاخره اینکه «بازگشتپذیری» تضمین نهایی ماست که صراحتا ذکر شده است، ما به دلایلی نخواستیم وارد بازی «فکتشیت» شویم و ممکن است ما هم فکتشیت تهیه کنیم.» او درباره ادامه جلسه پس از توضیحات مقدماتی ظریف هم اینگونه روایت کرده است: «پس از توضیحات مقدماتی ظریف، نمایندگان عضو و غیرعضو کمیسیون نقطهنظرات خود را مطرح کردند، در این جلسه بیش از ٦٠ نفر از نمایندگان مجلس در کمیسیون حضور یافتند و آقامحمدی، کوثری، جهانگیرزاده، آصفری، کریمی قدوسی، جلالی، دواتگری، زارعی، نبویان، بذرپاش، احمد توکلی و زاکانی اظهارنظر کردند. از آنجایی که سوالات نمایندگان بسیار زیاد بود، ظریف سوالات و ابهامات را یادداشت کرد تا در جلسه روز سهشنبه صحن به همه آنها پاسخ دهد.»

تکمله کوچکزاده
در این میان حسن ختام فعل و انفعالات روز گذشته مجلس را هم باید اظهار نظر مهدی کوچکزاده در اینباره دانست. این نماینده مخالف دولت به ایرنا گفت: «من هرچه بیانیه لوزان را میخوانم، آن را نمیفهمم و حتی شب گذشته نیز تا پاسی از نیمهشب سخنان ظریف را از تلویزیون تماشا کردم ولی هیچ چیزی نفهمیدم.» کوچکزاده ادامه داد: «همانطور که رهبرمعظم انقلاب هم گفتهاند اصل مذاکره عبث است، حالا هر که میخواهد مذاکره کند، برود و این کار را انجام دهد. با این استدلالهایی که من کردم به نظرم میرسد که ١+٥ در آینده حق و حقوق ما را نمیدهد و حتی اگر بهترین شکل قرارداد را بنویسیم ولی در مسیر اجرای آن به اختلاف با غرب برخورد کنیم، همین ١+٥ باید در دادگاهی که خود تشکیل میدهند و خود حاکم آن هستند، رسیدگی کنند که کاری خلاف و دور از عقلانیت است.»