سنگ‌آهن ایران در انتظار واکنش مثبت بازار

سنگآهن ایران که از ۱۴ سال پیش صادرات خود را آغاز کرده تنها شاخص قیمتی آن در سایت «یومتال» که سایتی چینی و ذی نفع است قرار میگرفته اما در چند سال گذشته در مذاکراتی که با موسسه متال بولتن که از سابقه طولانی در این بخش برخوردار است، انجام شد و در امسال به نتیجه رسید قیمت سنگآهن روی این سایت قرار گرفت. از ویژگیهای این موسسه میتوان به بیطرفی و شفاف بودن قیمتها اشاره کرد. در این میان برخی کارشناسان سنگآهنی معتقدند که با ورود قیمت سنگآهن ایران به این سایت باید منتظر واکنش مثبت بازار بود و برخی دیگر از ارزشآفرینی بالای آن حتی در امسال خبر دادهاند.

قیمتگذاری صحیح

کیوان جعفری طهرانی، مدیر امور بینالملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران درباره تاثیرات حاصل از قرارگرفتن قیمت سنگآهن صادراتی با عیار ۶۰درصد ایران روی سایت متال بولتن بر بازار سنگآهن ایران به صمت گفت: ایران همیشه به دنبال یک شاخص برای قیمتگذاری درست سنگآهن صادراتی خود بوده و سایت متال بولتن ویژگیهای لازم برای رسیدن به این هدف را دارد زیرا نرخ سنگآهن ایران در ۱۵ سال گذشته رقمی بین۱۵ تا ۲۰دلار با قیمت سنگآهن استرالیا و برزیل تفاوت داشت. به همین دلیل از ۴ سال گذشته با سایت یومتال بزرگترین شاخص قیمتگذاری در چین مذاکراتی انجام دادیم تا قیمت سنگآهن ایران افزایش یابد و در این راه اندکی موفقیت حاصل شده است.

او افزود: یومتال که یک سایت چینی است به وسیله شرکتهای خریدار سنگآهن برنامهریزی میشود. البته نکته اینجاست که قیمتهای ارائه شده در یومتال از سنگآهن ایران تا حدودی صحیح بود اما چینیها همان قیمت پایینی که سنگآهن ایران را خریداری میکردند به سایت ارائه میداند و یومتال نیز بدون تغییر قیمتها را در سایت قرار میداد.

طهرانی ادامه داد: ارتباط بین بازرگانان سنگآهن ایران و سایت متال بولتن متفاوت است. به این ترتیب که از سوی انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران نرخ تعدادی از معاملههای بالا در اختیار سایت گذاشته و مشخص شد که به جز چند معامله که با نرخهای بالا انجام میشده مابقی محمولهها با قیمت عادی معامله میشود. اما سایت یومتال بیشتر روی محمولههایی که با قیمت عادی به فروش میرسید تمرکز کرده و آنها را ثبت کرده و باعث تبدیل شدن به معیار برای نرخ سنگآهن ایران شده بود.
وی درباره سایت متال بولتن گفت: این سایت پذیرفته قیمت چندین محموله که در طول هفته با قیمت واقعی به خریداران چینی فروخته میشود را ارائه و رونوشتی از قراردادها را به سایت داده شود. اما برخی از صادرکنندگان به دلیل حریم خصوصی که برای معاملات خود قائل هستند، حاضر به ارائه قرارداد نشدند. بنابراین انجمن تصمیم گرفت تا نرخ معاملات را براساس اطلاعاتی که از سوی طرف ایرانی ارائه شده بود در اختیار متال بولتن قرار دهد.

طهرانی به آثار قرارگرفتن شاخص قیمت سنگآهن صادراتی ایران بر سایت متال بولتن اشاره کرد و افزود: بازخورد این اتفاق را باید در آینده دید زیرا ممکن است شاهد اعتراض و مقاومت برای این قیمتها از سوی خریداران سنگآهن باشیم. در واقع مرجع قرار دادن نرخ سنگآهن صادراتی ایران که از سوی متال بولتن اعلام میشود، بازخوردهای متفاوتی خواهد داشت.

