نشنیدن صدای ایران در روز اتحاد اوپکی‌ها

برخی درمورد تصمیم این سازمان مینویسند، تصمیمی که چندان هم دور از ذهن نبود، تقریبا همه تحلیلگران میدانستند که اوپک تولید روزانه 30میلیون بشکه در روز خود را حفظ خواهد کرد. اما آنچه اینبار توجه بسیاری از تحلیلگران را به خود جلب کرده است، صمیمیت و نشاطی بود که پس از این نشست در چهره تکتک وزیران 12کشور حاضر در این کنفرانس دیده میشد. از این اظهارنظر علی النعیمی وزیر نفت عربستانسعودی که «نشست صمیمانه و دوستداشتنی بود» تا این جمله دبیرکل اوپک عبدالله سالم البدری خطاب به اعضای سازمان اوپک: «دوستتان دارم!» واژه «اتحاد» بارها و بارها از زبان دبیرکل اوپک گرفته تا وزیران شنیده میشد. همگی با چهرههایی خوشحال یکی پس از دیگری  از سالن نشست خارج میشدند و در پاسخ به خبرنگارانی که آنها را غرق سوال میکردند فقط یک پاسخ میدادند: «مثبت بود!» نکته دیگری که در این نشست حایزاهمیت بود و اکثر اعضای سازمان ازجمله بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران به آن اشاره کرد این بود که همه اعضا باید سقف تولید روزانه 30میلیون بشکه در روز را رعایت کنند و از آن فراتر نروند. این درحالی است که وزیر نفت قطر گفته است: «سهم هر یک از کشورها بهطور جداگانه مورد بحث قرار نگرفته است.»

به نقل از بلومبرگ، درحالی که وزرای نفت اوپک به کلید اتحاد دست یافتند، درخواستهای ایران با سکوت مواجه شد. تنها نکته شگفتانگیزی که در پس تصمیم اوپک در پنجم ژوئن مبنی بر حفظ سقف تولید وجود داشت این بود که همه اعضا همراه و متحد با هم بودند.

صمیمیت بیسابقه در اوپک

دبیرکل اوپک عبدالله سالم البدری بعد از این نشست گفت: «من سالهای زیادی در اوپک بودهام، این نخستینباری است که چنین چیزی را دیدهام. خیلی خیلی مثبت بود!» علی النعیمی نیز که در سال2011 با بیان اینکه این بدترین نشستی بود که تا آن روز تجربه کرده است، اینبار گفته است: «این دوستداشتنیترین نشستی بود که داشتهام.»پیش از این نیز «تعادل» در گزارش مفصلی که از این نشست ارایه داده به این نکته اشاره کرده بود که «خوشحالی» و تکیه بر کلمه «اتحاد» مهمترین و جالب توجهترین خصیصهیی بود که بعد از این نشست در گفتهها و رفتار تکتک اعضای این نشست دیده میشد. جالب است که دبیرکل اوپک بعد از این نشست از تریبونی که دراختیارش قرار گرفته بود استفاده کرد و خطاب به اعضای نشست گفت: «دوستتان دارم!»در نشست پیشین سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام در ماه نوامبر، اوپک تصمیم خود را مبنی بر حفظ سقف تولید روزانه 30میلیون بشکه در روز اعلام کرد و دلیل خود را حفظ سهم خود در بازار در برابر تولیدکنندگان پرهزینه نفت دانست؛ اما اعضای ضعیفتر گروه نظیر ونزوئلا همچنان بر سر کاهش تولید در جهت افزایش بهای نفت مذاکره میکردند. اما اینبار، این اعضا نیز از این تصمیم حمایت کردند چراکه نشانههایی مبنی بر نتیجه دادن این تصمیم را مشاهده کردهاند. این سازمان در یک مقطع حساس تاریخی، درحالی که مدتها از دعواها و تنشهای درونی رنج میبرد موفق شد به اجماع برسد. برای نخستینبار در یک نشست اوپک مشاجرات ناگفته ماند همانطور که درخواست ایران در زمینه فضای خالی برای افزایش میزان تولید نیز با سکوت مواجه شد. سران سازمان اوپک روز پنجم ژوئن در یک ساختمان مکعبی خاکستری در وین به نمایندگی از 12کشور عضو اوپک اطراف یک میز مستطیلی که هر کدام پرچم کوچک کشورشان روی آن قرار داشت، دور هم جمع شدند. شخصیت اصلی در تعیین استراتژیهای اوپک، علی النعیمی وزیر نفت دیرینه بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک یعنی عربستانسعودی بوده است. این نخستین نشست او پس از تغییرات اساسی در عربستان بعد از فوت ملک عبدالله و پادشاهی ملک سلمان در ژانویه بود.

