دو سناریوی قیمتی برای فلز سرخ

با توجه به عقبنشینی بخش تولید در بازارهای جهانی شاهد کاهش تقاضای مس هستیم که باعث شد تا قیمت فلز سرخ به کمترین حد از سال 2009 تاکنون کاهش یابد. به نظر میرسد روزهای وخیم فعلی باز هم در بازار ادامه یابد، هرچند که دادههای بنیادین مطلوبی از دورنمای کوتاهمدت قیمت مس حمایت میکند.

بازار مس در روزهای اخیر

قیمت مس به کمترین حد در 6 سال اخیر رسید که نشانه منفی بزرگی برای بازار این کالا و حتی بازارهای مشابه است. این سقوط در روزهای اخیر در حالی شدیدتر شد که حجم تولیدات صنعتی در چین به شدت کاهش یافت. از سویی قیمت آلومینیوم نیز به کمترین حد از سال 2009 تاکنون کاهش یافته است.

در آخرین معاملات، هر تن مس در بورس لندن 5 هزار و 215 دلار معامله شد که برای معاملات 3 ماهه نیز نرخ 5 هزار و 227 دلار در هر تن به ثبت رسید. این در حالی بود که در روزهای اخیر بهصورت مقطعی حتی قیمت 5هزار و 142 دلار نیز تجربه شد که کمترین حد از جولای 2009 تاکنون بود. نکته دیگر در این خصوص کاهش 20 درصدی قیمت مس از ماه مه تاکنون است که افت 5 پلهای قیمتها را در نمودار نوسان بهای مس نشان میدهد.

نکته دیگر درخصوص بازار مس را باید افزایش موجودی انبارهای این فلز در بورس لندن برشمرد که نشان دهنده شرایط واقعی عرضه و تقاضاست. هماکنون موجودی ذخایر مس بورس فلزات لندن به بالاترین حد در یک سال و سه ماه گذشته رسیده و البته هنوز هم این رشد ادامه دارد. هماکنون این موجودی نزدیک به 347 هزار تن بوده که به نسبت کف آن و نزدیک به 170 هزار تن یک رشد جدی را نشان میدهد. این فاکتور را باید جدی گرفت زیرا پتانسیل مضاعفی برای افت مجدد قیمت مس به شمار میرود.

کلیاتی از بازار مس در جهان

مس یکی از مهمترین فلزات پایه است که نزدیک به یک سوم آن توسط کشور شیلی تولید شده و از سایر تولیدکنندگان بزرگ این ماده اولیه میتوان به ترتیب چین، پرو، آمریکا، استرالیا، اندونزی، زامبیا، کانادا و لهستان نام برد. همچنین بزرگترین واردکنندگان مس کشورهای چین، ژاپن، هند، کرهجنوبی و آلمان هستند. این در حالی است که در کنار تجارت جهانی گسترده مس خالص، مبادله کنسانتره مس و مواد معدنی مس دار نیز رواج بسیاری داشته که البته صادرکنندگان اصلی آن نیز شیلی، پرو، اندونزی، استرالیا، کانادا، برزیل، قزاقستان، آمریکا، آرژانتین و مغولستان هستند. اغلب دولتها به منظور افزایش سودآوری در داخل و همچنین جلوگیری از خام فروشی یا تقویت تولید ناخالص داخلی خود دست به اقداماتی میزنند تا خام فروشی را بیش از پیش محدود کنند؛ ولی پس از کاهش شدید قیمتهای جهانی تمایل آنها نسبت به این تلاش، کمرنگ شده است.

کمرنگ شدن تلاش دولتها در حالی رخ میدهد که در ماههای اخیر بسیاری از مصرفکنندگان مس مخصوصا در چین تلاش داشتهاند تا با افزایش حجم واردات کنسانتره مس و مواد معدنی مسدار و اغلب با عیار بالا، از بازار نقدی مس خالص فاصله گرفته و تولید فلز سرخ را در داخل کشور خود افزایش دهند. این در حالی است که معادن کوچک و متوسط مس یا معاملهگران مس قراضه از این رویکرد حمایت کرده و به این وسیله بخش بزرگی از تقاضا را در بازار نقدی مس محدود کردهاند اما میزان عرضه مس خالص که اغلب از سوی معادن و شرکتهای بزرگ معدنی به بازارهای جهانی عرضه میشود در گذشته میان مدت کاهش پیدا نکرد که یکی از دلایل افت قیمت مس خالص بهشمار میرود.

