بعد از 84 سال ایران در تولید بنزین خودکفا شد

با ورود اولین خودروهای بنزینی در سال 1306 ، واردات بنزین هم به کشور آغاز شد. در ابتدا واردات روزانه این فرآورده 11 هزار لیتر بود که بعد از دو سال حجم آن سه برابر شد.

به تدریج روند صادارت بنزین به ایران افزایش یافت؛ به طوری که در سال 1313 مصرف بنزین در کشور به 134 هزار لیتر و 10 سال بعد مصرف آن به 246 هزار لیتر رسید.

البته تولید بنزین در ایران تقریبا با ملی شدن صنعت نفت مصادف و ساخت قدیمیترین واحد بنزین سازی دنیا در آبادان در سال 1945 توسط شرکتهای انگلیسی شروع شد و در سال 1951 این واحد به بهره برداری رسید، اما به دلیل منفی بودن تراز تولید و مصرف، همچنان صادرات ادامه یافت.

سال 1334 مصرف این فرآورده به رقمی معادل یک میلیون و 46 هزار لیتر در روز رسید و با گذشت هر دهه، این مصرف به طرز چشمگیری افزایش یافت؛ به طوری که مصرف در سال 1344 به یک میلیون و 956 هزار لیتر در روز رسید.

مصرف بنزین در سال 1354 حدود هفت برابر افزایش پیدا کرد و به هشت میلیون و 530 هزار لیتر در روز رسید و 10 سال بعد یعنی در سال 1364 مصرف آن به 19 میلیون و 737 هزار لیتر رسید.

جنگ تحمیلی هم نتوانست افزایش مصرف بنزین را کاهش دهد و به همین دلیل برای اولین بار در کشور بنزین در سالهای 1359 تا 1361 کوپنی شد تا این گونه جلوی افزایش مصرف آن گرفته شود.

البته بعد از جنگ به دلیل برداشتن محدودیتها بازهم روند صعودی مصرف بنزین ادامه یافت؛ به طوری که در سال 1384 مصرف روزانه آن 67 میلیون لیتر اعلام شد که نسبت به سال 1383 که 60 میلیون و 670 هزار لیتر بود، افزایش هشت درصدی داشت.

در حالی که پیشبینی میشد متوسط مصرف روزانه بنزین به 70 میلیون لیتر در سال 1386 برسد، سهمیه بندی بنزین از تیر ماه سال 1386 با تخصیص 360 لیتر فصلی (ماهانه 120 لیتر) آغاز شد و به تدریج و طی چهار سال از سهمیه ماهانه کاسته شد، تا این که سهمیه بنزین از ابتدای سال 1389 از 80 لیتر در ماه به 60 لیتر کاهش یافت که نتیجه آن افت مصرف روزانه بنزین از 75 به 63 میلیون لیتر در روز بود.

بعد از اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها و با تغییر قیمت بنزین معمولی از 100 به 400 تومان از آذر پارسال، قیمت بنزین سوپر از 150 تومان به 550 تومان و قیمت بنزین معمولی آزاد به 700 تومان و سوپر به 800 تومان رسید. اکنون مصرف روزانه بنزین به کمتر از 60 میلیون لیتر رسیده است.

این در حالی بود که به گفته مسوولان مربوطه در صورت عدم سهمیهبندی بنزین و افزایش قیمت آن، متوسط مصرف روزانه آن در سال جاری به بیش از 120 میلیون لیتر در روز میرسید.

با توجه به افزایش مصرف بنزین در کشور و جوابگو نبودن تولید داخلی، واردات بنزین به روزانه 28 میلیون لیتر رسید و این وابستگی موجب شد که تحریم واردات بنزین به ایران ابزار غرب برای فشار تحمیل خواستههای خود به ایران شود، اما با کنترل مصرف و با اجرای طرحهای توسعهای پالایشگاهها، امسال واردات بنزین به کشور صفر شد.

بر این اساس در حال حاضر تولید بنزین ایران به حدود 58 میلیون لیتر رسیده که همراه با سایر افزودنیهای آن و با توجه به متوسط مصرف روزانه 60 میلیون لیتر بنزین در کشور می توان گفت که تولید و مصرف بنزین همتزاز شدهاند.

در واقع با بهره برداری از فاز دوم طرح توسعه پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند اراک با تولید روزانه هفت میلیون و 500 هزار لیتر، فاز دوم طرح توسعه پالایشگاه آبادان با تولید روزانه دو میلیون و 300 هزار و طرح بنزینسازی پالایشگاه شهید تندگویان تهران با تولید روزانه یک میلیون و 800 میلیون لیتر، حجم تولید این فرآورده استراتژیک به بیش از 73 میلیون و 600 هزار لیتر می رسد.

از سوی دیگر با توجه به خودکفایی ایران در تولید بنزین و افزایش تولید این فرآورده نفتی امکان صادرات بنزین از ابتدای سال آینده (1391) نیز فراهم میشود.

طبق نقشه راه شرکت ملی پالایش و پخش فراوردههای نفتی ایران، تولید بنزین در برنامه پنجم توسعه 85 درصد و در افق چشمانداز 1404، 290 درصد رشد خواهد داشت.

بر این اساس به تدریج و با تکمیل سایر پروژههای در حال ساخت پالایشگاهی، بنزینسازی و طرحهای توسعه و بهینه سازی پالایشگاههای کشور، تولید بنزین کشور تاپایان برنامه پنجم توسعه به روزانه 131 میلیون لیتر خواهد رسید.

همچنین تا پایان افق چشم انداز 1404، تولید بنزین ایران به بیش از 190 میلیون لیتر خواهد رسید که از این حجم 107 میلیون و 700 هزار لیتر آن با ساخت هفت پالایشگاه جدید تولید خواهد شد.