دومین ذخیره سرب و روی جهان، چشم‌انتظار فرآوری

معادن سرب و روی ایران با قدمت بیش از نیم قرن دارای ذخایری فراوان اما عیار کم هستند بنابراین از جمله اهدافی که درحالحاضر باید بسیار مورد توجه قرار گیرد پرعیارسازی این مواد است که این امر با احداث کارخانههای فرآوری در نزدیکی معادن سرب و روی میتواند جامه عمل بپوشد. معدن سرب و روی «مهدیآباد» که قدمتی بیش از ۶۰ سال دارد و دومین ذخیره سرب و روی جهان است که استخراج چندانی از آن نشده و تاکنون مظلوم واقع شده است. این معدن دارای بزرگترین ذخیره سرب و روی ایران است اما عمدهترین مسئلهای که در این معادن وجود دارد عیار کم مواد معدنی این مجموعه است بنابراین یکی از اهداف عمدهای که در زمان استخراج سرب و روی این منطقه باید مورد توجه قرار گیرد پرعیاریسازی مواد با استفاده از فناوریهای نوین است.پرعیارسازی کانسارهای سرب و روی با عملیات خردایش (سنگشکنی و عملیات آسیا) آغاز میشود. پیش از پیدایش روش فلوتاسیون، عمدهترین روش برای پرعیارسازی کانسارهای سرب و روی، روش جدایش ثقلی بود. با اختراع و کشف مواد شیمیایی با درجه انتخاب بالا و پیشرفتهایی که در تکنیکهای خردایش به وجود آمد، روش فلوتاسیون جایگزین روش ثقلی شد، اگرچه هنوز هم ممکن است روش جداسازی ثقلی به عنوان روش پیش تغلیظ درباره کانسارهای سرب و روی به کار رود.

پرعیارسازی معادن سرب و روی

مسعود فانیان، مدیرعامل شرکت سرب و روی «مهدیآباد» میگوید: پس از معدن «انگوران» میتوان از ذخایر عظیم سرب و روی در منطقه «مهدیآباد» یزد بهرهمند شد که این مسئله میتواند به نگرانیها درباره اتمام ذخایر سرب و روی کشور پایان دهد. وی میافزاید: با وجود ذخیره بزرگ این معدن، سرب وروی استخراجی از نظر عیار در سطح خیلی پایینتری از «انگوران» قرار دارد به همین دلیل باید در هنگام بهرهبرداری، خاک معدن پرعیارسازی شده و برای انجام این اقدامات کارخانه پرعیارسازی راهاندازی شود تا به محض اینکه ذخیره «انگوران» رو به افول رفت و تمام شد، بتوان معدن مناسب و مطمئنی را جایگزین آن کرد.وی خاطرنشان میکند: درحالحاضر معدن سرب و روی «مهدیآباد» نزدیک به ۲۰۰ میلیون تن ذخیره قطعی دارد و میتواند جایگزین مناسبی برای «انگوران» و پشتوانه محکمی برای توسعه صنعت سرب و روی ایران باشد.

وی درباره راهاندازی دوباره معدن سرب و روی «مهدیآباد» بیان میکند: درحالحاضر معدن سرب و روی «مهدیآباد» درحال آمادهسازی به روش روباز و زیرزمینی است که در این زمینه کارهای مهندسی، اکتشافی، آزمونهای آزمایشگاهی و طراحی کارخانه در حد طراحی دیاگرام انجامشده و هماکنون مهندسی اساسی کارخانه در حال انجام است.به گفته وی، مهندسان خارجی برای انجام کارهای مهندسی وارد ایران میشوند تا بر اساس آن بحثهای فنی و مالی با جدیت دنبال شود بهویژه در بخش ارزی و ریالی که درحال انجام است. مهندسی این پروژه بیشتر با استرالیاییها و کاناداییها است و در فاینانس با چین صحبت شده است. فانیان خاطرنشان میکند: فناوریهای مورد استفاده در این طرح از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا عیار این معادن کم است به همین دلیل باید از جدیدترین فناوریها استفاده شود تا بر اساس آن بتوانیم مواد را با عیار بیشتری استخراج کنیم. وی تصریح میکند: خوشبختانه با توجه به اینکه از فاینانس چین استفاده میکنیم اما محدودیتی در استفاده از فناوری سایر کشورها وجود ندارد و میتوانیم از بهترین فناوریها استفاده کنیم و لازم نیست که صددرصد دستگاههای چینی را مورد استفاده قرار دهیم.مدیرعامل شرکت سرب و روی «مهدیآباد» درباره ذخیره این معدن میگوید: ذخیره «مهدیآباد» با عیارهای مختلف متفاوت است از عیار بالای ۲ درصد که حدود ۳۸۰ میلیون تن ذخیره دارد شروع میشود تا عیار ۵ درصد که حدود ۱۶۰ میلیون تن ذخیره دارد. این ذخایر، ذخیره احتمالی این معادن محسوب میشود.

