تاثیر کاهش نرخ یورو بر قیمت خودرو

کلید این ماجرا اما با اظهارنظر رضا شیوا، رئیس شورای رقابت درباره تاثیر افت نرخ یورو بر کاهش قیمت خودروهای داخلی زده شد. وی با اشاره به اینکه سبد ارزی خودروسازان یورو است، تاکید کرد که قیمت یورو از اسفند سال ۹۲ تا اسفند سال ۹۳ حدود10 درصد افت کرده و بر این اساس باید در قیمت برخی خودروها کاهش داشته باشیم. این گفته شیوا البته با مقاومت خودروسازان مواجه شد و آنها تاکید کردند که صنعت خودرو از ارز مبادلاتی استفاده میکند، بنابراین کاهش نرخ یورو تاثیری بر کاهش هزینههای تولید ندارد.

با این حال بسیاری از کارشناسان خودرو، یورو را ارز اصلی سبد خودروسازان میدانند و بر تاثیر قابل توجه کاهش نرخ آن بر صنعت خودرو داخلی تاکید دارند. در این بین، سعید لیلاز، کارشناس مسائل اقتصادی کاهش نرخ یورو در برابر دلار را موضوع مهمتری نسبت به تفاهم هستهای ایران با کشورهای غربی برای بازار خودرو خواند.

اما نرخ یورو از دی ماه سال گذشته از 4500 تومان به 3600تومان کاهش یافته و همین موضوع باعث شکلگیری تحلیلهای بسیاری درباره کاهش قیمت تمام شده خودروها شده است. به اعتقاد کارشناسان، کاهش قیمت یورو، قطعات و مواد اولیه ارزانتر و از سوی دیگر کاهش قیمت تمام شده خودرو را در پی خواهد داشت. بنا به گفته رئیس شورای رقابت، در خودرو ۱۰۰ نوع کالا بهکار رفته که ممکن است دو سه قلم آن افزایش قیمت داشته باشد؛ بنابراین ارزان شدن یورو نقش اساسی در کاهش قیمت تک تک نهادههای تولید خودرو دارد.

با این حال برخی کارشناسان همانند خودروسازان کاهش نرخ یورو بر قیمت خودروهای داخلی را بیتاثیر میدانند و معتقدند که عمده فعالیت خودروسازان در واردات قطعات، به کشور چین مربوط میشود و این معاملات بر اساس واحد پولی چین یعنی «یوآن» صورت میگیرد.

هرچه هست، از آنجاکه قیمت خودرو یکی از بحثهای روز کشور به شمار میرود، کاهش نرخ یورو و تاثیر آن بر قیمت ها، این روزها دارای اهمیت زیادی شده است. قیمت خودرو یکی از مسائلی است که بحث درباره کاهش یا افزایش آن همواره یکی از موارد مورد اختلاف خودروسازان و نهادهای متولی قیمت و مشتریان بوده است. موضوعی که مطرح شدن هرسالهاش موجی از چالش میان این دو بخش را ایجاد کرده و تغییر قیمتها هم باعث ایجاد رضایت چندانی در طرفین نشده است. این بار نیز کاهش نرخ یورو و تاثیر آن بر قیمت تمام شده خودروهای داخلی، به چالشی میان خودروسازان و شورای رقابت تبدیل شده است و این پرسش را ایجاد کرده که این موضوع در سبد قیمتی خودروسازان چه جایگاهی دارد؟ آیا این کاهش میتواند تاثیری در قیمت خودرو در آینده نزدیک داشته باشد؟