وضعیت بازار چین

چین بهعنوان بزرگترین بازار مصرف جهانی مس تاثیر بسیاری بر شرایط و معاملات مس دارد. توجه به واردات کنسانتره و کانیهای مسدار و همچنین تغییر جهت به سمت معادن داخلی مس مخصوصا در شمال و شمال شرق این کشور و البته آزادسازی بخشی از ذخایر استراتژیک مس توسط دولت این کشور تاثیرات بسیاری را بر بازار این کالا گذاشته است.

هماکنون تقاضای مس خالص با جهتگیری واردات، بسیار کاهش یافته و ممکن است که این افت باز هم ادامه یابد. آمارها نشان میدهد که حجم تولیدات صنعتی بخش خصوصی در چین در ماه جولای به کمترین حد در دو سال اخیر کاهش یافته و البته حجم تولیدات مشابه در بخش دولتی این کشور نیز به کمترین حد در 5 ماه اخیر کاهش یافته است. البته کاهش ارزش 4 هزار میلیارد دلاری بازار سهام چین نیز در این سقوط موثر بود. اهمیت این آمارها در شرایطی خودنمایی میکند که صنعت چین به تنهایی 40 درصد از مس جهان و نیمی از آلومینیوم جهان را مصرف میکند. در کنار این شرایط در آمریکا نیز حجم تولیدات صنعتی پس از ثبت بالاترین رکورد در 5 ماه اخیر خود، در ماه جولای کاهش یافت.

نکته دیگر را باید کاهش شاخص مدیران خرید چین دانست زیرا آمارهای غیررسمی مخابره شده از سوی بانکها و موسسات مختلف از کاهش شدید این نرخ حکایت دارد. در آخرین آمارها شاخص مدیران خرید چین بهعنوان یکی از مهمترین شاخصهای پیشنگر به 8/ 47واحد کاهش یافت که به نسبت ماه قبل و مخابره 2/ 48 واحد از کاهش خطرناکی حکایت دارد. اهمیت این افت در حالی وخیمتر جلوه میکند که کاهش این شاخص به کمتر از 50 واحد نشاندهنده رکود است هر چند که آمارهای دولتی چین بالاتر از 50 واحد اعلام میشود.

پارانوئید در بازار چین

در روانشناسی، پارانوئید یک اختلال شخصیت بهحساب آمده که فرد مبتلا به همهچیز و همهکس بدگمان است ولی مسوولیت این احساسات نه برعهده فرد بلکه برعهده دیگران است. به نظر میرسد این نوع اختلال را باید چهره اصلی فعالان بازار فلزات و سهام در بازار چین بدانیم که یکی از کارشناسان این حوزه برای تفسیر و تشبیه وضع فعلی از این حالت استفاده میکند. واقعیت آن است که هماکنون حجم تقاضا و حتی حجم تولید کاهش محدودی را تجربه کرده ولی فشار بسیاری بر قیمتها وارد شده است؛ زیرا بسیاری از فعالان بازار زیانهای سنگینی را متحمل شدهاند. این در حالی است که تقریبا همه از کاهش رشد تولید و تقاضا و حتی عقبنشینی بسیاری از بنگاههای اقتصادی خرد و کلان آگاه بوده و هستند.

اگر دیدی فنی و کارشناسی به قیمتها داشته باشیم، با احتساب نوسان ارزش دلار، قیمتها در بازارهای کالایی کاهش بسیاری داشته که با خودنمایی افت بهای نفت، هماکنون در کمترین حد در 13 سال اخیر قرار داریم. در هر حال باید افزایش محسوس ارزش دلار را جدی گرفت زیرا تمامی بازارها را با رشد خود به زیر کشیده است. در صورت افزایش نرخ بهره در آمریکا که البته در دستور کار فدرال رزرو هم قرار دارد، در کنار افزایش تولید نفت خام ایران میتوان روزهای وخیمتری را برای بازارهای کالایی تخمین زد، هرچند که کاهش آرام و ادامهدار قیمتها همیشه یکی از واقعیتهای اقتصادی در جهان بوده و هست و هر شرکتی که خود را با افزایش تکنولوژی و کاهش هزینهها بهروزرسانی نکند در این چرخه خشن به مرور حذف خواهد شد.

