کمالوندی: قرار نیست وارد جنگ فکت‌شیت شویم

بهروز کمالوندی معاون بینالملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی که در نشستی خبری حضور داشت در پاسخ به سوالی در رابطه با انتشار فکت شیت، گفت: قرار نیست ما وارد جنگ فکت شیت شویم. زیرا آمریکاییها بر مبنای نیاز خود فکت شیت ارائه کردهاند ولی باید بگویم در برخی از حوزهها مذاکره تمام نشده و آنها تنها ایدهآل خود را بیان کردهاند.

وی ادامه داد: تیم مذاکره کننده ایرانی با متانت و در نظر داشتن اصول بینالمللی مذاکرات را دنبال میکند و با دستپاچگی وارد جنگ نمیشود زیرا جنگ اصلی پای میز مذاکره است و پس از نهایی شدن نتیجه و جمع بندی نهایی مطالب را ارائه خواهیم کرد. 

کمالوندی در رابطه با اظهارنگرانیهایی که برخی در رابطه با مذاکرات ایران با گروه 1+5 دارند، خاطرنشان کرد: بزرگترین نگرانی و دل مشغولی برای تیم مذاکره کننده خودمان است. زیرا آنها نمیخواهند به هیچ عنوان حقی از ملت ایران ضایع شود. البته وجود دلواپسی کاملاً طبیعی است. ولی اگر دلواپسی از دل باشد به دل هم مینشیند.

معاون بینالملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: پس از مذاکرات لوزان ما حدود هشت بار در کمیسونهای مختلف مجلس حاضر و به سوالات در رابطه با مذاکرات پاسخ گفتیم و این وظیفه ما است. اما نباید دلواپسیها طوری باشد که صحنه اتهام زنی ایجاد شود. از سوی دیگر محافلی که به صورت تخصصی در رابطه با مذاکرات هستهای گفتوگو میکنند بسیار مفید و کارآمد است. در همین زمینه میتوانم به جلسهای با حقوقدانان اشاره کنم که در آن به سوالات پاسخ گفتیم و مسائل خوبی هم مطرح شد.

وی تأکید کرد: باید به نحوی به مذاکرات جهت داد که آنچه به دست میآید باید ضمانت اجرایی کافی هم داشته باشد. علاوه بر این تیم مذاکره کننده هستهای ایران نماینده همه کشور و نظام است. بنابراین از جناح خاصی حمایت نمیکند.

معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی با اشاره به اتهاماتی که از سوی سازمانهای بینالمللی به ایران زده میشود و در پاسخ به سوالی در این رابطه، تصریح کرد: این روند درستی نیست که هر کشوری به کشور دیگری اتهاماتی را بزند و پس از آنکه به آن اتهامات رسیدگی شد اتهام زده شده در صورت درست یا غلط بودن باز هم سر جای خود باقی بماند از سوی دیگر شورای امنیت سازمان ملل ساختاری دارد که سیاسی است نه حقوقی. برای مثال شاهد هستیم که عربستان در یمن دست به بمباران مردم بیگناه میزند ولی چون رسیدگی به آن به نفع سازمانهای بینالمللی نیست در این زمینه وارد نمیشوند.

کمالوندی با اشاره به سیاستهای ایران در قبال اتهامزنیها و عملکرد سازمانهای بینالمللی نسبت به این اتهامات، گفت: در عالم سیاست باید سعی کرد تا هرچه بیشتر از شر در امان بمانیم. در رابطه با اتهاماتی که به ما زده میشود نیز ما تا به امروز خلاف بودن بسیاری از آنها را ثابت کردهایم اما موضوع اتهام توسط آژانس حذف نشد. همچنین هنر آنها این بود که با اختصارسازی اتهامات ما را در اذهان جای بیاندازند. ولی ما تلاش کردهایم که خلاف اتهامات آنها را ثابت کنیم و این خود تلاشی بود تا با وجود آنکه اساس و ساختار سازمانهای بینالمللی همانند سازمان ملل سیاسی و بر اساس منافع برخی کشورها هستند ولی ما از شر بیشتر به سمت شر کمتر حرکت کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به اتهامات گستردهای که از سوی آژانس به ایران زده شده بود اشاره کرد و افزود: در آن زمان با توجه به گسترده بودن اتهامات آقای روحانی گفت نمیتوان موضوع به موضوع جلو رفت. بنابراین تلاش کردند تا موضوعاتی که به هم مربوط و پیوسته هستند را به صورت گام به گام و مرحله به مرحله دنبال کنند. در همین راستا گام اول به 5 موضوع، گام دوم 7 و در سومین گام 6 موضوع بررسی شد.

معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی گفت: در زمان بررسی گام به گام اتهامات علیه ایران آژانس بر روی دو موضوع مکث کرد. یکی مربوط به مقالهای دانشگاهی میشد که آنها میگفتند از این مقاله میتوان برای ایجاد بمب هستهای استفاده کرد که نمایندگان ایران مدارک و اسنادی را ارائه کرده و به آنها گفتند که با توجه به این ادعا مقالات بسیاری که در سایر کشورها منتشر میشود نیز میتواند همین استفاده را داشته باشد. در این رابطه آنها قانع شدند ولی هنوز اقدامی نکردهاند. موضوع دیگری که آژانس بر روی آن دست گذاشته بود این بود که آنها میگفتند انفجارهایی در ایران رخ داده که احتمالاً هستهای هستند. در این رابطه ما به آنها گفتیم که بیایند و خودشان بررسی کنند ولی آنها هنوز دست دست میکنند و نمیخواهند زیر بار آن بروند که اتهاماتشان نقض شود.

کمالوندی در پاسخ به سوالاتی که در رابطه با تأثیرات پاسخگویی به اتهاماتی که علیه ایران زده شده است در رابطه با تأثیر این موضوع، خاطرنشان کرد: طی یک سال گذشته ما اقدام به شفاف سازی و پاسخگویی به اتهامات علیه ایران کردیم و همین اقدام ما باعث شده است تا کار آنها و اتهام زنیهایشان سختتر شود زیرا ما به همه سوالات آنها پاسخ میگوییم. علاوه بر این امیدوار هستیم که ساختار این سازمانها نیز عوض شود. در هر صورت در جنگ اتهامات علیه ایران تا به حال ما موفق بودیم.

وی در رابطه با انتشار فکت شیت گفت: آقای صالحی مطالب را گفتند و هیچ مطلب غیرواقعی تا امروز در رابطه با مذاکرات گفته نشده است. ولی چون هنوز مذاکرات به اتمام نرسیده است همه مطالب گفته نشده است. ولی شاهد بودیم که به گفته آقای ظریف آمریکاییها مطالب درست و نادرست را با یکدیگر قاطی کردند. به همین دلیل از نظر من فکت شیتی که آمریکاییها منتشر کردند ناشی از دستپاچگی آنها به خاطر فشارهای کنگره بود و این اقدامی اشتباه بود.

در بخش دیگری از این نشست خبری سوالی در رابطه با درخواست بازرسی از پارچین مطرح شد و کمالوندی در پاسخ به آن اینطور توضیح داد که سالها است که آنها بر روی سایت پارچین مانور میدهند ولی اینکه ایران به آنها اجازه بازرسی مجدد نمیدهد این است که پارچین یک سایت نظامی است و دفعه اول هم که مورد بازرسی قرار گرفت در دیداری روحانی به آمانو اعلام کرده بود که با توجه به نظامی بودن این سایت آنها یک بار اجازه دسترسی دارند و نمیشود باز هم این درخواست را داشته باشند.

وی ادامه داد: دسترسی به این مکانها تعریف خود را دارد و دسترسی داشتن به تأسیسات هستهای یک بحث است ولی دسترسی به مراکز نظامی در بحث هستهای نمیگنجد. در رابطه با بحث پروتکل الحاقی نیز باید بگویم که این پروتکل مربوط به 20 سال پیش میشود در حالی که غنیسازی ما حدود 9 سال پیش آغاز شد. از یک سو در آژانس مطرح است که با توجه به اینکه اگر کشور عضو نخواهد اجازه دسترسی به آژانس بدهد آنها نمیتوانند آن کشور را مجبور کنند به همین دلیل این بحث مطرح است که بندی به اسم پلاس در آژانس مطرح شود. از سوی دیگر پروتکل الحاقی نیز در صورتی که قرار باشد نهایی شود باید به تصویب مجلس کشورمان در آینده برسد.

