بنزین 5 هزار تومانی، تنها گزینه تامین تمام کسری‌ دولت

رسیدن قیمت بنزین به هزار تومان، واکنشهای انتقادی بسیاری را متوجه دولت کرده اما سخنگوی دولت گفته این افزایش برای جبران بخش کوچکی از کسری منابع یارانههای نقدی است و اقتصاد و جامعه کشش افزایش قیمت سوخت به اندازهای که تمام کسری یارانهها جبران شود وجود ندارد. سوال این است که اگر قرار بود کل کسری بودجه یارانهها از محل افزایش قیمت بنزین حبران شود، قیمت بنزین باید چند برابر میشد؟

انتقادات بسیار به عملکرد دولت در خصوص افزایش قیمت بنزین و رسیدن آن به قیمت هزار تومان، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت را شب گذشته به برنامه تلویزیونی تیتر امشب کشاند. در این برنامه سخنگوی دولت افزایش قیمت بنزین و رساندن آن به هزار تومان را انتخاب دولت بین گزینه بد و بدتر دانست و گفت اگر قرار بود کسری یارانهها را از این طریق تامین کنیم قیمت بنزین باید افزایش چند برابری مییافت.

سقف منابع هدفمندی یارانهها در قانون بودجه سال 94 معادل 48 هزار میلیارد تومان تعریف شده است. 48 هزار میلیارد تومانی که هم باید به یارانههای نقدی اختصاص پیدا کند و هم به بخش تولید، سلامت و دیگر بخشها اختصاص یابد. اما درآمد دولت از محل فروش حاملهای انرژی تنها 32 هزار میلیارد تومان است. این به معنای کسری 16 هزار میلیارد تومانی دولت است. کسری که علاوه بر نوبخت، اسحاق جهانگیری هم به آن اشاره کرده و گفته بود در منابع هدفمندی یارانهها با کسری 17 هزار میلیارد تومانی مواجهیم.

حال دولت اعلام کرده است با رساندن قیمت بنزین به هزار تومان توانسته سه هزار میلیارد تومان از این کسری را پاسخ دهد و اگر قرار بود کل کسری بودجه را از طریق افزایش قیمت بنزین تامین کند، جامعه کشش آن را نداشت. اکنون با قیمت 1000 تومانی بنزین، 3 هزار میلیارد تومان از کسری هدفمندی تامین شده و اگر قرار بود کسری 16 هزار میلیارد تومانی تامین شود، قیمت بنزین باید به 5300 تومان میرسید. یعنی پنج برابر قیمت فعلی.

تنها در صورت رسیدن قیمت بنزین به پنج هزار و 300 تومان بود که دولت بالاخره از زیر بار فشار کسری 16 هزار میلیارد تومانی منابع هدفمندی رهایی مییافت. اما اکنون با رسیدن قیمت بنزین به هزار تومان، سه هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت ایجاد شده است که شاید دولت بتواند آن را صرف تولید یا بهداشت و سلامت کند و بالاخره بعد از مدتها سهم این بخشها از هدفمندی را تا حدودی بپردازد.

در این میان، دولت به موجب قانون بودجه برای پرداخت یارانه نقدی به کل جمعیت ایران هم با سه هزار میلیارد تومان کسری مواجه است که در صورت حذف شش میلیون نفر از یارانهبگیران این کسری قانونی منابع هم برطرف میشود. اما باز هم اجرای قانون هدفمندیها هنوز درست اجرا نشده است. چون بر اساس اصل قانون هدفمندی یارانهها تنها باید نیمی از منابع حاصل از فروش حاملهای انرژی صرف یارانههای نقدی میشد. یعنی تنها 16 هزار میلیارد تومان. اما اکنون دولت 39 هزار میلیارد تومان برای یارانههای نقدی میپردازد. یعنی باز هم اختلاف 23 هزار میلیارد تومانی بین اصل قانون و آنچه در حال اجرایی شدن است، وجود دارد. اما نوبخت صراحتا در این برنامه تلویزیونی اعلام کرده که دولت فعلی به دلیل اشتباه دولت قبلی راهی جز ادامه این مسیر ندارد.