با توجه به کند شدن سرعت رشد اقتصادی چین که در تناسب بالایی با تقاضای مس است، میتوان گفت که هم تقاضای فیزیکی و هم سفتهبازی مس در چین بهعنوان بزرگترین بازار مصرف این فلز در جهان چندان جذاب نیست هرچند که هماکنون سفته بازهای بسیاری، افزایش قیمت را برای مس در کوتاهمدت متصور شدهاند.

دورنمای مس

قیمت مس را باید در دو بازه زمانی مختلف برآورد کرد. در کوتاهمدت میتوان با توجه به افزایش تقاضا به دلیل کاهش قیمتها و همچنین جهتگیری محدود و نزولی ارزش دلار، مسیر قیمتها را مثبت فرض کرد ولی این ذهنیت میتواند مخالفان خطرناکی داشته باشد، زیرا از یکسو هنوز هم جهتگیری کاهشی در بازار سهام چین وجود دارد و از سوی دیگر افت احتمالی قیمت نفت نیز میتواند قیمت این کالا را تحتالشعاع قرار دهد. در هر حال بدبینی از بازار مس هنوز ادامه دارد ولی سفتهبازهای قدرتمندی، افزایش قیمتها در کوتاهمدت را بسیار محتمل دانستهاند.

با توجه به انتظار برای افزایش تقاضای سفتهبازی و امید به رشد مقطعی قیمتها و همچنین تردید نسبت به خروج سفتهبازها پس از کسب درآمدهای مقطعی و محدود؛ احتمال خروج سرمایهها از این بازار وجود خواهد داشت، بنابراین به افزایش قیمتهای پیشروی مس نباید چندان خوشبین بود. برای میانمدت تا درازمدت قیمت مس چندان جذاب بهنظر نمیرسد، زیرا دادههای قدرتمندی برای حمایت از بهای مس مخصوصا در میان مدت وجود ندارد.

از یکسو بهصورت سنتی روزهای گرم سال زمانی برای عقبنشینی تقاضا بهشمار میرود که هماکنون و تا پایان تابستان ادامه خواهد داشت، از سوی دیگر هماکنون زمان بارش بارانهای موسمی در شرق آسیاست که حجم تولید را کاهش داده و حتی هزینه آن را نیز افزایش میدهد. این در حالی است که این فاکتور به دلیل رشد تکنولوژی و همچنین افزایش واردات کانیهای مس دار به چین به نسبت سالهای قبل از اهمیت کمتری برخوردار بوده ولی بازهم میتواند موثر باشد.

برآیند این موارد میتواند در روزهای پیشرو به کاهش بیشتر قیمتها منجر شود هرچند که دادههای بنیادین دیگری نیز باید به این روند کمک کنند. این شرایط ممکن است باعث شود تا مس کمتر از 5000 دلار را نیز تجربه کنیم. در هر حال وضعیت وخیم اقتصادی در چین میتواند به مداخله بیشتر دولت منجر شود که فاکتور قدرتمندی برای حمایت از قیمت مس بهشمار خواهد رفت. در نهایت ذکر این مطلب ضروری است که قیمتهای فعلی با واقعیتهای مس در تضاد است و باید منتظر بهبود قیمت این فلز باشیم، هرچند که زمانبر خواهد بود.

مهمترین رخدادهای موثر بر بازار مس

- کاهش شدید قیمت مس به کمترین حد از سال 2009 تاکنون.

- افزایش شدید موجودی انبارهای مس در بورس فلزات لندن به بیشترین حد در یک سال و سه ماه اخیر.

- کاهش قیمت نفت که هزینه تولید این کالا را کاهش میدهد.

- عقبنشینی محدود تقاضا مخصوصا در بازار چین.

- رواج بدبینیهای گسترده از قیمت مس که کاهش این نرخ را بسیار سریعتر از واقعیت ترسیم کرده است.

- افزایش واردات کانیهای مسدار به چین به جای واردات مس خالص.

- تغییر جهت چین از سمت واردات مس خالص به سمت واردات کنسانتره و کانیهای مس.

- افزایش شدید ارزش دلار در برابر ارزهای معتبر به بالاترین حد از سال 2004 تاکنون، هرچند این ارزش تا حدودی تعدیل شده است.

- احتمال قدرتمند افزایش نرخ بهره آمریکا توسط فدرال رزرو که میتواند ارزش دلار را بازهم افزایش دهد.