مقاومت بازار در برابر افزایش قیمت

طهرانی براینباور است که انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران برای پیشبرد اهداف و افزایش قیمت سنگآهن خود، به همکاری صادرکنندگان سنگآهن نیازمند است زیرا قیمتهایی که متال بولتن ارائه میکند قیمتهای واقعی است و در مقابل این موضوع خریداران در ابتدا نسبت به پذیرش آن مقاومت خواهند کرد. او به برنامههای متال بولتن اشاره کرد و گفت: سایت متال بولتن نیز قیمت سنگآهن را تنها یکبار در هفته یعنی چهارشنبهها و تنها برای یک عیار مشخص یعنی ۶۰درصد به روز خواهد کرد. امید است که بتوان متال بولتن را قانع کرد تا مانند دیگر سایتها همچون یومتال قیمت را روزانه و همچنین عیارهای ۵۵درصد به بالا را نیز ارائه کند.

زیرا همانگونه که گفته شد متال بولتن تنها یک عیار یعنی ۶۰درصد را پوشش میدهد اما دیگر سایتها قیمت سنگآهن ۵۲درصد به بالا برای هماتیت و مگنتیت را ارائه میکنند. یعنی زمانی که قیمت سنگآهن ایران روی سایت قرار میگیرد حدود ۲۰ قیمت برای سنگآهن ایران از عیار ۵۲درصد تا ۶۲درصد وجود دارد. یعنی ۱۰قیمت برای سنگآهن هماتیت و ۱۰قیمت نیز برای مگنتیت. طهرانی معتقد است تعیین قیمت به شکل هفتگی به دلیل بالا بودن نوسانات بالای نرخ سنگآهن مناسب نیست. بنابراین باید سایت متال بولتن را مجاب کرد تا قیمت را به صورت روزانه در سایت قرار داد و طیف قیمتی را توسعه دهد. زیرا با نوسانات شدید که به شکل روزانه همچون نرخ ارز تغییر میکند قیمت برای همان روز مشخص میشود و در صورت کاهش یا افزایش قیمت نمیتوان خریدار خارجی را برای خرید محصول با قیمت هفته گذشته متقاعد کرد.

وی تصریح کرد: متال بولتن سایت بسیار معروفی است و در سراسر اروپا و همچنین امریکای شمالی و جنوبی و حتی استرالیا بسیار معتبر بوده و قدمت آن از سایتهای چینی بیشتر است. اما مشکلی که برای ایران درباره صادرات سنگآهن وجود دارد این است که دیگر صادرکنندگان سنگآهن جهان همچون افریقای جنوبی، استرالیا و برزیل با اینکه حدود ۸۰درصد از صادرات آنها به کشور چین است اما به دیگر نقاط جهان مانند ژاپن، کرهجنوبی، فرانسه و... نیز صادرات دارند و مبنای فروش آنها نرخ متال بولتن خواهد بود و میتوانند چین را مجبور کنند تا این نرخها را قبول کند. اما ایران در طول ۱۴سال گذشته که صادرات سنگآهن را آغاز کرده و تنها بازار صادراتی آن چین بوده مجبور به قبول قیمتهای ارائه شده از سوی چینیها برای سنگآهن شده است بنابراین باید آنها را مجاب کرده و منتظر بازخورد بازار بود.

طهرانی گفت: یکی از امتیازاتی که سایت متال بولتن برای سنگآهن ایران دارد این است که قیمت محصولات ایرانی را تنها بین ۲ تا ۳ دلار کمتر از سنگآهن استرالیا ارزشگذاری میکند و این در حالی است که سایت یومتال تفاوت قیمت سنگآهن ایرانی از استرالیایی را ۱۲ دلار در نظر میگیرد. بنابراین اگر سنگآهن ایران با نرخ متال بولتن فروخته شود در نتیجه زمانی که قیمت سنگآهن استرالیا افزایش مییابد، سنگآهن ایران نیز با فاصله ۳دلاری از آن افزایش خواهد یافت. او اظهار کرد: در صورتی ایران به موفقیت خواهد رسید که صادرکنندگان ایرانی با نظر و عقیده انجمن سنگآهن ایران همراه شوند. در این راه ممکن است تا مدتی حتی صادرات سنگآهن کشور کاهش پیدا کند زیرا نرخ سنگآهن که تاکنون پایین بوده به یکباره مقداری افزایش پیدا میکند و صادرکنندگان تصمیم میگیرند که آن را با قیمت بالاتر به فروش برسانند. ممکن است خریداران در برابر این افزایش قیمت مقاومت کنند اما با گذر زمان، بازار به تعادل رسیده و به نتیجه مطلوب خواهیم رسید.

