تحلیل رسانه‌های غربی از شرایط اقتصادی ایران پس از تحریم

بعد از اعلام توافق هستهیی تاریخی بین ایران و امریکا، رسانههای غربی نیز به بررسی جنبههای این توافق و اتفاقاتی که برای اقتصاد ایران رخ خواهد داد، پرداختند. در همین راستا business insider اینگونه نوشت؛

بهدست آوردن یک هدف عمده اقتصادی

یکی از مهمترین بخشهای توافق هستهیی، توانایی انتقال 150بیلیون دلار از داراییهای بلوکه شده به ارزهای قابل تبدیل که تا به امروز قابل وصول نبود، به بازار سودآور اروپایی و آسیایی منتقل شود. در همین راستا به جای استفاده از مکانیسمهای انتقال مالی، SWIFT (انجمن جهانی بهره بین بانکی) تاسیس شد.

در سال 2012، ایالات متحده توانست با موفقیت 15 بانک ایرانی را که از SWIFT محروم بودند، تحت فشار قرار دهد. این یک معامله بزرگ بود، براساس نظریه دوبوویتز و شانزر، «نهادهای مالی ایران بیش از 2میلیون بار در سال 2010 از SWIFTاستفاده کردند که در مجموع ارزش کل معاملات 35بیلیون دلار تنها در اروپا بود. ایران بلافاصله بعد از تحریمها، به اولویتهای برجسته اقتصادی دست خواهد یافت.

قرار گرفتن ایران در ردیف فرانسه و کرهجنوبی

پایگاه خبری CNBC نیز معتقد است؛ ایالات متحده در مونتاژ یک ائتلاف بینالمللی برای اعمال تحریمهای سخت اقتصادی موفق شده بود. محدودیت در دسترسی به فناوری، بانکهای بینالمللی و سیستمهای پرداخت الکترونیکی، بیکاری دو رقمی و تورمی بالا را به ایران تحمیل کرد. در نهایت لغو تحریمهای اقتصادی برای ایران به وجود آمد که پتانسیلی برای ایجاد یک ابرقدرت اقتصادی با آرمانهای ضدغربی ایجاد شد.

ایران دارای ذخایر نفت عربستانسعودی، ذخایر گاز طبیعی روسیه، منابع معدنی استرالیا از جمله سنگآهن، بوکسیت، کوپر و بزرگترین عرضه بخش تولید در جهان، بازار سهام با گزارش قوی سازمانی، توانسته جمعیت 80میلیونی را به خوبی آموزش داده است. در سال 2010، ایران 1.6میلیون خودرو از همه کلاسهای خودرو، از طریق تولیدکنندگان بومی و سرمایهگذاریهای مشترک شرکتهای غربی تولید کرد، گرچه تحریمها در سال 2014 اقتصاد ایران را تحت فشار قرار دادند که این تعداد به یک میلیون رسید. اما با قدرت بالقوه تکنولوژی، ایران به سرعت میتواند در ردیف کرهجنوبی و حتی فرانسه قرار گیرد.

همچنین افزایش سرمایهگذاری اروپا، چین و امریکاییها به ایران، یادآور ارزش Gold Rush (فاصله مهاجرت کارگران به یک منطقه است که تا به حال به کشف چشمگیر سپرده طلا منجر شده است) است.

در نهایت آرمان هستهیی ایران ثابت کرد که شرایط دشوار در عرض 12ماه با تهدیدات امریکا شامل جمعآوری یک ائتلاف بینالمللی به اقدام نظامی علیه تحریمها شد.

منازعه برای بازگشت میلیاردها به اقتصاد ایران

رشد ناپایدار، تورم بالا، محدودیتهای بانکی بینالمللی و کمبود ارز، مشکلاتی هستند که شرکتهای سرمایهگذاری با آن دست و پنجه نرم کردند. بلوکه کردن سیستم بانکی بینالمللی توسط تحریمها، تجارت خارجی را کاهش داد که به نظر میرسد، ایران به احتمال زیاد برای تبدیل شدن به بزرگترین کشور برای پیوستن مجدد به اقتصاد جهانی، تلاش خود را آغاز کرده است. رونق اقتصادی میتواند به ارزش میلیاردها دلار کسبوکار را برای هر دو شرکت داخلی و خارجی و تغییر موازنه اقتصادی در خلیجفارس را ایجاد کند.

افزایش تراز تجاری منطقه

به عنوان یک نتیجه از صادرات نفت ایران توسط تحریمها، به حدود 1.1میلیون بشکه در روز از 2.5 میلیون بشکه در روز در سال 2012 کاهش داد که البته امکان بازگشت دوباره در سال 2016 را ندارد. صنعت ایران در حال حاضر در حدود 60 تا 70درصد ظرفیت خود را استفاده میکند، همچنین 30درصد بیکار وجود دارد که به دلیل لغو تحریمها، بخش کار نیز رونق دوبارهیی خواهد گرفت. منافع اقتصادی نیز در سراسر خلیجفارس به ویژه در دوبی که یک مرکز سنتی برای کسبوکار ایران است، گسترش خواهد یافت. تحریمهای تجاری دوبی با ایران بیش از یک سوم تجارت را کاهش داده است؛ امارات نیز هماکنون میتواند نقطه آغازی برای ورود شرکتهای خارجی باشد.

