ایران اصلا واردات سنگ‌آهن ندارد

هندوستان در سال گذشته میلادی حدود ٨٤ میلیون تن فولاد تولید کرده است و طبق برنامه ریزیهای صورت گرفته قصد دارد تا افق ٢٠٢٥ میلادی (١٤٠٤ شمسی)، تولید خود را به ٣٠٠ میلیون تن فولاد افزایش دهد. ظرفیت تولید گندله هندوستان که در سال ٢٠١٠ فقط ٢٠ میلیون تن بود ظرف تنها یک سال یعنی در سال ٢٠١١ به ٣٠ میلیون تن افزایش و در سال جاری، مرز ٩٠ میلیون تن را پشت سر خواهد گذاشت. مقایسه این اعداد با ظرفیت تولید گندله ایران که در سال گذشته ١٣٩٣ (٢٠١٤) فقط ٢١ میلیون تن بوده است، گویای کمبود فاحش تولید گندله در ایران است.

هندوستان با ١٧٠ میلیون تن سنگآهن تولیدی و وارداتی برنامه تولید ٦٥ میلیون تن سنگ آهن سینتر و ٣٦ میلیون تن سنگ آهن لامپ و ٩٠ میلیون تن گندله و ٤٥ میلیون تن آهن اسفنجی (DRI) در حال حاضر یکی از مشتریان اصلی در بازار جاهنی است. نکته مهم این است که با وجود ظرفیت بالای تولید گندله در هندوستان به علت کمبود مواد اولیه، اکثر کارخانجات گندله سازی هندوستان با ٥٠ درصد ظرفیت کار می کنند یعنی فقط ٤٥ میلیون تن در سال.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سنگآهن درباره مراودات ایران و هند گفت: «سال گذشته طبق هدفگذاری چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران، ایجاد ظرفیت تولید 20 میلیون تن فولاد در برنامه بود اما با توجه به تولید 16 میلیون تن فولاد به واردات 6 میلیون تن گندله نیاز داشتیم. به این ترتیب اگر میخواستیم طبق افق 1404 تولید فولاد داشته باشیم باید واردات گندله بیشتری انجام میدادیم که این مقدار گندله از هندوستان وارد شد».

جعفری با اشاره به کاهش تولید گندله در کشور افزود: « به علت کسری تولید گندله در داخل کشور نیاز به واردات داریم و مهم ترین تولید کننده ای که در سطح دولتی و خصوصی مذاکراتی با آن انجام شده هندوستان است».

وی ادامه داد: « در واقع یکی از برنامه های دولت این است که کنسانتره تولیدی معادن سنگآهن را به هندوستان صادر و به جای آن گندله وارد کند. هدف اصلی هم این است که کنسانترهای که به علت کاهش تولید گندله در کشور امکان تبدیل ندارد را به هندوستان صادر کنیم و نیاز کشور به گندله را از طریق هندستان تامین کنیم».

به گفته جعفری تهرانی هندوستان مازاد ظرفیت تولید گندله دارد و کنسانتره تولیدی این کشور کمتر از نیاز آن است در نتیجه تمایل دارد از ایران کنسانتره دریافت کند و گندله بدهد.

این فعال اقتصادی تاکید کرد: «ما تا کنون به هیچوجه واردات سنگآهن نداشته ایم و متاسفانه اخباری که در مورد واردات سنگ آهن منتشر می شود، کاملا نادرست است.»

جعفری ضمن طرح این پرسش که با توجه به ذخایر خوب سنگآهن در ایران چرا باید واردات داشته باشیم، افزود: «سال گذشته 21 میلیون تن تولید گندله در کشور داشتیم اما طبق برنامه افق 1404 قرار بود در سال 1393 ما 32 میلیون تولید گندله داشته باشیم. در نتیجه ما با کسری 11 میلیونی گندله در کشور مواجه شدیم».

طهرانی در خصوص خبر نادرستی که چندی پیش با عنوان" ایران سومین واردکننده سنگ آهن شناخته شد" منتشر شده بود، گفت:« این موضوع به قدری غیرواقعی است که انگار بگوییم ایران نفت خام وارد می کند».

جعفری چنین اشتباهی را ناشی از خطای در ترجمه دانست و گفت:« در هندوستان به گندله platts iron ore گفته می شود که احتمالا شخصی که این آمار را استخراج کرده است به اشتباه این کلمه را سنگ آهن ترجمه کرده است. ایران سومین وارد کننده هم نیست ضمن اینکه ما هم از بحرین واردات گندله داریم و هم از هندوستان».

وی ادامه داد: « این لغت در سایت های تخصصی هندوستان همان گندله است. واقعیت این است که به علت کسری که در داخل کشور داریم از ابتدای سال گذشته نسبت به واردات گندله که مورد نیاز کارخانجات فولادسازی است اقدام کردهایم. کارخانجاتی مانند فولاد مبارکه اصفهان و فولاد هرمزگان».

به گفته جعفری حدود 4 سال پیش برای صادرات گندله عوارض صادراتی 40 درصدی و برای کنسانتره عوارض صادرات 30 درصدی وضع شد. به دنبال وضع این عوارض بخش خصوصی و برخی از صادرکنندگان دولتی علاقمندی به سرمایه گذاری در این بخش را از دست دادند البته بخش دولتی به تولید گندله ادامه دادند اما یکی از مهمترین مقوله ها برای تولیدکننده، صادرات است. وقتی سود صادرات به گونه معناداری کاهش پیدا کرد، طبیعتا تولیدکنندگان ظرفیت تولید را کاهش دادند چون انگیزهای برای تولید و صادرات نداشتند.این کمبود بهطور جدی در طی 4 سال گذشته ایجاد و تشدید هم شد.

به گفته وی با توجه به این شرایط می توان گفت: «یکی از مسائلی که می تواند به افزایش علاقمندی سرمایه گذاران و تولید کنندگان در بخش تولید گندله و کنسانتره کمک کند، سیاست کاهش عوارض صادراتی است. توقع نداریم عوارض کاملا صفر شود اما می توان مانند کنسانتره عوارض صادرات گندله را هم چند درصد کاهش داد تا بخش تولید بتواند با استفاده از این کاهش عوارض به صادرات روی آورده و تولید را افزایش دهد».

جعفری تهرانی در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به تداوم کاهش قیمت های جهانی گفت: « تداوم افت قیمت جهانی سنگآهن به همراه عدم ثبات در سیاستگذاریهای این بخش معدنی، تداوم روند تولید را واحدهای کوچک معدنی با ابهام مواجه کرده است».

رئیس امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران، در واکاوی علل افت ۴۵ درصدی صادرات سنگ آهن کشور گفت: «در سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ مقیاس های بازار جهانی سنگ آهن تغییرات بسیاری به خود دید و از طرف دیگر با طرح اخذ عوارض صادرات ، بسیاری از معادن کوچک تعطیل و برخی دیگر از واحدهای تولیدی به حالت نیمه تعطیل درآمدند».
وی در خصوص میزان صادرات سنگ آهن در سال گذشته میلادی نیزگفت: «طبق آمار انجمن آهن و فولاد چین، ایران ۲۰ میلیون و ۸۰ هزار تن صادرات سنگ آهن داشته که در خوشبینانهترین حالت امسال نیز این رقم بیم ۱۸ تا ۲۰ میلیون تن پیشبینی شدهاست. در عین حال امسال دولت در زنجیرههای بالادستی سنگآهن نیز سیاست های جدیدی را در پیش خواهد گرفت. به گونه ای که تغییرات تعرفهای در این میان رخ خواهد داد.