سرنوشت معادن در دستان فناوری

در حقیقت مدیریت برنامهریزی و استراتژی معادن این روزها بسیار پیچیده شده و هر اقدامی که باعث کاهش قیمت تمام شده ماده معدنی شود مورد توجه قرار میگیرد.

یکی از این راهها استفاده از فناوریهای برتر است که اگرچه در نگاه اول سرمایه زیادی را به خود اختصاص میدهد اما در بلندمدت، سبب میشود معادن و صنایع معدنی از قدرت چانهزنی بالاتری در مقایسه با رقیبان خود برخوردار شوند.

درواقع کاهش قیمت محصولات معدنی در کنار افزایش هزینههای استخراج و نگاه درآمدی محض به این بخش ازجمله چالشهای اساسی حوزه معدن است که ذهن فعالان معدنی را به خود مشغول کرده و پیدا کردن سازوکارهای مناسب و استفاده از فناوریهای روز دنیا و جایگزین کردن ماشینآلات جدید به جای دستگاههای قدیمی در اولویتهای کاری قرار گرفته است.

راهی جز این پیشرو نیست

ناصر عابدیان، عضو خانه معدن درباره استفاده از فناوریهای نوین در بخش معدن به صمت میگوید: استفاده از فناوریهای نوین دارای مزایای متعددی است که ازجمله میتوان به کاهش هزینهها، کاهش زمان و استفاده از اطلاعات روز دنیا اشاره کرد. درواقع استفاده از اطلاعات نوین باعث بالا رفتن بهرهوری در اکتشاف شده و بیش از روشهای قدیمی کاربرد و کارآیی دارد.

وی میافزاید: بهکار بردن فناوریهای جدید که درحالحاضر در بسیاری از کشورها از آنها استفاده میشود از یک طرف هزینهها را کاهش داده و به تبع آن راندمان تولید و اکتشاف افزایش پیدا میکند و ازسوی دیگر زمان برای بهدست آوردن محصولات معدنی کاهش مییابد.
عابدیان درباره جایگاه ایران در استفاده از فناوریهای نوین بیان میکند: ما تاکنون بیشتر درباره این فناوریها صحبت کرده و کمتر از این دانشهای فنی در عمل بهرهمند شدهایم. درواقع هنوز بدنه کارشناسی معدنی در ایران آنقدر قوی نیست که بتوان از آنها استفاده کرد.

وی خاطرنشان میکند: البته با توجه به تحریمهایی که مدتی است با آن دست به گریبان هستیم مقداری محدودیت و معذوریت داریم که اگر این تنگناها از بین برود ما هم میتوانیم از فناوریهای روز دنیا استفاده کنیم و دستیابی به آنها را در سرلوحه اهداف خود قرار دهیم.

عضو خانه معدن در ادامه تاکید میکند: باید بتوانیم ارتباطمان را با جهان بیشتر کرده و با جامعه معدنی و اکتشافی و کارشناسان خارجی ارتباط تنگاتنگی برقرار کنیم و کارهای بزرگ آنها را الگو قرار دهیم در واقع باید ارتباط با جوامع معدنی دنیا را جزو برنامههای اساسی خود در نظر بگیریم.

وی تصریح میکند: دانشگاهها باید در حوزه معدن فعالیتهای بیشتری داشته باشند و نیروهای زبده و کارآزمودهای را تربیت کنند چراکه ما معادن زیاد و ظرفیتهای فراوانی داریم که اگر افراد آگاه وارد این حوزه شوند میتوانیم به دنبال آن سرمایههای فراوانی را جذب کشور کنیم. عابدیان اظهار میکند: مشکل اساسی درحالحاضر همان نیروهای انسانی ماهر است، ما جوانان خوبی داریم اما نتوانستهایم آنها را در حوزههای مناسب وارد بازار کار کنیم و از وجود آنها بهره درستی ببریم.

چراکه مسائل تئوریک باید در عمل به شکل واقعی و نهایی خود برسد.

وی میافزاید: مسائل نرمافزاری همان دانش فنی است که باید در رگ و پی معادن جاری شود و سختافزارها هم همان دستگاههایی هستند که باید هرچه بیشتر به روز شده و دستگاههای قدیمی کنار گذاشته شوند چراکه این فناوریها هستند که سرنوشت معادن ما را بهدست میگیرند.

