چشم‌انداز فولاد جهانی؛ رونق یا تشدید رکود؟

بازار فلزات پایه قرابت بالا و رابطه دوسویهای با سایر زیرشاخههای اقتصادی همچون خودروسازی، مسکن، لوازم خانگی و امثال اینها دارد که برآیند تاثیرات این موارد برهم، زمینهساز افتوخیزهای بسیاری در بازارهای جهانی شده است. در این میان، بازار فولاد به دلیل موقعیت استراتژیک در میان برنامههای اقتصادی اکثر دولتها، درجه اهمیت بالایی دارد. تقارب این بازار با بازار سنگآهن نیز به نوع خود فاکتور مهمی در تعیین روند قیمتی این فلز است.

به نقل از بلومبرگ، یکی از مهمترین دلایل در بروز نوسان قیمتی هر محصولی، برهم خوردن تعادل میان چرخه عرضه و تقاضا است که این موضوع درخصوص فولاد نیز صدق میکند. براساس پیشبینیهای انجام شده، انتظار میرود میزان تولید فولاد خام جهان در سال جاری میلادی تا حدود زیادی افت داشته باشد و تا مرز یک میلیارد و 650 میلیون تن پایین بیاید که در مقایسه با سال 2014 میلادی کاهش چشمگیری به اندازه یک درصد را به ثبت خواهد رساند. گفتنی است این اولین کاهش در میزان تولید فولاد خام جهان از سال 2009 تا کنون خواهد بود. بسیاری از تحلیلگران دلیل این افت را به مشکلات اقتصادی و بروز موانع بزرگ بر سر راه تامین منابع مالی برای صنعتگران حوزه فولاد نسبت دادهاند که در مدت اخیر، وضعیت این فلز را با چالشهای بیشماری مواجه ساخته و براساس انتظارات در ایام پیش رو نیز همچنان بازار فولاد با همین مشکلات دست به گریبان خواهد بود.

از یکسو با رشد بازار فولاد هند و تلاشهای دولت این کشور در راستای افزایش تولید فولاد روبهرو هستیم، از سوی دیگر با کاهش حجم تولید فولاد چین به اندازه 0/9 درصد و تغییر سیاستگذاریهای صادرات و واردات فولاد و سنگآهن این کشور مواجهیم که برآیند این دو عامل با توجه به بزرگ بودن مقیاس هر دو، اثر یکدیگر را خنثی خواهد کرد. براساس این گزارشها؛ میزان تولید فولاد هند از حدود 86 میلیون و 500 هزار تن در سال 2014 میلادی به 90 میلیون و 800 هزار تن در سال جاری میلادی افزایش خواهد داشت. همچنین در حوزه اروپا نیز شاهد رشد میزان تولیدات صنعت فولاد به میزان 1/6  درصد نسبت به سال 2014 خواهیم بود که در طرف مقابل از میزان تولید فولاد ایالات متحده به اندازه 4/3 درصد کاسته میشود.

اگر به روند قیمتی فولاد در سالهای اخیر نگاهی اجمالی داشته باشیم، خواهیم دید که بهای این فلز با نوسانهای سینوسی به حرکت خود ادامه داده و در نهایت از ماه گذشته تا کنون در محدوده قیمتی 150 دلار بر هرتن به مسیر خود ادامه داده است. این سطح قیمتی برای فلز مهمی همچون فولاد بسیار ناامیدکننده است تا جایی که این بازار را در مقیاسهای داخلی و جهانی در شرایط رکودی فرو برده است. بسیاری از تحلیلگران و موسسات بزرگ که پیش از این محدودههای بالاتری را برای چشم انداز قیمتی فولاد ارائه کرده بودند، با توجه به رکود سنگین حاکم شده بر این بازارها، پیشبینیهای خود را کاهش دادهاند. در این میان؛ بانک گلدمن ساکس پیش بینی کرده است که میزان عرضه سنگآهن تا بیش از 30 درصد افت خواهد داشت، کما اینکه دورنمای فولاد نیز به همین نسبت کاهشی ترسیم میشود. براساس پیشبینی این بانک، طی مدت 18 ماه آینده بهای سنگآهن ممکن است تا حدود 30 درصد افت داشته باشد. این در حالی است که بازار فولاد در شرایط متزلزلی قرار دارد و مدتها است که قیمت آن مجبور به عقبنشینی شده است. تحلیلگران گلدمن ساکس، دلیل این کاهش قیمتی را به شرایط اقتصادی چین که به مرز هشدار رسیده و نیز کاهش ارزش یوآن نسبت دادهاند. در حالی که تولید فولاد دچار بحرانی نگرانکننده شده، تصمیمات دولت چین در مورد این صنعت نیز به مشکلات آن دامن زده است.کریستین لیلانگ و امبر کای، تحلیلگران ارشد گلدمن ساکس، در این خصوص گفتهاند: «چنین بهنظر میرسد که به احتمال زیاد روند عرضه بیشتر از تقاضا واگرایی خواهد داشت. براساس پیشبینیهای قیمت فولاد برای چهار فصل بعدی، برخلاف اکثریت بازار ما معتقدیم که اوج تولید فولاد در چین پس از طی این دوره رکودی صورت خواهد گرفت و ما شاهد تغییرات شگرفی در بازار فولاد خواهیم بود.

