بازار سنگ‌آهن کی تکان می‌خورد؟

در حالی بازار سنگآهن روزهای بحرانی را سپری میکند که پیشبینیها نشان میدهد تا دو سال آینده رونق به معاملات و صادرات این مواد معدنی برنمیگردد در حالی که اخیرا کاهش برابری ارزش یوان درمقابل دلار، معادلات سیاستگذاریهای فروش مدیران معدنی کشورهای معدنخیز را بهم ریخته است. اگرچه سنگآهن در مقطع فعلی پس از مدتها سوار بر سرسره سقوط قیمت حرکت میکرد، اما اخیرا پیشبینیها را به سمت افزایش اندک قیمت برده زیرا بیشتر فعالان بازار فولاد و سنگآهن بر این باور هستند که ریزش قیمت سنگآهن مقطعی است و تا زمانی که فروش سنگآهن سودآور باشد، باید صبر کرد. حال با افت ارزش یوان بازار سنگآهن دو روی زشت و زیبایی مواجه شده که پس از تجربه رونق اندکی فعالان این عرصه معتقدند باز روند کاهش قیمتها در بازار حکمفرما خواهد شد.

با این حال کاهش قیمت سنگآهن در بازار جهانی تولیدکنندگان سنگآهن داخلی را به پی محصولات خود در انبار وادار کرده که برخی از شرکتها همچنان در انتظار بازگشت قیمت سنگآهن به قیمت قبلی هستند در حالی که کارشناسان معتقدند چنین انتظاری بیهوده است. با فرض اینکه کاهش ساخت و ساز سبب شده مصرف فولاد کاهش یابد، مصرف سنگآهن هم که یکی از مواد اولیه تولید فولاد است، کاهش یافته از این رو بیشتر کشورهای معدنخیز با کاهش حقوق دولتی تولید سنگآهن را برای تولیدکنندگان خود به صرفه کردهاند.

از سویی دیگر وزارت صنعت ایران در حال بررسی تخفیف رقم بهره مالکانه است و اینکه بر اساس چه معیارهایی قرار است کاهش حقوق دوتی را اعمال کند قطعی نشده گرچه چندی پیش رئیس کمیته معدن مجلس از تخفیف پلکانی مشروط بر ایجاد ارزش افزوده خبر داد. با این حال اینکه چقدر تولیدکنندگان داخلی پس از تحمل فشارهای ضرردهی مالی ناشی از تعطیلی واحدهای معدنی خود به روند تولید و فروش ادامه میدهند، مشخص نیست. از سویی پس از کاهش بهای نفت اینکه چه انتظاری میتوان نسبت به بازار سنگآهن داشت و چقدر میتوان روی آن حساب باز کرد، امری دشوار است.

تولیدکنندگان فولاد در این زمینه معتقدند امسال، مطابق انتظارات آنها قیمت سنگآهن بیشتر از سال گذشته کاهش یافته و حال زمان آن رسیده که برای حمایت از تولیدکنندگان عوارض واردات و حقوق دولتی از معادن را کاهش داد که برای تولیدکننده بخش خصوصی انگیزهای باقی بماند. البته دولت میتواند برای کوتاهمدت این سیاست را بهکار گیرد و زمانی که تولید سنگآهن رونق گرفت از معادن حقوق دولتی خود را دریافت کند. بهادر احرامیان یکی از تولیدکنندگان فولاد بخش خصوصی معتقد است که در راستای مقابله به بحران جدی سنگآهن باید از سیاستهای منطقی کشورهای معدنخیز خارجی الگوبرداری کنیم زیرا اکنون شرایطی به وجود آمده که علاوه بر ارتقای بخش معدن و صنایع معدنی باید تقاضا و عرضه این محصول معدنی در بازار داخلی و بازارهای صادراتی توان رقابت داشته باشد.

چنین نگاهی در حالی به بازار سنگآهن معطوف میشود که یکی از صاحبنظران عرصه فولاد و سنگآهن معتقد است کاهش قیمت سنگآهن در کوتاهمدت رخ میدهد و اگر بازارهای صادراتی این محصول به بنبست خورده میتوان نیاز داخلی واحدهای فولادی کشور را اشباع کرد. رضا اشرف سمنانی مشاور هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه به اقتصادنیوز گفت: تولیدکنندگان چین در حال حاضر مازاد تولیدی بسیاری دارند اما به علت کاهش قیمت سنگآهن و هزینه حمل و نقل این مواد معدنی به صورت دامپینگ عرضه میشود. با این حال تا زمانی که بازار داخلی نیازی به واردات ندارد، تولید داخلی باید پاسخگوی تقاضا در داخل کشور باشد.

این کارشناس حوزه صنعت فولاد بر این باور است تا زمانیکه افت قیمت سنگآهن در جریان است معدنکاران سنگآهن ایران ناچار هستند آماده حرکت بعدی باشند زیرا ریزش قیمت سنگآهن در دورهای کوتاهمدت است و ادامهدار نخواهد بود. از سویی این مقطع بهترین زمان است که بهرهبرداران برای کیفیت و ایجاد ارزشافزوده بیشتر در سنگآهن خود را تقویت کنند. آمادهسازی تجهیزات در شرایط بحران مالی هم نیز در گروی سیاستهای حمایتی دولت خواهد بود. پیشبینی او حاکی از این است که به محضی که رونق در بازار فولاد ظاهر شود و تقاضا در این بازار افزایش یابد، به حجم بسیاری
سنگآهن نیاز است که باید از معادن داخلی تامین شود. زیرا نیاز کشور با توجه به برنامهریزی بلندمدت طرح جامع به سنگآهن قطعی است.

این در حالی است که پروا سلطانی عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن معتقد است بازار سنگآهن به ثبات رسیده و در حالی که انتظارمان رشد قیمت بوده اما فعلا در یک بازده پایینی قیمتها به ثبات رسیده است. به اعتقاد او در این شرایط معدنکاران احساس امنیت خاطر پیدا کردهاند تا به تولید ادامه دهند. همچنین سنگآهن تا سال 2017 اتفاق خاصی در بازار تجربه نخواهد کرد و اکثر بهرهبرداران در انتظار تغییر و تحولات قیمتهای جهانی هستند. این در حالی است که در مفطع کنونی تولیدکنندگان سنگآهن به دپو کردن محصولات خود روی آوردهاند، زیرا برای آنها انبار کردن محصولات خود و عرضه آنها در زمان رونق و افزایش قیمت در بازار توجیه اقتصادی بیشتری دارد. این صاحب نظر حوزه سنگآهن بر این باور است که اگر تولیدکنندگان بتوانند هزینههای تولید نهایی خود را پوشش دهند، سیاستشان نسبت به دپوی محصولاتشان تغییر میکند وبه عرضه رو میآورند.

با این حال کارشناسان معتقدند ایران به تنهایی نمیتواند تاثیر زیادی در قیمتهای بازار جهانی داشته باشد و از سویی عرضه صادرات ایران تنها دو درصد است. از سویی دیگر استرالیا و برزیل80 درصد سهم سنگ آهن وارداتی چین را به خود اختصاص میدهند و چین نقش عمدهای در تعیین قیمت سنگآهن دارد. با این حال بازار آتی سنگآهن در روزهای پایانی هفته گذشته به اخبار کاهش برابری ارزش یوان درمقابل دلار واکنش نشان داد و باید دید تحلیلهای جهانی و سیاستهای فروش را به چه سمتی میبرد؟