در پاسخ به این پرسشها، سعید مدنی، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با اشاره به اینکه کاهش نرخ یورو در بسیاری از موارد از جمله تولید خودرو تاثیرگذار است، میگوید: کاهش نرخ یورو بهخصوص در قیمت خودروهایی که مونتاژی هستند (یعنی دارای خرید خارجی قابل توجهی هستند)، تاثیرگذار است. وی درباره تاثیر کاهش این نرخ بر قیمت خودروهای داخلی در سال جاری تاکید میکند: در بحث تعیین قیمت خودروهای داخلی، میانگین قیمت ارز (قیمت ارز در گذشته و پیشبینی قیمت ارز در آینده) را در یک بازه زمانی محاسبه میکنند و براساس آن قیمت تمام شده محاسبه و اعلام میشود؛ بنابراین در خودروهای دارای ارزبری با توجه به تثبیت نرخ ارز، افزایش قیمت کمتر و در خودروهای ساخت داخل افزایش قیمت بیشتری خواهیم داشت.

ارز خودروسازان؛ دلار مبادلاتی

اما آیا با کاهش نرخ یورو قیمت خودروهای ارزبر باید کاهش بیابد؟ پاسخ خودروسازان به این پرسش همواره منفی بوده است. اوضاع به شکلی است که مطرح شدن این گزینه واکنشهای بسیاری را از سوی خودروسازان ایجاد کرده و آنها معتقدند چون سبد ارزی مورد استفاده شان ارز مبادلاتی است، بنابراین کاهش نرخ یورو تاثیری بر کاهش هزینه آنها ندارد. به گفته خودروسازان، آنها برای واردات قطعات CKD از ارز مبادلاتی استفاده میکنند نه ارز آزاد، بنابراین با توجه به اینکه نرخ ارز مبادلاتی افزایش داشته، امکان کاهش قیمت وجود ندارد.

اما یکی از مدیران ارشد خودروسازی نیز با رد اظهارات رئیس شورای رقابت، افت نرخ یورو را در کاهش قیمت خودروهای داخلی بیتاثیر میداند. وی میگوید:تمام مولفههایی که در قیمت خودرو تاثیر دارند از قیمت مواد اولیه گرفته تا قطعاتی که به کشور وارد میشود، براساس نرخ دلار یا یوآن چین است و هیچ شرکت خودروسازی براساس نرخ یورو مبادله نمیکند.

وی در این مورد به قطع ارتباط خودروسازان ایرانی با اروپاییها اشاره میکند و میگوید: یکی از مشکلات ما بعد از تحریمها عدم مبادله و انتقال پول بود، به همین دلیل برای خرید خود از واسطهها بهره بردیم که در قیمت تمامشده تاثیر بسیاری داشت. این مقام مسوول میافزاید:درست است که سال گذشته تحریم شرکتهای خودروساز برطرف شد اما مشکل نقل و انتقال پول بهدلیل تحریمهای بانک مرکزی هنوز وجود دارد و در این میان هیچگونه مبادلات یورویی صورت نگرفته است. وی عمده خرید خودروسازان داخلی را از کشورهای هند وچین میداند که نرخ مبادلاتی با آنها روپیه و یوآن است.

عدم شفافیت ادعاهای خودروسازان

اما فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو نیز هر چند کاهش نرخ یورو را بر سبد قیمتی خودروهای داخلی بی تاثیر میداند اما نسبت به عملکرد خودروسازان و ادعای آنها در زمینه ساخت داخل بودن خودروهای پرتیراژ انتقاد میکند.

وی با اشاره به اینکه عمده خرید قطعات خودروسازان از کشور چین است، میگوید: بر این اساس، هزینه تولید خودروسازان به نوسانات یوآن و دلار وابسته است. زاوه ادامه میدهد: تاثیر نرخ ارز بر قیمت خودرو بین 30 تا 35 درصد است که مبنای یورویی ندارد، بنابراین با توجه به کاهش دو تا سه درصدی نرخ ارز مورد استفاده خودروسازان، در حال حاضر تنها دو تا سه درصد قیمت تمام شده، متاثر از نوسان ارزی است. وی با انتقاد به ادعای خودروسازان در خصوص ساخت داخل 85 تا 90 درصدی خودروسازان، میگوید: مشکل خودروسازان این است که شفافیت ندارند؛ از یک سو میگویند، عمده قطعات خودروهای داخلی که تیراژ بسیار بالایی دارند در کشور تولید میشود و از سویی دیگر، با وجود این ادعا، افزایش نرخ ارز را روی قیمت محصولات خود اعمال میکنند.

