آغاز دور جدید مذاکرات معاونان ظریف و موگرینی از فردا

چهارمین دور مذاکرات معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 از روز چهارشنبه تا جمعه برگزار میشود و در این دور معاونان وزیران خارجه 1+5 حضور ندارند و مذاکرات بین هیات ایران و هیات اتحادیه اروپا به نمایندگی از 1+5 برگزار میشود.

تاکنون دو دور مذاکرات در وین و یک دور در نیویورک و در حاشیه کنفرانس بازنگری ان پی تی در سال 2015 که همچنان در نیویورک در جریان است برگزار شده است.

سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی به همراه تیم کارشناسان فنی و حقوقی این مذاکرات را سرپرستی میکنند.

نگارش پیش نویس توافق جامع هستهای به طور جدی و رسمی از نشست نیویورک آغاز شده است و به گفته مقامات مذاکرهکننده بر اساس متنی که از مذاکرات وین در آذرماه سال 93 به دست آمد و نتایجی از مذاکرات صورت گرفته در سطوح مختلف بعد از مذاکرات لوزان به دست آمده است نگارش پیشنویس دنبال میشود. در عین حال به نظر میآید با وجود عبور طرفها از راهحلها هنوز مشکلات و اختلافنظرهای محتوایی و سیاسی جدی وجود دارد که نگارش متن را سخت کرده است. با این حال عدم حضور وزیران خارجه در مذاکرات مربوط به نگارش متن یا مذاکرات دوجانبه میان رییسان هیاتهای مذاکرهکننده به ویژه ایران و آمریکا نشان میدهد هر چند سخت و کند اما روند رو به جلو است.

در عین حال برخی کارشناسان معتقدند دعواهای اصلی و بحث برانگیز بر سر اختلافنظرهای عمده که از قبل باقی مانده است یا در چند دور مذاکره قبلی به وجود آمده، به بعد از دست یافتن به متن پیش نویس که به لحاظ فنی و حقوقی قابل ارایه به وزیران خارجه باشد موکول شده است به شکلی که در آن شاهد حداقل پرانتزها باشیم.

در همین حال اظهارات زیادهخواهانه و غیر واقعی مقامات سیاسی و نظامی آمریکایی در چند هفته اخیر با واکنش تند مقامات کشورمان در روزهای اخیر همراه بود.

اولین واکنش از سوی علیاکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی در 20 اردیبهشت بود که در جمع دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات اعلام کرد، "آنها از حالا دارند دبه درمیآورند و همان طور که در اظهارات و موضعگیریها دیدید طرف مقابل دارد روی یک سری مسائل دبه درمیآورد."

صالحی به جزئیات آنچه تحت عنوان "دبه درآوردن" طرف مقابل خواند اشاره نکرد.

اما چندی نگذشت که با استمرار اظهارات مقامات و نمایندگان کنگره آمریکا و موافقت رییس جمهور این کشور با طرح نظارت بر توافق هستهای ابعاد "دبه" کردن آمریکاییها از زبان مسئولان کشور شنیده شد.

علاءالدین بروجردی هفته جاری در حاشیه جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران در مورد صحبتهای صالحی در خصوص دبه کردن آمریکا در جریان مذاکرات گفت: ظاهرا در بحث فردو هزار و اندی توافق شده بود اما طرف مقابل یک دفعه احساس کرد که این رقم از دید آنها بالاست. مطالب دیگری را گفتند ولی این طبیعی است که توافق جاده دو طرفه است اگر آنها بخواهند دبه درآورند ما هم دبه در میآوریم.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره اجرای موقت و دائمی پروتکل الحاقی و دیدگاه مجلس گفت: تکلیف اجرای دائمی پروتکل الحاقی مشخص است، موضوع بر سر اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است که مجلس در گذشته آن را متوقف کرد، این مصوبه همچنان به قوت خود باقی است. یعنی اگر مجددا بخواهد به صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا کنند نیاز به تایید مجلس دارد.

اما سخنان علی اکبر ولایتی مشاور امور بینالملل مقام معظم رهبری در گفتوگو با پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله خامنهای نشان داد که آمریکاییها نه تنها در مذاکرات بعد از لوزان در برخی تفاهمها تغییر نظر داده و عقبنشینی کردهاند بلکه تکرار مواضع آنها در تهدید ایران به حمله نظامی در حالی که مذاکرات در جریان است یا اصرار به بازرسی از تاسیسات و مراکز نظامی در چارچوب توافق جامع هستهای مورد مخالفت شدید ایران قرار دارد.

ولایتی گفت که مذاکرات باید متوازن و در فضایی تعاملی باشد. مذاکرات باید بر اساس همان قرارهای اولیه پیش برود. آمریکاییها نباید همینطور به روش خودشان ادامه بدهند، تهدید کنند و با «دوروییهای سیاسی» سعی کنند به اهداف خودشان برسند. از یک طرف رئیسجمهور آمریکا میگوید اگر کنگره بخواهد کاری کند، ما وتو میکنیم و از طرف دیگر، با این موضوع که مصوبهای برخلاف روند توافق در کنگره تصویب شود، موافقت میکند. این یک نوع تناقض در گفتار و رفتار است. اگر به این تناقضات، آن تهدیدها هم اضافه شود، یکی از نتایجش این است که «اصل مذاکرات» به خطر میافتد. لذا به آنها توصیه میکنیم که دست از این تهدیدها بردارند، برای اینکه هیچ توجیهی ندارند.

وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب بیان فرمودند که مذاکرات زیر شبح تهدید معنایی ندارد. بنابراین اگر بخواهند به این کارشان ادامه دهند، ادامهی مذاکرات به خطر میافتد.

مشاور امور بینالملل مقام معظم رهبری درباره همزمانی محدود کردن فعالیتهای هستهای صلحآمیز ایران و برداشتن تحریمها، دوره اجرای توافق و بازدید از مراکز نظامی تاکید کردند که در این موارد باید ملاحظات و خطوط قرمز ایران رعایت شود.

وی همچنین نسبت به تغییر نظر آمریکاییها درباره سایت فردو و تعداد سانتریفیوژهای موافقت شده با آن و تصویب قطعنامه ملغی قطعنامههای قبلی شورای امنیت در چارچوب فصل هفت منشور ملل متحد به شدت انتقاد کرد و گفت: آنها میگویند ایران باید برای مدت طولانی در فصل هفتم باقی بماند. چنین چیزی مورد قبول نیست.

به گفته سید عباس عراقچی عضو تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان یک یا دو مذاکره دیگر در سطح معاونان و کارشناسان برای تکمیل مباحث و نگارش متن پیش نویس نیاز است و به نظر میآید تا اوایل خرداد مذاکرات کارشناسی به طول انجامد.