موضوعات باقی‌مانده در مذاکرات ایران و ۵+۱

قدرتهای جهانی و ایران به گفتگوهای هستهای بازگشتهاند و این مرحله احتمالا تعیینکننده است.

به گزارش سرویس بین الملل انتخاب به نقل از آسوشیتدپرس ؛ بعد از تقریبا یک دهه دیپلماسی بینالمللی، مذاکرهکنندگان تلاش دارند تا 30 ژوئن به توافقی دست یابند که فعالیتهای ایران را به مدت یک دهه کنترل کند و دهها میلیارددلار را از طریق کاهش تحریمهای مالی به اقتصاد ایران باز گرداند.

اگر آنها در دو هفته آینده به توافقی دست یابند، آن را یک پیروزی تلقی خواهند کرد. اما موانع مهمی باقی مانده است.

ایران میگوید به بازرسان اجازه نخواهد داد به منظور اطمینان از پایبندی این کشور، از مراکز نظامی ایران بازرسی کنند یا با دانشمندان این کشور مصاحبه نمایند.

آیتالله خامنهای رهبر عالی ایران گفته است همه تحریمهای اقتصادی به محض امضای توافق باید برداشته شود حال آن که آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، آلمان و روسیه هنوز با هم حتی بر سر چگونگی برداشتن تدریجی تحریمها و نیز بازگرداندن فوری آنها درصورت عدم پایبندی ایران، به توافق نرسیدهاند.

ضمنا، اسراییل تهدید به اقدام نظامی علیه زیرساخت هستهای ایران کرده و عربستان نیز به دنبال یک برنامه اتمی معادل برنامه کشور شیعه همسایه خود است.

آسوشیتدپرس مشکلات باقیمانده در گفتگوهای هستهای را اینگونه ارزیابی می کند:

بازرسیها:

ایران درباره تاسیسات نظامی که برخی کشورها مدتهاست نسبت به فعالیت هستهای در آن مشکوک هستند سرسختی نشان میدهد.

آیتالله خامنهای در این هفته بازرسی از این مراکز یا مصاحبه با دانشمندان ایرانی را رد کرد.

مجلس ایران در این هفته قوانینی وضع کرد که چنین دسترسی را ممنوع میکند.

آمریکا از طرح بحث بازرسی سرزده یا هرجا، هروقت عقب نشسته است اما میگوید محور توافق، اجازهدادن به بازرسان برای بازرسی هر مساله لازم در فاصله زمانی معقول و منطقی است.

کاهش تحریمها:

ایران میخواهد تحریمها پیشپیش برداشته شود اما غرب میگوید ایران باید ابتدا مسوولیتپذیری خود را ثابت کند.

آیتالله خامنهای میگوید رویکرد آمریکا خیلی طول خواهد کشید و شامل برداشتن کامل تحریمها نیست. دولت اوباما درباره سرعت برداشتن تحریمها از جانب کنگره تحت فشار است.

دولت وی همچنین تلاش میکند تحریمهایی را که به موجب توافق برمیدارد از تحریمهایی که قصد نگاهداشتن آن را دارد و مربوط به تلاشهای ایران برای ساخت موشک بالستیک یا تنبیه این کشور به خاطر کارنامه حقوق بشر یا حمایت از تروریسم است جدا کند.

بازگشت فوری تحریمها:

قدرتهای جهانی باید فرمولی را در میان خود طراحی کنند تا تحریمها درصورت نقض توافق توسط ایران فورا برقرار شود.

روسیه و چین در مورد اقدامات سازمان ملل به طور سنتی مخالف هرگونه برنامه هستند که موجب ازدسترفتن قدرت وتو آنها شود.

تحقیق و توسعه:

توافق چارچوبی که در ماه آوریل میان قدرتهای جهان و ایران منعقد شد درباره سطح مجاز تحقیق و توسعه صریح نیست.

آمریکا درباره سانتریفوژهای پیشرفته میگوید ایران میتواند دست به تحقیق و توسعه محدودی بزند.

آمریکا میگوید بعد از 10 سال، ایران باید به یک برنامه تحقیق و توسعه که به آژانس ارایه میکند پایبند بماند.

آیتالله خامنهای میگوید ایران حتی یک دهه اولیه مقرر برای چنین محدودیتهایی را نیز نخواهد پذیرفت. وی همچنین این درخواست آمریکا را زورگویی مضاعف نامیده است.

همچنین فرانسه موضعی سرسختانهتر از آمریکا اتخاذ کرده است.

این کشور امضای توافق موقت با ایران را در سال 2013 به خاطر نگرانی از این که آنچنان که باید به ایران سختگیری نمیکند به تاخیر انداخت.