اثربخشی استراتژی ماه نوامبر اوپک

النعیمی هفته گذشته پس از رسیدن به وین ادعا کرده بود که استراتژی ماه نوامبر نتیجه داده است. سهیل محمد المزروعی وزیر انرژی امارات متحده عربی که نخستین کسی بود که از این اظهارات حمایت کرد، هیچ مخالفتی نداشت.

حتی ونزوئلا که در شرایط بحران اقتصادی قرار دارد و بارها درخواست نشست اضطراری داده است، این تصمیم را بهعنوان بهترین تصمیم قلمداد کرد. اسد روبل چاوز وزیر نفت بعد از این نشست به یک خبرنگار گفته بود: «بهنظرم این نشست بسیار موفقی بود. اتحاد و همبستگی میان تمامی کشورهای ما وجود دارد.»آنها با این تصمیم توانستند 60درصد از دکلهای حفاری امریکا را از ماه اکتبر تاکنون کاهش دهند، تولید نفت شیل نیز در این چند ماه کاهش پیدا کرده و میلیاردها دلار سرمایهیی که ازسوی شرکتهای بزرگ نفتی معلق باقی مانده است. رابین میلز تحلیلگر اهل دوبی در منار انرژی کانزالتینگ گفته است: «بهای نفت اکنون در مسیر بهتری قرار گرفته است و نوسان کمتری را تجربه میکند.» نفت برنت به 63.7دلار در ازای هر بشکه رسیده است. به این ترتیب همانطور که همه 34تحلیلگر بلومبرگ جز یکی، پیشبینی کرده بودند، سقف تولید روی 30میلیون بشکه در روز باقی ماند. هر چند این گروه برای دوازدهمین ماه متوالی از این میزان بیشتر تولید کرده است. اعضا توافق کردند که همگی این میزان را رعایت کنند اما هیچ کس نگفت که دقیقا چطور از این میزان تخطی نکنند. محمد السدا وزیر صنعت و انرژی قطر گفته است که سهم هر یک از کشورها بهطور جداگانه موردبحث قرار نگرفته است.

همه اعضا مایل هستند تا جای ممکن نفت خود را به فروش برسانند. چندین کشور بهویژه عراق، ایران و لیبی نیز در هفتههای گذشته زمزمههایی مبنی بر برنامههایی برای توسعه و افزایش تولید کردهاند. حتی دقیقا گفته نشد که چه زمانی و چگونه بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران نامه خود را در زمینه ایجاد فضای خالی برای 4میلیون بشکه نفت این کشور به این سازمان ارسال کرده است. ایران میخواهد به میزان تولیدات خود در دوران پیش از تحریم یعنی در سال 2008 برسد. براساس دادههای بهدست آمده از بلومبرگ ایران در ماه مه 2.8میلیون بشکه در روز تولید کرده است. گفتهها حاکی از این است که وزرا ازجمله النعیمی کمترین واکنش را به این نامه نشان دادهاند. زنگنه در مصاحبهیی در روز پنجم ژوئن اظهار داشت که ایران صرفا بهدنبال آگاه کردن اعضای اوپک در تصمیماتش در آینده است و در حال حاضر انتظار هیچ تصمیم خاصی را ندارد. وی همچنین گفته که ایران نیازی به اجازه اوپک برای افزایش صادرات خود ندارد و سایر اعضای اوپک نیز بهطور خصوصی به او گفتهاند که با برنامههای ایران مشکلی ندارند. دبیرکل اوپک به بلومبرگ گفته است که این مساله احتمالا در نشست بعدی اوپک مورد بحث قرار خواهد گرفت.