ثبت 2/1 میلیارد دلار سفارش جدید قطعات

زمزمه حضور شرکتهای بزرگ نفت و گاز در ایران با حصول توافق بر سر مساله هستهای بیش از پیش علنی شده است؛ بهطوریکه هفته گذشته ایران میزبان گروه اقتصادی 60 نفرهای از آلمان بود. پیشبینی میشود این دیدارها و مذاکرات بهطور فشردهای ادامه یابد و ایران بهزودی مکانی برای سرمایهگذاری شرکتهای خارجی شود؛ اما در این بین طی دوران تحریم و در نبود شرکتهای عظیم بینالمللی در صنعت نفت، ایران به توان شرکتهای داخلی متکی شد و باوجود کم و کاستیها و مشکلات عدیده توانست با تکیه بر این شرکتها به خود کفایی برسد. 

حال شرکتهای داخلی خود را برای رقابت با شرکتهای بزرگ بینالمللی آماده میکنند. ویژگیهای شرایط فعلی و دورنمای وضعیت آینده در نشست خبری مجازی با حضور دکتر پدیدار، رئیس انجمن سازندگان صنعت نفت ایران و تنی چند از خبرنگاران حوزه نفت و انرژی بررسی شد. وی در ابتدا در پاسخ به سوالی مبنی بر اتخاذ بهترین تدبیر برای دست یافتن به درآمدهای نفتی پیشین و وضعیت صادرات نفت خام در آینده گفت: مهمترین تدبیر دولت برای تضمین درآمدهای نفتی، ارتقای ظرفیت ساخت داخل و توسعه تکنولوژی است. اعتقاد دارم اقتصاد ایران با نفت به رکود رفت و با نفت از رکود خارج میشود.

دکتر پدیدار در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد حضور شرکتهای خارجی در ایران و همچنین دورنمای تولید و بازار قطعات و ماشینآلات و همچنین ظرفیتهای بلااستفاده در صنعت نفت گفت: توان فعلی ساخت تجهیزات مورد نیاز صنایع نفت و گاز حدود 70 درصد است و برای بقیه اقلام، ما نیازمند واردات هستیم. ضمنا در مورد10قلم کالای اساسی نفت سرمایهگذاریهای لازم طی پنج سال اخیر صورت گرفته و حداکثر تا یک سال آینده تحویل داده میشود. کارفرمایان نفتی به موجب بخشنامه وزیر نفت ملزم به خرید آنها از داخل هستند. اما مشکل اصلی بدنه میانی است که در برابر خرید داخلی مقاومت میکنند. ضمنا قراردادهای فعلی برای کالاهای سفارش شده بیش از 2/1 میلیارد دلار را دربرمیگیرد که عدول از آن خسارات جدی به اقتصاد حوزه نفت وارد میکند.

با توجه به درخواستهای زیاد کشورهای اروپایی و آمریکایی برای خرید نفت، وجود یا نبود همین حجم درخواست در بخش صنعت نفت سوال دیگر یکی از خبرنگاران بود که در ادامه آن به جایگاه کشور چین برای صادرات قطعات و آینده صادرات ایران پرداخته شد که پدیدار در پاسخ گفت: سازندگان تجهیزات نفتی مطابق آخرین استانداردهای جهانی تولید میکنند و بهدلیل عدم توانایى کارفرمایان داخلی در بهرهگیری از توان موجود، در حال حاضر بیش از ٥درصد از ظرفیت فعلی را به بیش از ٢١ کشور در اقصی نقاط جهان صادر میکنیم که افتخار بزرگی است و تا پایان سال ٢٠١٦ میلادی به ١٠درصد افزایش خواهد یافت. ضمنا مطابق چارچوب قراردادهای نفتی کلیه شرکتهای خارجی که بخواهند در ایران سرمایهگذاری کنند حداقل باید ٢٥درصد از نیازهای تجهیزاتی خود را از سازندگان داخلی تامین کنند. ما کاملا رقابتی در بازارهای داخلی و خارجی حضور داریم و اطمینان میدهم که حتی چینیها هم نمیتوانند با ما رقابت کنند بهشرط اینکه روابط سالم در بدنه کارفرمایان داخلی حاکم شود.

