رنو بر سر دو راهی ایران‌خودرو-سایپا

بر این اساس ایران خودروییها با تاختن به قرارداد L90 (قراردادی که بر مبنای پلتفرم مشترک X90 میان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و رنوی فرانسه منعقد شد)، میگویند همکاری همزمان رنو با ایران خودرو و سایپا اشتباه بوده و این شرکت فرانسوی باید تنها با یکی از آنها شراکت میکرده است.

آن طور که یکی ازمقامات ارشد ایران خودرو میگوید: تحریمها نشان داد همکاری همزمان رنو با خودروسازان ایرانی تصمیم درستی نبوده، زیرا وقتی تحریم تشدید شد، رنوییها فعالیت خود را در ایران به حالت تعلیق درآوردند و در نتیجه، هم ایران خودرو و هم سایپا از این ناحیه زیان دیدند.

به گفته وی اگر به جای رنو، یک خودروساز از کشوری غیر از فرانسه بود (به این معنی که رنو تنها با یکی از خودروسازان ایرانی کار میکرد)، شاید تحریمها تا این حد بر صنعت خودرو تاثیر نمیگذاشت. وی در توضیح این گفته خود تاکید میکند که اگر رنو با پارس خودرو کار میکرد و مثلا فولکس واگن آلمان با ایران خودرو، بیم از دست رفتن بازارهای صادراتی، نوعی رقابت را میان این دو شرکت خارجی به وجود میآورد و در نتیجه تحریمها به این اندازه بر خودروسازی کشور فشار وارد نمیکرد.

در واقع به نظر میرسد اصل حرف این مقام ارشد ایران خودرو این است که وقتی یک شرکت خارجی همزمان با ایران خودرو و سایپا کار میکند، سیاستهای منفی و اقدامات نابجای آن، هر دو خودروساز کشور را متضرر میکند و از سوی دیگر، رقابتی را ایجاد نخواهد کرد.

اظهارات وی در شرایطی است که مسوول وقت پروژه L90 در گفتوگو با خبرنگار ما میگوید: زمانی که قرارداد L90 را امضا کردیم، به دنبال استراتژی پلتفرم مشترک بودیم، اما پروژه به نحو مطلوب پیش نرفت و خودروسازان داخلی نتوانستند برنامههای در نظر گرفته شده در قرارداد مربوطه را عملی کنند. رضا دانش فهیم با بیان اینکه کم کاری خودروسازان را نباید به پای ضعف قرارداد L90 گذاشت، میافزاید: طبق قرارداد، ایران خودرو و سایپا باید روی پلتفرم مشترک X90 رنو، محصولات خاص خود را تولید میکردند تا عملا فعالیتی جداگانه با خودروساز فرانسوی داشته باشند، اما در عمل این اتفاق نیفتاد، بنابراین نباید اصل قرارداد را را زیر سوال برد. گفتههای وی را یکی از مدیران پیشین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز به نوعی تایید کرده و میگوید: به هیچ وجه قبول ندارم که همکاری مشترک رنو با خودروسازان ایرانی کار اشتباهی بوده، زیرا پایه و اساس آن، تولید روی پلتفرم مشترک بود و این روش (پلتفرم مشترک) سالها است در جهان خودروسازی جا افتاده و پذیرفته شده است. بیوک علیمرادلو با بیان اینکه ایران خودرو و سایپا باید طبق قرارداد، محصولاتی جداگانه روی پلتفرم X90 میساختند، میافزاید: اشتباه قرارداد L90، تولید در دو کارخانه مجزا بود، در حالی که اگر ایران خودرو و سایپا در یک کارخانه واحد به تولید تندر-90 مشغول میشدند، شرایط بهتری به وجود میآمد. وی در نهایت تاکید میکند که در شرایط فعلی (اجرا نشدن بندهای قرارداد L90)، عملا کار کردن همزمان رنو با ایران خودرو و سایپا توجیهی ندارد، زیرا اصل قضیه که تولید جداگانه روی پلتفرم مشترک بود، به اجرا در نیامد.

سایپا، رنو را برای خود میخواهد

اما موضع منفی ایران خودروییها در قبال همکاری همزمان رنو با خودروسازان ایرانی در شرایطی است که رنوییها این روزها از جانب سایپا نیز تحت فشار قرار گرفتهاند. بنابر اخبار رسیده، سایپاییها نیز شروطی برای ادامه همکاری با رنو پیش پای این شرکت فرانسوی قرار دادهاند به طوری که این شرکت داخلی عنوان کرده که رنو اگر میخواهد همچنان همکار نارنجیهای جاده مخصوص باقی بماند، باید بهطور اختصاصی با سایپاییها کار کند و بس.

به عبارت بهتر، شرط سایپا برای ادامه همکاری با رنو، شراکت اختصاصی با این خودروساز فرانسوی است و ظاهرا آنها (سایپاییها) نمیخواهند رنو همزمان با ایران خودرو نیز شراکت داشته باشد.

در این شرایط، به نظر میرسد مقدمات لغو بزرگترین قرارداد خودروسازی ایران (جوئینت ونچر رنو و خودروسازان ایرانی) در حال فراهم شدن است، چه آنکه نه ایران خودرو رضایتی به وضع فعلی دارد و نه سایپا. در واقع دو غول خودروسازی ایران هر کدام از زاویه دید خود بهدنبال قطع ارتباط رنو با دیگری هستند و از همین رو خودروساز فرانسوی این روزها به نوعی بر سر دو راهی ایران خودرو- سایپا قرار گرفته است. هرچند خودروسازان کشور چندان حرفی از جزئیات مذاکرات خود با رنو نمیزنند، اما گفته میشود آنها برای تداوم همکاریها از یکسو شروطی سخت را برای خودروساز فرانسوی در نظر گرفته و از سوی دیگر امتیازاتی خاص را به این شرکت پیشنهاد دادهاند تا رنو را به سمت خود جذب کنند. به عبارت بهتر، ایران خودرو و سایپا با وجود مشروط کردن تداوم همکاریهای خود با رنو، میخواهند کاری کنند که این شرکت تنها با یکی از آنها (یا ایران خودرو و یا سایپا) کار کند و دیگری را کنار بگذارد.

رنو حاضر به جدایی نیست

مواضع اخیر خودروسازان ایرانی اما در حالی است که رنو هنوز هیچ واکنش رسمی به جدایی از ایران خودرو یا سایپا نشان نداده است، هر چند شنیده میشود رنوییها اصرار دارند همچنان بهطور مشترک با هر دو غول جاده مخصوص کار کنند. به گفته منابع آگاه، رنو با وجود انتقادهای ایران خودرو و شرط سایپا، فعلا زیر بار انحصاری شدن شراکتش در خودروسازی ایران نرفته و میخواهد آبی و نارنجیهای جاده مخصوص را همزمان با هم داشته باشد.

در این شرایط البته هنوز هم مساله تعیینکننده، «توافق هستهای میان ایران و کشورهای گروه 1+5 و لغو تحریمها» است، چه آنکه تنها در این صورت، رنو یا هر خودروساز دیگری میتواند به کیفیت فعالیتهایش در بازار ایران فکر کند. هرچه هست باید منتظر ماند و دید در صورت لغو تحریمها، رنوییها چه تصمیمی برای آینده خود در بازار ایران میگیرند و در نهایت جذب سایپا خواهند شد یا ایران خودرو.