وی خاطرنشان میکند: متاسفانه درحالحاضر بسیاری از دستگاههای ژئوفیزیک و دستگاههای آزمایشگاهی ما قدیمی و مستهلک هستند بنابراین فعالان معدنی باید به سمت پیشرفته کردن دستگاهها بروند و آنها را ارتقا دهند چون فقط در این صورت است که میتوانیم در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم.

عضو خانه معدن ادامه میدهد: ما باید سختافزار و نرمافزارهای پیشرفته را از بهترین کشورهای صنعتی وارد کنیم نه از چین. زیرا هر چه دستگاهها بهتر باشند قیمت تمام شده در تمام مراحل از اکتشاف تا تولید و بهرهبرداری کاهش مییابد و اینگونه افزایش راندمان را در پی خواهد داشت.

رقابت در بازارهای جهانی

جهانگیر یداللهی فارسی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز میگوید: ما برای اینکه در بازارهای جهانی بتوانیم با رقبا رقابت کنیم باید کاهش هزینهها را هم در بخش کیفیت و هم قیمت تمام شده در دستور کار خود قرار دهیم که این مهم به تحقق نمیرسد مگر اینکه به توسعه فناوریهای نوین بپردازیم. وی میافزاید: بسیاری از کشورهایی که هماکنون در حوزه معدن در دنیا حرفی برای گفتن دارند و توانستهاند خود را مطرح کنند تنها با توسعه فناوری به این مقصود رسیدهاند. آنها در ابتدا هزینه کرده و بهترین اطلاعات و دستگاهها را وارد کشورهای خود کرده و حالا به راحتی از آنها بهرهبرداری میکنند.

وی تصریح میکند: کشور ما هم هنوز راه درازی برای رسیدن به اهداف والای خود دارد تا بتواند گام به گام با دنیا پیش برود اما اگر از هماکنون شرایط را به گونهای رقم بزنیم که به فناوریهای روز دنیا برسیم و از اطلاعات و آمار و ارقام به درستی استفاده کنیم در سالهای آینده رسیدن به این مقصود عملیاتی میشود و شکل میگیرد. این عضو هیات علمی دانشگاه درباره جبران عقبماندگیها بیان میکند: جبران عقبماندگیها تنها با تکیه بر تخصص دانشگاهیها امکانپذیر میشود. کشورهایی مانند کانادا و استرالیا در وهله اول و سپس چین و هند در ردههای بعدی از فناوریهای خوبی در حوزه معدن برخوردار هستند و از طریق همین تخصصها توانستهاند کم کردن هزینهها در حوزه معادن را سرلوحه اهداف خود قرار دهند.

جهانگیر یداللهی خاطرنشان میکند: بین تمام معادن ایران باید اتحاد استراتژیک ایجاد شود که این موضوع نیازمند برنامههای دقیق و بیعیبونقص است. در واقع باید برای خودمان هدفگذاری کنیم که قرار است در سالهای آینده به چه جایگاهی در سطح دنیا برسیم.

وی میافزاید: باید کم و کاستیهای خودمان را به خوبی بشناسیم و ببینیم سایر کشورهای پیشرفته دنیا چه راهی را برای رسیدن به اهداف خود طی کردهاند و چه میانبرهایی را بهکار بردهاند؛ ما میتوانیم از تجربیات آنها استفاده کرده و فراز و فرودهای کمتری را متحمل شویم که این مهم امکانپذیر نخواهد بود مگر با تکیه بر اطلاعات روز دنیا و استفاده آنها در حوزههای کاری گوناگون، که جزو اولویتهای کشور ماست.

وی اظهار میکند: در ایران معدنکاری از قدمت دیرینهای برخوردار است و فعالیت برخی از معادن به سدههای گذشته برمیگردد، در واقع برخی معادن فعال که از شرایط تولیدی خارج شده بودند با استفاده از ماشینآلات پیشرفتهتر امکان برداشت و بهرهبرداری دوباره آنها مهیا شده و دوباره به چرخه تولید برگشتهاند.

جهانگیر یداللهی تصریح میکند: با وجود اینکه در سالهای اخیر شاهد پیشرفتهای خوبی در حوزه معدن و صنایع معدنی بودیم اما از آنجایی که تجهیزات و دانش دنیا مانند سایر بخشهای تولید، رشد و پیشرفت فزایندهای دارد نیاز است که ایران نیز با همان سرعت از این فناوریها بهرهمند شود، اتفاقی که کمتر شاهد آن بودهایم.