وی در ادامه درخصوص حجم و درصد تولید تجهیزات صنعت نفت در داخل و میزان واردات آن و همچنین استراتژی انجمن تولیدکنندگان قطعات صنعت نفت گفت: بر اساس سند استراتژی انجمن که به وزرای نفت، صنعت و معدن، معاون علمی و فنی ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه تقدیم شده است در 10 گروه تخصصی کالایی مورد نیاز نفت و صنایع وابسته شامل: تجهیزات دوار شامل توربین، کمپرسور و پمپ، تجهیزات حفاری، شیرهای صنعتی وتجهیزات سر چاهی، لوله و اتصالات، اتوماسیون و ابزار دقیق، تجهیزات برقی، تجهیزات ثابت، تجهیزات ایمنی و آتشنشانی، مواد شیمیایی و کاتالیستها و کالا و خدمات عمومی هدفگذاری شده و بهطور کلی حداقل از ٤٥درصد تا ١٠٠درصد قابلیت ساخت داخل داریم که میانگین وزنی آن حدود ٧٠درصد را دربرمیگیرد. ما اصلا نگران حضور خارجیها نیستیم چون قیمتها بهقدری معقول است که در میانمدت و بلندمدت هیچکس نمیتواند با تولیدکنندگان داخلی رقابت کند، البته بهشرط یکسانسازی شرایط قراردادها که البته وزیر نفت به شرکتهای زیرمجموعه خود ابلاغ کرده است. 

در ادامه این نشست مجازی رئیس انجمن سازندگان صنعت نفت ایران در مورد استراتژی کلی تولیدکنندگان برای حفظ شرایط فعلی و قدرت گرفتن تولیدات صنعتی در زمان تحریمها در حالی که شاهد حمایتهای ضمنی وزیر نفت از این وضعیت جدید هستیم، گفت: از تعداد ١١٠٤ شرکت سازنده تجهیزات نفت و گاز در کشور که در سامانه نفت ثبت شدهاند بیش از ٧٠٠ شرکت عضو انجمن سازندگان هستند و از بین بیش از یک میلیون و 200 تجهیز و قطعه مورد نیاز صنایع نفت و گاز نزدیک به800هزارآن با رعایت استانداردهای جهانی در داخل قابل تولید است. مشکل اصلی، اعتقاد به ساخت داخل، باور داشتن به توان ملی تولید داخلی و اعتماد به سازنده است. به نظرم در شرایط حاضر و ضرورت بهرهگیری از توان داخلی بهعنوان یک اقدام ملی باید این توان را به کلیه سرمایهگذاران خارجی و همچنین ایرانیان خارج از کشور منعکس کرد و بهسرعت به سفارش و تولید انبوه برسیم که ضریب اشتغالزایی و رشد اقتصادی را تضمین خواهد کرد.

در ادامه این نشست وی درخصوص برنامه انجمن در زمان پساتحریمها و ورود شرکتها و سرمایهگذاران خارجی و همچنین سفر هیات آلمانی پاسخ داد: در مجموع نتایج جلسات با شرکتهای آلمانی بسیار مفید بود چون نسبت به هم شناخت پیدا کردیم و در توافق اولیه به این نتیجه رسیدیم که در گام اول در پروژههای مورد علاقه پتروشیمی که آلمانها به نوعی حرف اول را میزنند اقدام کنیم. برای تکمیل پروژههای نیمه تمام در سال ٢٠١٥ و ٢٠١٦ حدودا ٣٢ میلیارد دلار نیاز داریم که در صورت سرمایهگذاری آلمانها میتواند بهصورت ٥٠- 50 با هم انجام بدهیم. برای پنج ساله ٢٠١٧ تا ٢٠٢٢ نیز حدودا ٣٩ میلیارد دلار برای طرحهای جدید پتروشیمی نیازداریم که بهصورت مشارکت با سازندگان ایرانی خواهد بود. 

