هند برای سرمایه‌گذاری در چابهار خیز برداشت

باوجود هشدار امریکا به دولت هند که تا نهایی شدن توافق غرب با ایران صبر کند، مقامات دهلینو برای امضای یادداشت تفاهمی با ایران برای توسعه بندر چابهار به ایران سفر کردند.

به گزارش رویترز، دو منبع مطلع در وزارت کشتیرانی هند از عزم دولت این کشور برای مشارکت در توسعه بندر چابهار درجنوبشرق استان سیستانوبلوچستان و توسعه همکاریهای تجاری بین دوکشور خبر دادهاند. منابع ایرانی نیز با تایید خبر سفر این هیات هندی اعلام کردهاند که هندیها در روز نخست سفر خود به تهران و پنجشنبه (امروز) عازم چابهار خواهند شد، هرچند درباره کموکیف این سفر اطلاعی ندادند.

خبرگزاری رویترز درباره سفر هیات هندی به ایران مینویسد، این اقدام هند خلاف فشارهای امریکاست که از هند میخواهد بهدنبال امضای قراردادهای اقتصادی با ایران نباشد. هند و ایران در سال2003 میلادی توافق کردند بندر چابهار را در کرانه دریای عمان گسترش دهند اما بهدلیل تحریمهای غرب علیه ایران، این معامله پیشرفت چندانی نداشته است. اکنون پس از گذشت چند سال و امضای توافقهای چین و پاکستان در زمینههای انرژی و زیرساخت به ارزش 46میلیارد دلار، نارندرا مودی، نخستوزیر هند، مشتاق است قراردادهایی با ایران و دیگر کشورهای حاشیه خلیجفارس امضا کند. سفر اخیر شی جین پینگ، رییسجمهوری چین، به پاکستان برای انعقاد قرارداد سرمایهگذاری پکن در این کشور پوشش رسانهیی گستردهیی در پی داشت. خبر طرح چینیها در پاکستان، هشداری نیز به هند برای تسریع پروژهیی بود که خود از سال2003 به دولت سیدمحمد خاتمی داده بود و موافقت دولت ایران را نیز جلب کرده بود.

براساس گزارش رویترز، نیتین گات کاری، وزیر حملونقل جادهیی، بزرگراهها و کشتیرانی هند، در سفری به ایران یادداشت تفاهمی را برای توسعه بندر چابهار با ایران امضا خواهد کرد. همچنین یک منبع وزارت تجارت به رویترز گفته، ایران همچنین یک پیشنهاد تجارت آزاد با هند را نیز مطرح کرده است. حجم صادرات هند به ایران با افزایش روابط تجاری دو کشور در دوسال گذشته تقریبا به 4میلیارد دلار رسیده است. خالد خان، رییس فدراسیون سازمانهای صادرکننده هند، در این باره گفته است: «اکنون صادرکنندگان هندی خواستار ایجاد بندری در چابهار هستند تا با استفاده از منطقه آزاد تجاری در نزدیکی چابهار بتوانند محصولات خود را به کشورهای مشترکالمنافع، ازجمله جمهوریهای سابق اتحاد جماهیر شوروی، صادر کنند.» خالد خان گفته است: «پروژه احداث بندر هدیه ناندرا مودی به ایران و صادرکنندگان هندی است.»

هند یکی از بزرگترین مشتریان نفت ایران است و درعین حال واردات ایران از آن کشور هم در دوسال گذشته دوبرابر شده و به حدود 4میلیارد دلار در سال رسیده است. رویترز بااشاره به مذاکرات هستهیی ایران و غرب مینویسد، با احتمال حصول توافق هستهیی میان ایران و کشورهای 1+5 در تیرماه سالجاری و تسهیل تحریمها، هند اخیرا هیاتی به ایران اعزام کرده که در زمینههای تجاری، انرژی و زیرساخت با ایران توافقاتی داشته باشد. این درحالی است که امریکا هفته گذشته به هند و دیگر کشورها پیرامون هرنوع تقویت روابط با ایران پیش از امضای توافق هستهیی نهایی هشدار داده بود.

یک منبع مطلع در وزارت کشتیرانی هند به رویترز گفته است: «نمیخواهیم این فرصت را از دست بدهیم و با سرعت تمام در این جهت حرکت میکنیم. صادرکنندگان هندی میخواهند یک بندر آزاد در نزدیکی شهر چابهار احداث کنند تا صادرات بیشتری به کشورهای مستقل همسو داشته باشند.»

دولت هند اکتبر سال گذشته با سرمایهگذاری این کشور برای احداث یک لنگرگاه باری چند منظوره و دو پایانه کانتینری در بندر چابهار موافقت کرد. هند قرار است 5میلیارد و370میلیون روپیه (حدود 85میلیون دلار) در توسعه بندر چابهار هزینه کند و یکمیلیارد و300میلیون روپیه دیگر را در طول 10سال آینده برای پایدارسازی این طرح از نظر تجاری اختصاص دهد. بهگفته کارشناسان، هند بهدلیل مشکلاتی که با پاکستان دارد، نمیتواند از طریق این کشور کالاهای خود را به افغانستان و آسیای میانه صادر کند. به همین دلیل چند سالی است تلاش میکند با سرمایهگذاری در بندر چابهار زمینه حضور خود را در این بازارها فراهم کند.

پایگاه خبری «بیزینس استاندارد» هند هم چندی با به مخالفت امریکا با اجرایی شدن این طرح پیش از امضای توافق هستهیی با تهران نوشته بود که دولت هند تمایل دارد تا با امریکا وارد مذاکره شود تا برای معاف شدن از تحریمها و سرمایهگذاری در چابهار ضمانت دریافت کند. کارشناسان امور راهبردی هند معتقدند که توسعه بندر چابهار برای هند از ابعاد گوناگون راهبردی و تجاری حایز اهمیت زیاد است. بنا بهگفته این کارشناسان، توسعه این بندر به هند نهتنها در مهار حضور چین در آبهای نزدیک خلیجفارس بلکه دسترسی آسان این کشور به افغانستان و بازارهای کشورهای آسیای و همچنین روسیه کمک خواهد کرد.

بندر چابهار، نخستین بندر اقیانوسی است که از اهمیت استراتژیک برای هند برخوردار است و این کشور میتواند با استفاده از این بندر و با استفاده از کریدور شمال و جنوب کالاهای خود را به افغانستان، آسیای میانه، عراق، روسیه و حتی اروپا منتقل کند. به گفته مقامات هندی با استفاده از کریدور شمال و جنوب هزینه جابهجایی کالاهای هندی در مقایسه با دیگر مسیرها حدود 30درصد کاهش مییابد.