فرش نایین و کاشان چینی

خطر آنجاست که فرشهای دستباف چینی را بهجای فرش معتبر دستباف ایرانی به تاجران قالب کنند و آرامآرام وجهه فرش ایرانی از ناکجاآباد سر در بیاورد. رکود حاکم بر اقتصاد ایران موجب شده رقبا برای بهدستگرفتن بازار بکر فرش ایران دندان تیز کنند. انگار دیگر باید از چین و چینیها در کشور ترسید که با کپیبرداری و تقلید به جانِ فرشهای دستباف ایران افتادهاند. دولت در این یک سال و اندی نشان داده از حوزه هنر فرش ایرانی هم با صادرات قابلتوجهی که میتواند برای کشور به ارمغان بیاورد، بسی غافل است. چندی قبل رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف ایرانی ضمن هشدار به ورود فرشهای دستباف چینی، هندی و پاکستانی به کشور خبر داد که باوجود ممنوعیت واردات فرش دستباف خارجی به ایران، این فرشها هماکنون بهصورت قاچاق وارد کشور میشود.

او نیز رکود حاکم بر کشور را در ورود فرشهای چینی به ایران مؤثر میداند تا جایی که میگوید: رکود ایران موجب شده کشورهای رقیب مثل هندوستان و پاکستان که کارگران ارزانتری دارند، به تولید فرش دستباف اقدام کنند و در این حوزه فعال شوند. رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف به این نکته نیز اشاره میکند که تولید فرش دستباف با وجود تورم و افزایش هزینههای جانبی گران تمام میشود؛ درواقع حدود ٨٠ درصد هزینه تولید فرش به دستمزد کارگران اختصاص مییابد و با توجه به افزایش نرخ دستمزد کارگران، طبیعی است که فرشها نیز گرانتر تمام شوند. ازسویدیگر زرینهکفش مدرس دانشکده هنر و قائممقام اتحادیه کشوری فرش دستباف اعلام کرد از سال ٨٦ فرشهای چینی و هندی را در ایران دیده اما بهصورت نمونه وارد کشور شده، پس تا بهصورت انبوه به ایران نیامده، باید چارهاندیشی کرد.

او  به این نکته اشاره کرد که ما منتظر بودیم دولت یازدهم در این حوزه ورود کند اما انگار همچنان توجه دولت روی بحث سیاست خارجی است و بیتوجه از کنار موضوعات مهم عبور میکند. وی ضمن تأیید خبرِ ورود فرشهای چینی به ایران گفت: فرشهای چینی، هندی و پاکستانی بهصورت قاچاق وارد کشور میشود اما هنوز بهصورت انبوه وارد کشور نشده است.  وی ضمن بیان اینکه فرش دستباف ایرانی بهعنوان یک کالای هنری از شهرت زیادی در جهان برخوردار است، گفت: خطری که فرشهای دستباف ایرانی را تهدید میکند، این است که بعضا فرشهای چینی را بهجای فرشهای دستباف ایرانی به فروش میرسانند.  وی با اشاره به ناخالصیهای فراوان و کیفیت نامطلوب فرشهای دستباف چینی هشدار داد: ممکن است بهتدریج این فرشهای چینی را بهجای فرشهای دستباف ایرانی به تاجران قالب کنند.

زرینهکفش، صادرات ٤٠٠میلیون دلاری فرش دستباف ایرانی در سال گذشته و رشد پنج برابری فروش داخلی فرش دستباف را نسبت به ١٠ سال گذشته مورد اشاره قرار داد و افزود: هماینک فرش دستباف ایرانی به کشورهای اروپایی صادر میشود اما با توجه به اعمال تحریم، بازار ٣٠ درصدی بسیار خوب آمریکا از دست ما رفته است.

قائممقام اتحادیه کشوری فرش دستباف با بیان این مطلب که واردات فرش دستباف به کشور ممنوع است، تأکید کرد: مرکز ملی فرش باید هرچه سریعتر برای ورود و بررسی ماجرای فرشهای چینی بازرسان ویژه را اعزام کند و در صورتی که قادر به اعزام بازرس نیست تفویض اختیار کند تا اتحادیه، کارشناسان خود را برای تشخیص و بررسی این موضوع اعزام کند.  وی در ادامه اعلام کرد: متأسفانه بودجه تبلیغاتی مناسبی به فرش دستباف ایرانی اختصاص داده نمیشود و بسیاری از ماهیت و کارایی فرش دستباف ایرانی بیخبرند.

این مدرس دانشکده هنر به برخی از محاسن فرش دستباف ایرانی ازجمله برای سلامتی بدن و پای انسان، درمان بیماریهای دیابتی، تنبلی چشم و رفع افسردگی بانوان اشاره کرد و گفت: اغلب گفته میشود فرش دستباف ایرانی گران است اما واقعیت این است که ساختارهای تولید این فرش در بافتهای جغرافیایی ایران متفاوت است به طوریکه میتوان فرش دستباف را از متری ١٥٠ هزار تومان تا ١٠ میلیون تومان و بیشتر از این میزان خریداری کرد.

وی با بیان اینکه پشم ایرانی حالت ارتجاعی بسیار خوبی برای فرش دستباف دارد درحالیکه پشمهای چینی مرغوب نیست، گفت: فرش دستبافی خوب است که پشم و مواد بهکارگرفته در آن به همراه رنگرزی آن طبیعی باشد. زرینهکفش در مورد طرحهای فرشهای چینی اظهار کرد: تمامی طرحهای فرشهای چینی از طرحهای ایرانی تقلید میشود به این دلیل که متأسفانه ما برگ به برگ و گُل به گل فرشهای دستباف ایرانی را به جهت هزینه بالای آن به ثبت جهانی نرساندیم.

وی اعلام کرد: کارگران چینی ارزان هستند اما بافندههای چینی همه نوع بافتهای ایرانی را بلد نیستند؛ ضمن اینکه طراح هم ندارند، پس بعضا پیش میآید که از طراحان ما برای این کار استفاده کنند.  این مدرس دانشگاه در ادامه گفت: من وقتی کارگران چینی را در کشور میبینم از این مسئله هراس پیدا میکنم که اینها به کشور ما آمدند تا یک چیز دیگری یاد بگیرند و آن را در کشور خودشان پیاده کنند. 

وی خاطرنشان کرد: امکان آن وجود دارد که با مبلغ سه تا پنج میلیون تومان در بخش فرش دستباف اشتغالزایی داشته باشید، درواقع بازار فرش دستباف ایرانی آنقدر بکر است که میتوان به جرأت گفت معضل بیکاری در کشور در عرض شش ماه با گرههای فرش ایران باز میشود.  وی هشدار داد: متأسفانه معضل ورود فرشهای چینی به کشور آنقدر نادیده گرفته شده که در نمایشگاه آلمان در کنار غرفه فرش ایرانی، به فروش فرشهایی با نام کاشان چین و نایین چین اقدام میکردند.

این مقام مسئول از دولت و وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت درخواست کرد ضمن پرهیز از موازیکاری، به جایگاه فرش دستباف ایرانی و بافندههای ایرانی توجه بیشتری داشته باشند و با افزایش بودجه ناچیز این بخش، به معضل حق بیمه قالیبافی و بافندههای ایرانی نیز خاتمه دهند.