وی در ادامه افزود: در مورد طرحهای بالا دستی توسعه میادین مشترک مد نظر قرار دارد که جداگانه طرحهایی تهیه شده بهصورت joint venture و جزئیات آن در قالب قراردادهای جدید نفتی (IPC )خواهد بود که در فرصت مناسب توضیح خواهم داد. افتخار دارم که به نمایندگی از سوی سازندگان بخش خصوصی در مذاکرات حضور داشتم و در قبال حقوق حقه تولید ملی ادای وظیفه کردم.

پدیدار همچنین درخصوص تفاوت کیفیت برخی تولیدات داخلی با انواع وارداتی مخصوصا آن دسته که از کیفیت بالاتری برخوردار هستند و همچنین دورنمای پروژهها و احتمال تغییر کیفیت در کل و افزایش زمان اجرای پروژهها گفت: اعتقاد دارم که برای رسیدن به توسعه و استفاده از ظرفیتهای ملی قطعا سرمایهگذاری مناسب خود را انجام داد که قطعا اراده ملی را میخواهد. ما در این برهه از زمان حساس که فعالان اقتصادی به نوعی هیجانزده هم هستند، نیاز به موارد زیر داریم تا منافع ملی را حفظ کنیم و برای حضور در عرصههای جهانی هزینهای هم پرداخت کنیم که بعد از بحرانهای متعدد جهانی و ملی در صحنه باشیم:

حفظ منافع متقابل با تسهیل محدودیتهای حقوقی
تجاریسازی فناوری با قبول مسوولیت 
نظارت عالیه بر رعایت استانداردها
تدوین دستور العملهای متقابل
تسهیل در امور بازرگانی 
قبول ریسک با خارجیها در انتقال فناوریاطلاعرسانی و تسهیل ارتباطات برای همه دستاندرکاران تولید.

در مورد زمان، پیشبینی کردهایم که حداقل در مدت زمان کمتری کالا را تحویل بدهیم بهشرط اینکه کارفرمایان منابع و تعهدات خود را به موقع انجام بدهند نه هم اکنون که سازندگان از پنج سال پیش تا کنون مطالبه دارند. 
وی در ادامه درخصوص رایزنی پیمانکاران خارجی برای ورود به بازار ایران و انتظار برای انتقال تکنولوژی و جایگاه آینده پیمانکاران ایرانی گفت: در مذاکراتى که با مقامات آلمانی داشتیم با صراحت اعلام کردند که در این برهه از زمان بهشرطی در ایران حاضر به همکاری هستیم که با شرکتهای ایرانی همکاری کنیم. خودشان هم قبول دارند که ما طی دوران تحریم توانمند شدیم و اگر شرکت خارجی بخواهد موفق شود حتما از توان داخلی باید استفاده کند تا موفق شود. 

امروز استفاده از تجربه و دانش فنی متقابل شده است. سازندگان ما کارهای خارق العادهای در تامین و ساخت قطعات انجام دادهاند که خارجیها متحیر شدهاند.اما با توجه به تحول تکنولوژی ما نیاز به روزآمدی داریم که اشکالی هم ندارد و باید بهای آن را بدهیم تا ما هم به روز شویم.پیمانکاران با ما سازندگان همگام هستند و من نشستی با انجمن اپک داشتم و مشارکت سه گانه مطرح و با هم به توافق رسیدیم.

پدیدار در ادامه به بررسی جایگاه تولیدکنندگان داخلی در بازارهای جهانی پرداخت و گفت: هماکنون سازندگان به توان جهانی رسیدهاند که توانسته ایم در سال گذشته حدودا 1/2 میلیارد دلار کالا صادر کنیم از جمله لولههای GRP، کاتالیستهای فرآیندی، تجهیزات ثابت و مخازن، ابزار دقیق و البته شیرآلات پالایشگاهی و پتروشیمی که میتوانند جایگاه بهتری را نیز در آینده از آن خود کنند. وی در ادامه گفت: با مذاکراتى که انجام شده قرار است مطالبات سازندگان اعم از قراردادهای تحویل شده و تعدیلات در دو مقطع زمانی پایان شهریور و آذر ماه پرداخت شود و قراردادهای جدید نیز بدون وقفه باشد.