راهکارهای لازم برای برون رفت از چالش بازار سنگ‌آهن

اعضای هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن در این نشست که در چارچوب دیدارهای ادواری رئیس هیات عامل ایمیدرو با ذینفعان بخش معادن انجام شد ابتدا با برشمردن شرایط افت تقاضا و کاهش قیمتهای جهانی در بازار سنگآهن و همچنین نبود چشماندازی روشن برای افزایش قابل توجه نرخ تولیدات معدنی، خواستار توجه وزارت صنعت، معدن و تجارت به پیشنهادهای خود شدند. همچنین مدیران شرکتهای سنگآهنی در جلسه مشترک با رئیس هیات عامل ایمیدرو راهکارهای داخلی برون رفت از چالش فعلی بازار سنگآهن را ارائه کردند.

این راهکارها شامل دو دسته اقدامات کوتاهمدت و بلندمدت است که با مساعدت بخشهای دولتی زمینه افزایش توان شرکتهای خصوصی برای مقابله با شرایط فعلی را فراهم و همچنین ادامه حیات تولید، اشتغال و سوددهی شرکتهای سنگآهنی را تضمین میکند.  حذف یا کاهش حقوق دولتی معادن، استمهال مناسب حقوق دولتی سال 93 و قبل از آن دریافت نکردن حقوق دولتی مواد معدنی کم عیار حمل نشده و غیرقابل فروش، قطع نشدن خدمات دولتی برای معادن بدهکار، آزادسازی قیمتگذاری کنسانتره و گندله سنگآهن، حذف عوارض صادراتی کنسانتره، اتخاذ سیاستی مشخص توسط معدن کاران در جهت مشارکت پیمانکاران در سود یا زیان فعالیتها، کاهش هزینه مواد ناریه و هزینههای مرتبط با آن، کاهش هزینه و بخشودگی اضافه برداشت معادن و همکاری سازمان امور مالیاتی با تولیدکنندگان و تامینکنندگان سنگآهن از برنامههایی است که به اعتقاد روسای شرکتهای سنگآهنی در کوتاهمدت قابلیت اجرایی دارد.

مدیران ارشد حوزه سنگآهن همچنین پیشنهادهای بلندمدتی نیز برای همکاری بیشتر بخش دولتی و خصوصی ارائه کردند. این پیشنهادها شامل تاسیس شرکتهای صادرات محور سنگآهن با هدف برندسازی و بازاریابی و توسعه بازارهای جدید صادراتی، تکمیل زنجیره ارزش سنگآهن در کشور از طریق مشارکت بخشهای خصوصی و ایمیدرو، جذب سرمایهگذار در معدن با عنایت به افزایش انگیزه سرمایهگذاران خارجی، ادغام عمودی معادن سنگآهن با صنعت فولاد و کاهش بیشتر هزینههای لجستیک (حمل و نقل ریلی و جاده/  بندری) است. مهدی کرباسیان رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به راهکارهای فوق که برای ارتقای توان شرکتهای خصوصی ارائه شده گفت: کاهش مصرف و تقاضا برای سنگآهن، کاهش نقدینگی و سوددهی شرکتهای داخلی را به همراه داشته و در این شرایط به شرکتهای کوچک فشار بیشتری وارد آمده است. به گفته وی، دیون معوق، بالارفتن هزینههای تولید و نبود سیستم منسجمی برای تولید، مشکلات شرکتهای سنگآهن را در داخل مضاعف کرده است.  کرباسیان با اشاره به نامگذاری سال جاری به نام دولت و ملت و همدلی و همزبانی از سوی مقام معظم رهبری گفت: گفتوگوی بخش خصوصی با دولت و بررسی چشماندازها میتواند به راهکارهای موثری برای حل مشکلات بینجامد.

در این نشست علیرضا سیاسی راد عضو هیات مدیره انجمن سنگآهن گفت: امروزه میزان هزینههای شرکتهای سنگآهنی بیش از درآمدشان شده که نتیجه آن، تعطیلی شرکتهای خصوصی این حوزه است و این وضعیت در کرمان،آذربایجان غربی، خراسان رضوی، زنجان و برخی استانهای دیگر مشهود است.

وی یافتن بازارهای جدید صادراتی را یکی از روشهای برطرف شدن مشکلات فعلی دانست و تصریح کرد: در گذشته تنها به بازار چین محدود شده بودیم و بازار جایگزینی برای آن باز نشده بود. سیاسیراد فروش تولیدات خام شرکتهای کوچک به شرکتهای بزرگ و تولیدکنندگان کنسانتره و گندله سنگآهن را نیز راهکاری مناسب در شرایط فعلی دانست. سیاسی راد با بیان اینکه حقوق دولتی بین 5 تا 20درصد در افزایش هزینه تولید سنگآهن موثر است گفت: در شرایطی که قیمتهای جهانی رو به کاهش است در ایران حقوق دولتی و بهره مالکانه بالایی از معدنکاران طلب میشود در شرایطی که در کشورهای معدنی با توجه به شرایط روز، تغییراتی برای حفظ تولید ایجاد شده است.