توافق هستهای و نرخ تورم

به گزارش پایگاه خبری «المانیتور» یک ضربالمثل قدیمی ایرانی از شیخ بهایی که میگوید «یکسال خوب را میتوان از طریق بهار شناخت».

بنابراین ریال ایران در تاریخ 4 آوریل (15 فروردینماه)، نخستین روز کاری پس از تعطیلات سال نو نشان داد که چشمانداز خوشبینانهتری برای جامعه کسبوکار در کشور وجود دارد. کاهش نرخ از 42درصد در ماه اوت سال 2013 به حدود 15درصد در ماه مارس سال 2015 نشاندهنده یکی از دستاوردهای بزرگ دولت روحانی است.

هدف دولت یازدهم این است که برای کاهش تورم به تکرقمی شدن تلاش کند. کارشناسان انتظار رونق در بخش مسکن را نیز دارند تا فشار قیمت مسکن از طریق کاهش نرخ تورم، کمتر شود. علاوه بر این دولت هیچ چارهیی جز اجرای مرحله سوم و نهایی اصلاحات یارانه که در نتیجه آن قیمت سوخت را افزایش دهد، ندارد. در نتیجه نسبت به انتظارات، نرخ تورم سالانه در حدود 15درصد در سال 2015 رسید. البته قابل ذکر است که ایران از سال 1989 میلادی (1368) دیگر نرخ تورم تک رقمی را ندید.

حل معضل بیکاری

از زمانی که حسن روحانی در اوت سال 2013، رییسجمهور ایران شد، مقابله با بیکاری را از برنامههای اصلی خود در نظر گرفت . اگرچه دولت فعلی توانسته نوسانات فصلی نرخ بیکاری را در حدود 10درصد کاهش دهد، با این حال یک توافق جامع، میتواند فعالیتهای جدید اقتصادی را در بخش تولید، به ویژه از طریق سرمایهگذاری توسط شرکتهای بخش خصوصی داخلی و خارجی ارتقا دهد.

واضح است پس از لغو تحریمها هر دو معاملات خارجی و داخلی افزایش یابد که مشاغل و فرصتهای جدید در بسیاری از سطوح ایجاد خواهد شد.

علاوهبر این، مقامات ایرانی انتظار دارند که گردشگری نیز، فرصتهای شغلی جدیدی را در سراسر کشور به وجود خواهد آورد.

در نتیجه وضعیت اشتغال نیز بهبود پیدا کرده و برخی پدیدههای اجتماعی و اقتصادی نیز کاهش پیدا میکند. سیاستمداران در بحث توافق هستهیی معتقدند که برداشتن تحریمها به یکباره، وضعیت روانی خوبی را در کشور ایجاد نمیکند و ممکن است این توافق جامع به اندازه کافی برای ایجاد یک حرکت اقتصادی مناسب نباشد.

محدودیتهای عملی ایجاد شده توسط تحریمها، در میان دیگر کاستیهای موجود در انجام کسبوکار در ایران است. برخی از کارشناسان معتقدند که تنها 20درصد از مشکلات اقتصادی کشور مربوط به تحریمهاست و مسائل دیگری مانند مدیریت بهتر، بهبود زیرساختها، افزایش بهرهوری و راهحلهای بانکداری مدرن به ایران کمک خواهدکرد تا برخی از تنگناهای اقتصادی را بهبود بخشد.

راهحل احیای اقتصاد ایران

به نوشته VOX، جدا از سیستم بانکی، از دست دادن درآمد نفتی ایران نیز در کنار تورم بالا، قیمت مواد غذایی اساسی و سوخت را افزایش داد. تخمین زده میشود که آخرین دور تحریمها، تولید ناخالص داخلی ایران را 20درصد پایین کشیده و به نرخ بیکاری 10.3درصد کمک کرده است.

ایران در حال حاضر بزرگترین کشور برای تبدیل دوباره به بازار جهانی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است.

براساس برخی برآوردها، اقتصاد ایران 2درصد رشد اقتصادی را شاهد خواهد بود که در کنار آن، رشد تولید ناخالصی به بیش از 5درصد ظرف یکسال افزایش خواهد یافت. امروز 25درصد از ایرانیان با تحصیلات بالاتر از لیسانس در کشورهای توسعه یافته عضوOECD زندگی میکنند. این است که برخی برآوردها، بالاترین میزان «فرار مغزها» را به ایران نسبت داده است. حذف تحریمها، شانس متقاعد کردن برخی دانشآموختگان ایرانی را به ماندن در ایران افزایش میدهد.

کشورهای چین، روسیه و فرانسه نیز به احتمال زیاد از احیای ایران بهرهمند خواهند شد. شرکتهای اروپایی نیز در حال رقابت برای فرصت کسبوکار در ایران هستند.

یک نظرسنجی جدید نشان میدهد که اکثریت مردم ایران معتقد هستند بهبود استانداردهای زندگی و دسترسی بهتر به سرمایهگذاری خارجی ظرف یکسال اتفاق میافتد. 55 درصد انتظار زندگی بالاتر از استاندارد را در سال آینده دارند و 61درصد انتظار دارند دسترسی بهتر به دارو و تجهیزات پزشکی رخ خواهد داد. همچنین در یک نظرسنجی دیگر، 53درصد معتقدند که بیکاری در سال اول کاهش خواهد یافت.