کمالوندی در پاسخ به سوالی در رابطه با اینکه آیا رآکتور آب سنگین اراک همچنان آب سنگین باقی خواهند ماند یا خیر، گفت: در ابتدا میگفتند که ما فقط میتوانیم رآکتور آب سبک داشته باشیم. ولی با اصرار و پافشاری ما رآکتور اراک نیز همچنان آب سنگین باقی خواهد ماند. در زمانی که رآکتور آب سنگین اراک را ایجاد کردیم هنوز غنیسازی انجام نداده بودیم و این رآکتور به سوخت غنیسازی نیاز ندارد. اگر آن روز غنیسازی کرده بودیم دیگر آب سنگین اراک را ایجاد نمیکردیم ولی خوشبختانه امروز هم جزء 8 کشور جهان هستیم که چنین تکنولوژی را دارد. همچنین آنها با رآکتور آب سنگین موافقت کردند ولی مرتب شروطی را میآورند اما در نهایت در مذاکرات رضایت دارند.

وی تأکید کرد: طرف غربی فرمول ایران را در رابطه با باقی ماندن نیروگاه اراک به صورت آب سنگین و با تغییراتی قبول کرده است. ما در این رآکتور میتوانیم از اورانیوم طبیعی استفاده کنیم ولی نیاز به بازطراحی دارد. ولی از آنجایی که قرار است بازطراحی شود از سوخت غنی شده استفاده میکنیم که مقدار نیاز سوخت برای رآکتور اراک بسیار کم است و این خود نکته مثبتی است زیرا فضای بیشتری برای سایر کارها در رآکتور باقی میماند. 

معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی در رابطه با برخی از گفتهها مبنی بر اینکه با خارج کردن قلب رآکتور اراک تخریبی صورت خواهد گرفت نیز توضیح داد: برای بازطراحی در رآکتور آب سنگین اراک لازم است تا قلب رآکتور را بیرون آوریم و بازفراوری لازم انجام شود. اما در حقیقت هیچ تغییری در کار نیست و هرچند که از نظر زمانی کمی در مذاکرات عقب میافتیم ولی تغییر جدی صورت نمیگیرد. از سوی دیگر اینها مطالبی نیست که بخواهیم در فکت شیت بیاوریم. بلکه ما تلاش کردیم تا تمام نکات مثبت مذاکرات را عنوان کنیم. فکت شیت آمریکاییها هم به نفع خودشان طراحی شده بود.

وی در بخش دیگری از این نشست خبری در رابطه با فردو نیز تصریح کرد: اگر علیه تأسیساتمان در نطنز، تهدید نظامی وجود نداشت قطعاً ما به دنبال احداث فردو نمیرفتیم. از نظر غنیسازی فردو اهمیت زیادی برای ما ندارد بلکه بیشتر تضمینی برای نطنز است و ما مطمئن می شویم که در هر صورت تأسیسات هستهای ما حفظ میشود. البته اگر مذاکرات هم به خوبی پیش نرود ما میتوانیم ماشینهای جدیدی را در این تاسیسات جایگزین کنیم و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

معاون بینالملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در پاسخ به سوالی در رابطه با اینکه بحث تحقیق و توسعه بعد از مذاکرات به چه صورتی پیش خواهد رفت، تصریح کرد: در رابطه با این مسأله هنوز در مذکرات به نتیجه ای نرسیدهایم و گفتوگوها در این زمینه هنوز ادامه دارد. اما در رابطه با تحقیق و توسعه استراتژی ما حفظ شادابی و به تعویق نیفتادن تحقیقات و توسعه است. همچنین ما تصمیم داریم به سمت ماشینهای جدید برویم و افقمان به همین صورت ادامه دارد. در اینجا باید تأکید کنم که بابت تک تک ماشینهای سانتریفیوژ ما در مذاکرات جنگیدیم چون اینها هم برای ما اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل در دو ماه آینده نیز دعوای جدی با طرفهای مقابل خواهیم داشت چرا که بازی هنوز تمام نشده و ما بین دو نیمه هستیم.

