چرا سرمایه‌گذاری در صنعت سیمان بازدهی مناسب ندارد

طبق بیانات سیدعلی اصغر علوی کارشناس سیمان با وجود آنکه زمستان سال گذشته بیشتر کارخانهها برای به تعادل رسیدن بازار و کاهش عرضه، خطوط تولید را به علت نبود بازار فروش چند هفتهای متوقف کرده بودند، با این حال اکنون که در اواخر فصل بهار قرار داریم و باید بهطور سنتی زمان اوجگیری ساختوساز و مصرف سیمان را شاهد باشیم و بازار سیمان داغ باشد کورسوی نور و گرمایی حس نمیشود چنانکه بسیاری از خطوط با ظرفیت کمتر از ظرفیت اسمی کار کرده و حتی متوقف شدهاند.

از سوی دیگر بازار صادرات سیمان نیز به سردی گراییده به طوری که قیمتها از تنی ۱۰۰ دلار به کمتر از ۴۰ دلار رسیده است. با وجود این، کاهش قیمت فقط یکی از چندین مشکل سر راه صنعت سیمان است ناامنی بازار عراق به خاطر حضور داعش، افزایش عوارض گمرکی و پایین آوردن قیمتها بهوسیله کشورهایی مانند ترکیه و چین از دیگر مشکلات آن است.

از طرف دیگر وضعیت سهام صاحبان این صنعت در بورس نیز چندان جالب نبوده و روزی نیست که با افت ارزش سهام مواجه نشوند. این افت قیمت سهام که چند سالی است ادامه دارد تا به حدی بوده که موجب شده، ارزش سهام در بورس گاه به کمتر از یک سوم ارزش ذاتی و واقعی کاهش یابد. با وجود چنین شرایطی اکنون این پرسش مطرح میشود که آیا سرمایهگذاری در صنعت سیمان درست است و درواقع آینده این صنعت در ایران چگونه خواهد بود؟ برای پاسخ به این پرسش لازم است نگاهی اجمالی و کلی به آن داشته باشیم.

براساس آمارهای موجود درحال حاضر حدود ۷۰ کارخانه سیمان با ظرفیت اسمی ۷۹ میلیون تن وجود دارد. در سال ۱۳۹۳ تولید سیمان با ۴.۶درصد کاهش به ۶۶.۵ میلیون تن و کلینکر به حدود ۷۰ میلیون تن رسید. مصرف فعلی سیمان کشور در سال کمتر از ۵۵ میلیون تن بوده و پیشبینی میشود تا سال ۱۴۰۰ به حدود ۷۰ میلیون تن و در بهترین حالت به مرز ۸۰ میلیون تن برسد که در صورت راهاندازی تمامی طرحها تا آن زمان، کم و بیش ۲۰ میلیون تن مازاد خواهیم داشت.

اگر چه چنین تصور میشود که ایران به عنوان یککشور در حال توسعه، به کالاهایی نظیر سیمان و آهن نیاز شدید داشته و با رفع تحریمها مصرف، رشدی تصاعدی خواهد داشت و از طرف دیگر موقعیت خوبی برای صادرات وجود دارد اما باید واقعبینانه برخورد کرده و بپذیریم که کشش بازار داخلی محدود است. ضمن آنکه به علت بالا بودن هزینههای حملونقل، سیمان یک کالای صادراتی محسوب نمیشود از سوی دیگر با وجود برخورداری از منابع معدنی و انرژی فراوان، تولید سیمان در ایران نسبت به سایر کشورها به دلیل مختلف چندان با صرفه نیست.