مقامات فرانسه درباره پیشنویس توافق کنونی نیز چنین موضعی را دارند و تهدید کردهاند در صورت عدم رفع نگرانیهای این کشور مانع از امضای آن خواهند شد.

احتمال «موفقیت»، بیش از «ناکامی»

یک دیپلمات ارشد غربی گفت با نزدیک تر شدن ضرب الاجل 30 ژوئن برای رسیدن به توافق نهایی، اختلافات بزرگ بین ایران و شش قدرت جهانی بر سر موضوعات متعدد از جمله لغو تحریم ها و دسترسی به سایت های ایران، همچنان باقی است.

به گزارش انتخاب به نقل از رویترز، این دیپلمات که خواست نامش فاش نشود در وین، محل برگزاری مذاکرات بین ایران و شش قدرت جهانی، به خبرنگاران گفت: دشوارترین موضوعات در روزهای آتی، نیازمند تعیین تکلیفند.

این دیپلمات افزود: موضوعات دسترسی، شفاف سازی و ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران و نیز تحریم ها، همچنان به طور جدی لاینحل مانده اند؛ ما می توانیم در برخی موارد به توافق برسیم ولی همچنان بر سر موضوعات مهم، اختلافات زیادی باقی است.

ایران و شش قدرت جهانی خود را آماده کرده اند توافق دائمی داشته باشند که بر اساس آن، تحریم های ایران لغو شود.

ولی دیپلمات ها می گویند احتمال توافق دائمی تا ضرب الاجل آخر ژوئن، ضعیف است.

عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد ایران به خبرنگاران ایرانی گفت مذاکرات کنونی، روندی دشوار و کند داشته است.

ولی با وجود موانع بزرگ بر سر راه، یک مقام ارشد آمریکایی روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت توافق نهایی، قابل دست یابی است.

این مقام که خواست نامش فاش نشود گفت: با وجود موضوعات دشوار، می توانیم مسیر را برای رسیدن به توافقی بسیار مناسب هموار ببینیم؛ ما تمام اجزای آن را می دانیم.

مقامات آمریکایی می گویند احتمال موفقیت در وین، از احتمال ناکامی در این گفتگوها، بیشتر است ولی هنوز هیچ تضمینی برای رسیدن به توافق وجود ندارد.

دیپلمات ارشد غربی همچنین گفت: روزهای آتی، بسیار دشوار خواهند بود؛ کار تا نیمه شب ادامه خواهد داشت و ما به آرامش و انرژی زیادی نیاز داریم؛ در این مرحله مشخص نیست ایران آماده ارائه گزینه هایی باشد.

جان کری وزیر خارجه آمریکا جمعه از پایگاه مشترک نظامی اندروس در حوالی واشنگتن راهی وین شد.

اختلاف بر سر برخی موضوعات، بزرگ است

مقامات نزدیک به مذاکرات می گویند آنها باید بر سر سرعت گرفتن مذاکرات و بررسی نحوه لغو تحریم ها، چگونگی کاهش غنی سازی ایران، آینده تحقیقات سانتریفوژها و نیز برنامه توسعه و همچنین دسترسی بازرسان سازمان ملل به مراکز نظامی و دیگر مراکز مذاکره کنند.

ایران، خواهان لغو فوری تحریم ها است گرچه دیپلمات ها می گویند تحریم ها بر اساس برنامه برداشته می شوند و این کار فقط پس از قبول کردن الزامات توسط ایران انجام خواهد شد.

ایران اتهامات قدرت های غربی مبنی بر تلاش برای دست یابی به سلاح هسته ای را رد می کند.

دیپلمات ها می گویند ضرب الاجل واقعی، سی ام ژوئن نیست بلکه نهم ژوئیه است.

بر اساس قانون جدیدی که نمایندگان کنگره تصویب کرده اند، در صورتی که بازبینی نهایی کنگره، پیش از تایید نهایی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا برای لغو تحریم های ایران، در مدت سی روز، الزامی باشد، هیئت مذاکره کننده آمریکایی باید پیش از نهم ژوئیه با کنگره به توافق برسد.

مذاکره کنندگان، بیم آن دارند که طولانی شدن مذاکرات، که لغو تحریم های سازمان ملل متحد بر سر برنامه هسته ای ایران را نیز معلق کرده است، زمان زیادی گرفته است و ممکن است فرصت رسیدن به توافق در وین را از بین ببرد.

با آنکه هرگونه توافق احتمالی در وین، به طور کلی به اطلاع عموم خواهد رسید، دیپلمات غربی گفت جزئیات این توافق، فاش نخواهد شد.

یک مقام ارشد آمریکایی نیز گفت کنگره، در جریان ابعاد هرگونه توافق در وین قرار خواهد گرفت.