سجاد غرقی عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران گفت: در مطالبات کوتاه مدت که از سوی نمایندگان انجمن مطرح شد، مواردی همچون هزینههای تولید که بیش از درآمدهای حاصل از فروش بوده موجب خروج معدنکاری سنگآهن از توجیه اقتصادی شده است. وی افزود: نتیجه این امر تعطیلی معادن کوچک و متوسط و توقف طرحهای توسعهای معادن بزرگ بوده است. در بلندمدت نیز تامین سنگآهن برای فولاد که در افق 1404 باید به رقم 55 میلیون تن برسد غیرممکن خواهد شد. غرقی تصریح کرد: در بخش تقاضا، شاهد افت 70درصدی قیمتها به دنبال سیاستهای دولتهای استرالیا و برزیل بودیم که این موضوع راه حلی برای مقابله ندارد، چراکه ایران تنها سهم یک درصدی در تولید سنگآهن دارد. از سوی دیگر علاوه بر وجود مازاد عرضه در بازار شاهد کاهش خرید از سوی دولت چین نیز بودیم.

وی خاطرنشان کرد: علاوه بر مواردی که در موضوع صادرات با آن مواجه هستیم، در بازار داخل نیز تقاضا برای سنگآهن دانهبندی وجود ندارد. از طرفی درصورت وجود تقاضا، این تقاضای داخلی مقرون به صرفه نیست.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران اظهار کرد: در بخش عرضه با افزایش هزینههای بنگاهها، افزایش هزینههای محیط رقابتی شامل تعرفههای بندری و امثال آن روبهرو هستیم. همچنین در این بخش با موضوعی به نام افزایش هزینهها در محیط کلان که شامل سیاستهای دولت است نظیر بهره مالکانه، حقوق دولتی، جرائم اضافه برداشت و مقررات دست و پاگیر محیط زیست مواجهیم. وی تاکید کرد: در موارد نخست تنها میتوان 5 درصد هزینهها را کاهش داد و مواردی که میتوان روی آن مانور داد و جزو اولویتهای کوتاهمدت مطرح میشود، عدم دریافت حقوق دولتی برای سال 94 تا رفع بحران حال حاضر و استمهال حقوق دولتی برای سالهای قبل یا بخشودگی جرایم اضافه برداشت است.

وی افزود: همچنین پیشنهاد میشود تا عوارض صادرات کنسانتره حذف شود که این موضوع میتواند موجب بهبود فضای کسب و کار در بخش معادن سنگآهن و جلوگیری از تعطیلی واحدهای کوچک و متوسط شود. بهادر احرامیان عضو هیات مدیره انجمن سنگآهن و انجمن فولاد نیز افزود: باید شرایط سودده شدن تولیدات معدنی فراهم شود به این دلیل که در زمان افزایش قیمتهای جهانی با موانع صادراتی مواجه بودیم. سجاد غرقی عضو دیگر انجمن سنگآهن خواهان کاهش حقوق دولتی از معدنکاران شد و از ایمیدرو خواست مذاکرات معدنی را با دولت انجام دهد.

پروا سلطانی عضو هیات مدیره انجمن، بالابودن هزینههای حمل و نقل را یکی از چالشهای شرکتهای سنگآهنی دانست و خواستار توسعه زیرساختها برای بخش معدن شد. کیوان جعفری تهرانی مدیر امور بینالملل و دیگر عضو هیات مدیره انجمن سنگآهن نیز در این نشست خاطرنشان کرد: در ماههای اخیر شرایط صادراتی سنگآهن ایران در منطقه خلیج فارس از بین رفته این در حالی است که کشورهای دیگر با توجه به برنامه چشم انداز تولید 55 میلیون تن فولاد در ایران در حال برنامه ریزی برای بهرهگیری از این فرصت هستند. وی اظهار کرد: شرکت واله برزیل سفارش ساخت 50 فروند کشتی داده که 20 فروند آن برای پهلوگیری در بندر عمان است.

مهرداد اکبریان عضو هیات مدیره این انجمن نیز گفت: شرایط بازار سنگآهن دیگر به قیمتهای سالهای قبل باز نخواهد گشت از همین رو باید با اجرای سیاستهای داخلی شرایط سوددهی شرکتهای خصوصی فراهم شود. عبدالرضا قاسمی معاون اداری و مالی ایمیدرو نیز در این نشست افزود: باید حقوق دولتی و عوارض صادراتی به گونهای معقول پیشنهاد داده شود که مانعی در دولت و برنامههای کلان ایجاد نشود. وی کاهش پلکانی حقوق دولتی و عوارض صادراتی را روشی مناسب برای کمک به تولیدات معادن ذکر کرد. قاسمی همچنین فراهم کردن امکان خرید تجهیزات جدید و به روز را روشی برای کاهش هزینههای تولید دانست.

در پایان این نشست رئیس هیات عامل ایمیدرو گفت: مشکلات و پیشنهادهای مطرح شده در این نشست جمع بندی و به وزیر صنعت معدن و تجارت ارائه خواهد شد.  وی خاطر نشان کرد: برگزاری جلسه مشترک سنگآهنیها و فولادیها با وزیر صنعت معدن و تجارت میتواند به عملی شدن برنامههای کوتاهمدت بخش معدن و صنایع معدنی از جمله فولاد کمک کند.