مرحله بعدی برای بازگشت و حفظ تعادل، وقوع یک کاهش 30 درصدی در قیمتها در طول 18 ماه آینده است که بهزودی شاهد آن خواهیم بود. تابستان سال 2015 آرامش قبل از توفان است.»دولت چین هفته گذشته ارزش یوآن را کاهش داد تا به کمک آن، زمینه را برای بهبود شرایط بازار کالاها و نیز ترغیب فعالان به بازگشت به بازار و کاستن از نگرانیها درخصوص افت تقاضا و واردات مواد خام که ممکن است به زودی در روندی منفی گام بردارد، آماده کند. به عقیده تحلیلگران، مسلما کاهش ارزش یوآن، اختلال در شرایط عرضه و بروز مشکلات برای عرضهکنندگان، موضوعاتی مهم برای بازار سنگآهن در نظر گرفته میشوند، چراکه عوامل مهمتری در این شرایط دخیل هستند. از یکسو آغاز بارندگیها و شروع فصل بارانهای موسمی در چین، شرایط را برای معدنکاران دشوار خواهد ساخت و در پی این امر، از میزان تولید این محصول تاحدود زیادی کاسته خواهد شد که در نهایت به کاهش میزان مازاد عرضه دامن خواهد زد. به گفته تحلیلگران، تولید فولاد در چین بهطور معمول هر ساله در سه ماهه سوم به دلیل نوسانات آب و هوایی کاهش قابل توجهی را تجربه میکند. به گفته آنها، در همین زمان، رشد عرضه سنگآهن در پی حل مشکلات عملیاتی که بر میزان خروجی این ماده اثرات منفی میگذارد، از سر گرفته میشود. درخصوص روند هفتههای آینده سنگآهن در سال جاری نیز برخی تحلیلگران بر این باورند که رشد عرضه در کوتاه مدت از سر گرفته خواهد شد که در این صورت، عمق رکود بیشتر شده و شرایط برای هر دو بازار سنگآهن و فولاد بغرنج تر خواهد شد.براساس پیشبینی گلدمن ساکس که در گزارش 14 آگوست این بانک منتشر شد، انتظار میرود بهای سنگآهن بهطور متوسط به حدود 49 دلار در هر تن برای مدت سه ماهه جاری و سطح 48 دلار بر هر تن برای سه ماه پایانی سال 2015، مرز 46 دلار برای سه ماهه اول سال آینده میلادی و نیز محدوده 44 دلار برای سه ماهه دوم سال 2016 میلادی برسد. این گزارش نسبت به گزارش 20 جولای این بانک بدون تغییر بوده است.براساس گزارشها از چین، استان هبی در این کشور حدود 3 هزار و 785 شرکت خود را وادار به توقف یا کاهش تولیدات خود کرده که این تصمیم در راستای هموارسازی مشکلات آب و هوایی و معضل آلودگی اتخاذ شده است. این منطقه، بزرگترین بخش تولیدکننده فولاد در چین به شمار میرود.