بهینهسازی و پرعیارسازی

یوسف مرادلو، دبیر انجمن سرب و روی ایران نیز میگوید: تک تک سرمایهگذاران در بخش معادن سرب و روی و کنسرسیوم و انجمن سرب و روی برنامههای فراوانی برای طرح فرآوری، شمش روی و پرعیارسازی در معادن «مهدیآباد» داشتهاند اما متاسفانه موفق نشدهاند هیچ کدام را عملیاتی کنند.وی میافزاید: با توجه به اینکه خاک معادن «مهدیآباد» سولفوره بوده و مواد آن کمعیار است نباید آن را با معدن «انگوران» مقایسه کرد اما در این شرایط قابلیت غنیسازی و تغلیظ وجود دارد و میتواند این صنعت را نجات داده و باعث توسعه شود.وی خاطرنشان میکند: آنچه در صنعت سرب و روی ایران باید عملیاتی شود بهینهسازی و پرعیارسازی مواد است زیرا هر قدر بتوانیم مواد معدنی و صنایع معدنی را در کشور با کیفیت بالاتری ارائه دهیم به همان نسبت موفق میشویم کشور را از وابستگی به سایر کشورها خلاص کنیم.

به گفته وی؛ جذب سرمایهگذاران بهویژه سرمایههای بخش خصوصی از اهمیت فراوانی برخوردار است اما متاسفانه در کشور بدون آنکه فراخوان کرده و بخش خصوصی را برای مشارکت در بخشهای مختلف دعوت کنند سرمایهگذاران خارجی را برای همکاری به مشارکت میطلبند. در حالی که در ایران ظرفیتهای فراوانی وجود دارد.مرادلو تصریح میکند: با وجود تاکیدهای فراوان بر حضور بخش خصوصی، متاسفانه آن چنانکه باید به این مسئله اهمیت داده نشده و این بخش را وارد برنامههای جدی خود نمیکنند. رییس انجمن سرب و روی ایران اظهار میکند: آنچه سالها است در کشور ما بر آن تاکید میشود توجه به اقتصاد غیرنفتی و افزایش صادرات این حوزه است که باید تمام مدیران میانی به این امر واقف باشند و به بخشهای مختلف معدنی رونق بخشند.وی تصریح میکند: سرب و روی یکی از محصولات معدنی است که با توجه به ذخیره قابلتوجهی که در ایران موجود است میتواند در صورت اکتشاف و استخراج گسترده و پرعیارسازی به اقتصاد کشور کمک شایانی کند.

احداث کارخانههای پرعیارسازی

امین صفری، مدیر مجتمع سرب و روی مهدیآباد درباره آغاز به کار معادن «مهدیآباد» میگوید: درحالحاضر طرحهای اصلی این مجتمع شامل ۴ پروژه در بخشهای باطلهبرداری به میزان ۱۸۸ میلیون تن در طول ۴ سال نخست، احداث کارخانه ۱۰۰ هزار تنی شمش روی در طول ۳ سال، احداث کارخانه ۱۰۰ هزار تنی کنسانتره روی در طول ۳ سال و احداث کارخانه فرآوری باریت با ظرفیت ورودی یک میلیون تن در سال در ۱۸ ماه است.وی میافزاید: ذخایر این معادن شامل اکسید روی و سرب با ذخیره ۴۵میلیون تن با عیار ۷/۵ درصد روی و ۲/۵ درصد سرب؛ سولفوره سرب و روی با ذخیره ۱۱۶میلیون تن با عیار ۷/۵ درصد روی و ۲/۵ درصد سرب همچنین سنگ باریت (سولفات باریم) با ذخیره بیش از ۱۰ میلیون تن است.

وی تاکید میکند: با توجه به وجود این میزان ذخیره، هم اینک اولویت معدن «مهدیآباد» احداث کارخانه برای پرعیارسازی ماده معدنی «روی» است زیرا این معادن دارای ذخایر فراوان با عیارکم است و لازم است عملیات پرعیارسازی انجام شود.وی درباره اهمیت دادن به فناوری در معادن سرب و روی بیان میکند: با توجه به اینکه یکی از اولویتهای این معادن باید پرعیارسازی مواد باشد لازم است از فناوریهای برتر در این زمینه استفاده شود که به همین منظور وارد کردن این فناوری از اسپانیا در نظر گرفته شده است.صفری درباره عمدهترین مشکلی که در معادن سرب و روی ایران وجود دارد تاکید میکند: برای کارخانههای سرب و روی ظرفیت زیادی برای تهیه شمش روی در نظر گرفته شده است اما متاسفانه هنوز خوراک کافی برای این میزان ظرفیت وجود ندارد.وی میافزاید: در اینباره باید تا زمانی که میزان خوراک کارخانهها افزایش پیدا کند تعرفه واردات کنسانتره پایین باشد تا کارخانهها بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند زیرا تعرفه بالا مشکلات زیادی را در تامین خوراک کارخانهها ایجاد میکند.