نگاه یکسویه خودروسازان به تغییرات نرخ ارز

یکی از دلایل افزایش قیمت خودرو در سالهای گذشته افزایش نرخ ارز عنوان شده بود؛ موضوعی که در کنار اعمال تحریم ها، افزایش دو برابری قیمت خودروهای داخلی را در پی داشت. در واقع، نوسانات نرخ ارز همواره یکی از بهانههای خودروسازان برای تغییر قیمتها بوده و در بسیاری از مواقع، آنها نرخ ارز را عامل تاثیرگذاری در افت تولیدات خود عنوان کردهاند. با این حال بسیاری از کارشناسان ادعای خودروسازان در این باره را یکسویه میدانند و معتقدند که شرکتهای خودروساز در گذشته افزایش نرخ ارزهایی چون دلار و یورو را بر صنعت خودرو دارای تاثیرمیدانستند اما حالا حرف دیگری زده و از بی تاثیری آن میگویند.

آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه تهران نیز با انتقاد به خودروسازان و عملکرد آنها در گذشته میگوید: دو سال پیش قیمت خودروها به یکباره 2/5 برابر شد و خودروسازان دائما از تاثیر افزایش نرخ ارز و تحریمها بر صنعت خود گلایه میکردند؛ بنابراین امروز هم که تحریم صنعت خودرو لغو شده و نرخ ارزهایی چون یورو نیز در حال کاهش است، مسلم است که این موضوع بر قیمت تمام شده آنها تاثیر میگذارد.

وی تاکید میکند: امروز این بهانه خودروسازان که تحریمها را دور میزنیم تا قطعات را وارد کنیم و با واسطهها در حال کار هستیم نیز برداشته شده است؛ بنابراین همه مولفههایی که در گذشته منجر به افزایش قیمت شد و امروز در حال برطرف شدن هستند در قیمت آنها تاثیرگذار است. به گفته بغزیان، از آنجا که تعیینکننده قیمت، شورای رقابت است و این شورا میگوید عمده فعالیت خودروسازان با نرخ یورو است، بنابراین با استناد به این موضوع، باید شاهد کاهش قیمت خودروهای داخلی باشیم.

هزینه یورویی خودروسازان محاسبه شود

تعیین قیمت خودرو براساس قانون به شورای رقابت سپرده شده است. شورا برای محاسبه قیمت خودروها نیز دستورالعمل مشخصی دارد که مولفههای بسیاری در آن گنجانده شده است. یکی از بخشهای تاثیرگذار در قیمت خودرو، تورم نهادههای تولید است که توسط بانک مرکزی محاسبه میشود. آنگونه که رئیس شورای رقابت نیز اشاره کرده، در خودرو ۱۰۰ قلم کالا بهکار رفته که ممکن است دو سه قلم آن افزایش قیمت داشته باشد و این «کاهش» از جانب افت نرخ یورو رخ داده است.

در واکنش به این موضوع، موسی غنینژاد، اقتصاددان در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه بازار تعیینکننده قیمت ارز است، میگوید: در بحث قیمت خودرو و اینکه آیا کاهش 10 درصدی نرخ یورو در ماههای اخیر تا چه اندازه میتواند تاثیرگذار باشد، به شورای رقابت و نحوه محاسبهاش بستگی دارد. وی معتقد است: برای مشخص شدن میزان تاثیرگذاری کاهش نرخ یورو، باید هزینههای یورویی خودروسازان محاسبه و سهم آن از قیمت تمام شده خودروهای تولید داخل تعیین شود و آنگاه در مورد میزان اثرگذاری آن بر قیمت خودروها اظهارنظر کرد.