- رکود نسبی در بازار مسکن چین.

- کاهش شاخص PMI غیررسمی چین به 8/ 47 که نشاندهنده تعمیق رکود در تولید این حوزه است.

- نزدیک شدن به زمان بارش بارانهای موسمی در شرق آسیا که میتواند حجم تولید را محدود سازد.

- افزایش سرمایهگذاریها در معادن مس در اقصینقاط جهان که در کنار بسته شدن بسیاری از معادن کوچک، به کاهش قیمت تمام شده مس در جهان منجر شده است.

- کاهش رشد اقتصادی چین در حالی که احتمال حمایتهای گستردهتر دولتی نیز وجود دارد.

- افزایش پتانسیل سفتهبازی در بازارهای جهانی که داده مهمی برای حمایت از قیمت مس در کوتاهمدت خواهد بود.

عوامل باز دارنده قیمتی در بازار مس

در کنار کاهش تقاضای مشتریان، قیمت مس در بازار داخلی با کاهش رو به رو شده است و بر اساس پیشبینی کارشناسان 3 عامل مهم برای ریزش بیشتر قیمت این فلز و رسیدن آن به کف قیمتی وجود دارد.

به گفته یکی از تولیدکنندگان پاییندستی مس، در حال حاضر مس در بورس لندن با نرخ 5 هزار و 215 دلار معامله میشود که بر اساس پیشبینیهای رویترز این احتمال وجود دارد که در بلندمدت این فلز سرخ با توجه به افزایش تولیدات در شیلی و افزایش موجودی انبارهای چین، کف قیمتی خود را شکسته و کانال 4 هزار دلاری را نیز تجربه کند، حال با توجه به این پیشبینیها میتوان انتظار داشت که مس در بازار داخلی نیز مرز 17 هزار تومانی خود را بشکند که این اولین و مهمترین اهرم کاهش بهای فلز سرخ است. مدیرعامل شرکت مس پرنگ در رابطه با عامل دوم کاهش قیمت فلز سرخ گفت: تبعیت قیمتها در بورس کالای ایران نه تنها موجب کمرنگ تر شدن واسطهگرها در معاملات این فلز شده، بلکه معاملهگران بیشتری را ترغیب به خرید از این بازار کرده است، البته در حال حاضر حجم تقاضا در معاملات بورس کالای ایران کاهش یافته است که این موضوع به کاهش نقدینگی شرکتهای خریدار و طولانی شدن رکود معاملاتی مرتبط است. در این بین حمیدرضا افکاری در پاسخ به این سوال که آیا قیمت مس در بازار داخلی به کف قیمتی خود نزدیک شده است یا خیر؟ پاسخ داد: در حال حاضر این فلز سرخ در بازار آزاد با قیمتهای متفاوتی به فروش میرسد حتی شنیدهشده برخی از فروشندگان این محصول را با نرخ 17 هزار و 700 تومان در هر کیلو به فروش رساندهاند، همچنین از آنجا که پیشبینی میشود که نرخ ارز بین 3300تا 3400 تومان تا پایان سال جاری در نوسان باشد بر همین اساس با توجه به روند رو به پایین مس در بازارهای جهانی و شکستن مرز 5 هزار دلاری احتمال قوی برای کاهش هزار تومانی قیمت مس وجود دارد.

وی افزود: با توجه به عرضههای ثابت و کمبود نقدینگی شرکتهای پاییندستی تقاضا در بورس حدود 20 درصد نسبت به گذشته کاهشیافته، اما این میزان با توجه به شرایط رکودی بازار نشان میدهد که بورس فلزات پایه در حال حاضر نسبت به بازار داخلی از شرایط بهتری برخوردار است، ضمن اینکه بیش از یک سال است که قیمت مس در بازار داخلی از بورس کالا تبعیت میکند این در شرایطی است که در گذشته بازار قیمتها در بازار آزاد مستقیما از بورس جهانی لندن خط میگرفت.

افکاری در پایان افزود: ظرفیت کاهش بیشتر برای قیمت مس همچنان وجود دارد و بیرونقی در معاملات داخلی این محصول با توجه به شرایط جهانی میتواند بر این روند نزولی بیفزاید، مگر اینکه محرک قوی همچون خروج اقتصاد کلان از وضعیت رکودی موجب برگشت آرامش و ثبات قیمتی در معاملات شود