اختلاف آمریکا و اروپا برسر لغو تحریم‌های ایران

وی گفت باوجود اقدام کنگره امریکا، آلمان و دیگر کشورها آماده هستند از مرحله تحریمها بگذرند. این اشاره به لایحهیی بود که هفته گذشته در کنگره امریکا به تصویب رسید که دولت امریکا را ملزم میکند برای کنگره نقشی در مذاکرات هستهای قایل شود. کاخ سفید با این لایحه مخالف است، اما کنگره بهطور نظری میتواند با اتکای به لایحه، توافق یادشده را بررسی و حتی رد کند.

در صورت رد توافق، اوباما میتواند با توسل به اختیارات ریاستجمهوری، تحریمها را با همکاری اتحادیه اروپا و سازمان ملل لغو کند، اما این اقدام موقتی خواهد بود. به نوشته اییوآبزرور، اختلافهای عمیق در واشنگتن میتواند پیشرفت در مذاکرات هستهیی را مختل کند. قبلا معروف بود که وقتی امریکا میخواهد به اروپا تلفن کند، نمیداند با چه کسی تماس بگیرد. اکنون ایرانیها همین سوال را اما درباره امریکا میپرسند. در اروپا سوال این است که آیا بروکسل از موضع رییسجمهور امریکا تبعیت خواهد کرد، یا کنگره بهطور مستقل عمل خواهد کرد؟ با وجودی که ویتیگ میگوید حملات نظامی شق توافق با ایران نیست، مداخله نظامی طرفدارانی در واشنگتن دارد.

ایران چندین سال است که با تحریمهای مختلف روبهرو است، اما همچنان دومین اقتصاد بزرگ را در خاورمیانه پس از عربستان سعودی دارد. در سال ۲۰۱۴، تولید ناخالص داخلی آن به حدود ۴۰۶میلیارد دلار رسید. همچون مصر، ایران حدود ۸۱میلیون جمعیت دارد. با این حال، تحریمها باعث رکود اقتصای شده است. در سال ۲۰۱۳، تورم به حدود ۳۵درصد و بیکاری به دستکم ۱۲درصد رسید. در سال گذشته میلادی، اقتصاد توانست از رکود خارج شود. فرآوردههای پتروشیمی حدود ۸۰درصد صادرات ایران را تشکیل میدهد. چهارمین ذخایر ثابتشده نفت و بزرگترین ذخایر گاز جهان در اختیار ایران است. عمده خریداران نفت و میعانات آن، ترکیه، چین، هند، ژاپن و کره جنوبی هستند.

از آنجایی که اروپا وابستگی شدیدی به گاز روسیه دارد، ایران میتواند بهطور بالقوه شق روسیه برای تامین نیازهای اروپا باشد. مهمترین نکته بیانیه لوزان لغو تحریمها پس از تحقق توافق نهایی است که قرار است تا ۱۰ تیر به دست بیاید. اما آیا این امر اتفاق میافتد؟ در سناریو حرکت کند، مذاکرات به توافق نهایی میانجامد و تحریمها تدریجا لغو میشود، اما شروط سختی برای اثبات تبعیت از آن تعیین میشود که باعث بهبودی تدریجی اقتصاد در سال 2016-2015 میشود. اگر توافقی حاصل نشود، تولید نفت ایران همچنان ضعیف خواهد بود که برخلاف مصالح ایران در ارتباط با مشتریان آن بهخصوص در آسیاست.

درحالی که سناریوی عدم توافق بر چشمانداز رشد جهانی سایه خواهد افکند، این امر به نفع کسانی است که از افزایش قیمت برنت به ۶۵ دلار تا پایان سال ۲۰۱۵ بهرهمند میشوند. سناریوی سوم، سناریوی حرکت سریع است که به نفع وضع رفاه در سراسر جهان است (قیمت نفت برنت میتواند به کمتر از ۵۰ دلار برسد)، بهخصوص در کشورهای نوظهور آسیا که برخلاف اقتصاد کشورهای پیشرفته در مرحله توسعه با اتکا به مصرف بالای انرژی قرار دارند. اما این سناریو باعث تغییرات جدیدی در وضع کشورهای غیراوپک میشود بهخصوص امریکا. حقیقت ساده این است که هم اروپا و هم آسیا از سناریوی حرکت سریع بهرهمند خواهند شد.