کمالوندی در رابطه با این سوال که چه نظری در رابطه با دلواپسیهای بیش از حد در روند مذاکرات دارید، گفت: گمان نمیکنیم کسی با پیشرفت کشور مخالفت داشته باشد و اگر فردی اینچنینی نیز پیدا شود خود به خود توسط مردم حذف خواهد شد.

وی در رابطه با اینکه برخی از گفتهها مبنی بر این که مقام معظم رهبری بر جزئیات کامل مذاکرات نظارت دارند نیز خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری بر کلیات نظارت دارند نه جزئیات و خطوط کلی را مشخص میکنند و قرار نیست هیچ یک از مذاکره کنندگان ما از این خطوط عدول کنند. مهم این است که دستاوردهای ما در بالاترین حد باشد. در ابتدای مذاکرات ما نیز فکر میکردیم این موضوع فقط سیاسی یا حقوقی است ولی امروز متوجه شدیم که آنها شرایطی بسیار پیچیده را به وجود آوردهاند و موضوع مذاکرات فراتر از مسائل سیاسی و حقوقی است.

معاون بینالملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در رابطه با چگونگی تصویب پروتکل الحاقی از سوی مجلس نیز تصریح کرد: توافق بر روی پروتکل الحاقی امری درازمدت است و در گرو توافق بر روی مسائل مختلف است و تا زمانی که دولت بخواهد این پروتکل امضا شود زمان زیادی باید سپری شود ولی در نهایت پس از توافق بر روی پروتکل الحاقی دولت از مجلس میخواهد که آن را امضا کند.

یکی از خبرنگاران از کمالوندی در رابطه با اینکه همکاریهای داوطلبانه با آژانس در سال 84 طبق مصوبه مجلس ممنوع شده است پرسید که او گفت: سال 85 مجلس مصوبهای صادر کرد و طبق آن اجازه همکاریهای گسترده با آژانس داده شده است. به نظر ما همکاری با آژانس هیچ منع قانونی ندارد.

یکی دیگر از خبرنگاران حاضر از وی پرسید که سبک و سنگین کردن ترازوی مذاکرات تا چه اندازه به عهده سازمان انرژی اتمی است و او پاسخ داد: برنامه سازمان این است که مذاکرات را به روند مثبت در جهت توسعه هستهای سوق دهد و تلاش کند تا به دستاوردهای ما لطمهای وارد نشود و خوشبختانه نیز تا به امروز در این رابطه موفق بوده و در همین راستا نیز ادامه خواهد داد.

کمالوندی در پاسخ به این سوال که اگر تغییراتی در رآکتور اراک به وجود آوریم و آنها به وعدههای خود عمل نکنند آیا توانایی باز گرداندن رآکتور به حالت اول را داریم یا خیر، تصریح کرد: با توجه به اینکه تأسیس این رآکتور با تکیه بر توانمندیهای بومی خودمان بوده است برای بازگرداندن آن به حالت اول مشکلی نداریم و از سوی دیگر تأسیسات اراک تنها مرکز تحقیق و توسعه نیست بلکه به صورت چند منظوره اداره میشود و تا زمانی که مسئولیتها به طور کامل رفع نشود تأسیسات به حالت فعلی خود باقی میماند و اگر آنها بخواهند اشتباه بزرگی را مرتکب شوند ما نیز تأسیسات را همان طور که هست حفظ میکنیم.

معاون بینالملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پایان نشست خبری، تأکید کرد: ما هر روز جلسات شش ساعته و یا حتی بیشتر را در سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه داریم و مسائل مربوط به مذاکرات و رفع محدودیتها را بررسی میکنیم.