چگونه در پس از تحریم قافیه پلاستیک را نبازیم؟

پس از توافق هستهای و به تبع آن رفع محدودیتها و برداشتن تحریمها، 2سناریو «فرصت» و «تهدید» را میتوان برای صنعت پلاستیک متصور دانست؛

الف: فضای پس از تحریم به دلیل سهولتی که در تجارت خارجی ایجاد خواهد کرد، احتمال به مخاطره انداختن بازارهای بالقوه داخلی را دارد.

ب: رفع تحریم میتواند برای این صنعت فرصت باشد و این فرصت تنها با تلاش صنعتگران و هماهنگی بین ارکان تصمیمگیرنده با ذینفعان قابل تحقق است.

چنانچه هماهنگی و تدابیر لازم در این خصوص وجود نداشته باشد، قافیه را در صنعت به رقیب خواهیم باخت. اما در ادامه تحلیل وضعیت صنعت پلاستیک پس از تحریم ذکر مواردی ضروری به نظر میرسد:

1- اکنون استانداردهای تولید در صنعت پلاستیک در دنیا، با شتاب روزافرونی در حال بهینهسازی و ارزشآفرینی است. رسیدن ما به چنین جایگاهی مستلزم بهرهگیری از تکنولوژیهای جدید، مدیریتهای نوین و نیروی انسانی کارآمد است.اما به این عناصر به دلایل مختلف و متعددی بیتوجهی صورت گرفته است از جمله؛ وجود تحریمها که خود یک عامل باز دارنده محسوب میشود، سوءمدیریتهای صنعتی که در 2سطح داخل بنگاهی و فرابنگاهی قابل بحث است و تا حدودی هم میتوان به وجود «رانت» در این زمینه اشارهای داشت.

2- اما چنانچه تحریمها سریع لغو شوند، فضای جدیدی به وجود خواهد آمد. در این زمینه به عنوان مثال میتوان به نتایج یک تحقیق میدانی که در یکی از استانها در حوزه صنایع پلاستیکی انجام شده بود، اشاره کرد. نتیجه این پژوهش نشان میداد که مصرف انرژی در صنایع پلاستیک، 2/4 برابر بیشتر از ظرفیت استاندارد مصرف انرژی در سال 2014 است. باید به این مساله اذعان کرد که به دلایل مختلف تاکنون به چنین مواردی پرداخته نشده است. امروز اما رسیدگی به این مشکلات امری ضروری و بدیهی است و با چنین روشهایی ما میتوانیم علاوه بر حفظ بازار داخلی، در بازارهای خارجی نیز رقابتی اصولی و جدی با رقبای خویش داشته باشیم. اگر بتوانیم چنین رقابت تنگاتنگی داشته باشیم، آنگاه میتوانیم فرصتهایجدید را برای صنعت پلاستیک خلق کنیم.

3- اما علاوه بر تمام این مشکلات که به آنها اشاره شد، باید بر سیاهه این موارد همچنان افزود. در این بخش برخی از کجسلیقگیهای حاکمیتی از جمله سهولت سرمایهگذاری، بهبود فضای کسبوکار و موارد دیگری از این دست وجود دارد که دامنه مشکلات را گسترده و پیچیده میکند.از آخرین مورد این کجسلیقگی میتوان به تصمیم شرکت ملی پتروشیمی در خصوص تغییر زمان ایران پلاست اشاره کرد. برای رفع و حل این موانع کمک و همکاری نهادهای تصمیمساز خارج بنگاهی ضروری است، به ویژه درباره همین تصمیم آخر که مرتبط با تغییر تقویم نمایشگاهی ایران پلاست است.

4- اگر موانع فوق مرتفع شوند و مزید بر آن همتی برای ممانعت از خامفروشی موجود شکل گیرد میتوان افق روشنتری را برای این صنعت متصور بود. تنها کافی است بنگاهها بتوانند بخشی از میزان صادرات مواد اولیه را در داخل تولید کنند که البته این باید با بهرهگیری از تکنولوژی جدیدو قیمتهای مشخص، باشد. در این زمینه باید یک برنامه راهبردی برای صنعت پلاستیک که همسو با برنامه ششم توسعه باشد، توسط تشکلها و ذینفعان این حوزه تنظیم شود.

5- در نهایت و در صورت تحقق موارد فوق و رفع موانع مورد اشاره، میتوانیم بسیار خوشبین باشیم و واحدهای دارای مقیاس بهینه تولید (واحدهای با ظرفیت بالا و سیستمهای مدرن با سرمایهگذاری مشترک) هم موفقیتهای روزافزون را در بازارهای داخلی و خارجی نصیب خود گردانند.

نکته آخر: چرا صنعت پلاستیک تا این اندازه اهمیت دارد؟ اگر مجموع این شرایط محقق شود و یک فضای جدید روی صنعت پلاستیک گشوده شود، میتوان به میزان بالایی در این حوزه در 2سطح نیروهای انسانی تحصیلکرده و عادی، اشتغال ایجاد کرد. صنایع پلاستیک از جمله صنایعی است که پتانسیل جذب نیروی انسانی بسیار بالایی دارد.