به طور معمول بعد از تعطیلی بازار سنگآهن چین شاهد افزایش قیمت خواهیم بود و انتظار میرود که در ۲ ماه آینده این موضوع تحقق یابد. البته روند جدید برای فروش سنگآهن مستلزم گذر زمان و بازخورد بازار است.او بر این امر اعتقاد دارد که فروشندگان سنگآهن تا حد امکان با انجمن همکاری لازم را انجام دهند تا محصولات خود را با قیمت واقعی و فاصله ۳دلاری با استرالیا به فروش برسانند.

شرایط پساتحریمی

سجاد غرقی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران درباره آثار حاصل از قرار گرفتن قیمت سنگآهن صادراتی ایران در سایت متال بولتن در گفتوگو با صمت اظهار کرد: هماکنون کشور در حال تجربه دوران اقتصادی پساتحریم است و باید شرایط را برای استفاده از این موقعیت فراهم کرد. از طرفی باید زیرساختهای مورد نیاز برای فضای جدید اقتصادی در شرایط پساتحریم را فراهم کرده که یکی از این زیرساختها در حوزه سنگآهن حضور در بازارهای بینالمللی به شکل استاندارد است.
او ادامه داد: ازجمله چالشهای سنگآهن ایران نداشتن تشکل صنفی برای پیگیری منافع این صنف در زمان تحریم و نبود شاخص استاندارد بیطرف بود زیرا یکی از ایراداتی که بر شاخصهای فعال در این بخش وارد ذینفع بودن آنها در قیمتگذاری بود. اما موسسههایی مانند «متال بولتن» و «پلتس» نفعی از معاملات نمیبرند و به جز سابقه آنها در حوزه سنگآهن و موادمعدنی در دیگر بخشها همچون نفت و گاز، نقش خود را به شکل حرفهای انجام میدهند. این درحالی است که در شرایط تحریمی ایران، وضعیت برای همکاری این موسسات با کشور آنچنان که باید مساعد نبود و آنها با احتیاط بیشتری عمل میکردند.

او گفت: مسائل داخلی بنگاهها همچون بهرهوری است، آنها میتوانند با استفاده از سیستم بهینه مدیریتی و استفاده از ماشینآلات مناسب هزینه تولید را کاهش داده و با بهرهوری بیشتری فعالیت کنند. چندین ضعف در صنعت سنگآهن دیده شده که یکی مربوط به صادرات و دیگری نبود شاخص قابل اتکای بیطرف و استاندارد است که بتوان کشف قیمت واقعی و ارزش محصول را محاسبه کرد. غرقی ادامه داد: شاخص متال بولتن برای استخراج قیمت مکامتالورژی خاص خود را دارد. این موسسه از ۳ جهت قیمتها را استعلام و ارزیابی میکند. نخست از فروشنده، دوم واسطهها و درمرحله آخر خریدارسنگآهن. انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن در این میان تسهیلگر قسمت نخست بوده و قیمتهای اعلام شده از سوی صادرکنندگان ایرانی را تایید میکند. اخذ قیمتها و قیمتهای فروش از سوی واسطهها و خرید از سوی متقاضیان که همان چینیها هستند از طریق شبکه متال بولتن انجام میشود. این مکانیسم ارزیابی شده و به شکل نرمال درآمده و عدد مشخص میشود تا چهارشنبه هرهفته شاخص قیمت برای سنگآهن با عیار ۶۰درصد ایرا به روز شود.

شفافسازی قیمتها

غرقی با بیان اینکه ۲مبحث مهم برای شاخص قیمت سنگآهن مطرح است. نخست شفاف شدن مکانیسم قیمتگذاری است که از طریق ورود به متال بولتن حاصل میشود. دوم خارج شدن از انحصار قیمتگذاری است که با قرار گرفتن شاخص قیمت سنگآهن ایران در متال بولتن از بین خواهد رفت، گفت؛ یکی دیگر از اقدامات انجمن سنگآهن ایران را همکاری با موسسه پلتس برای قرار دادن شاخص قیمت سنگآهن اعلام کرد که مذاکرات آن نیز آغاز شده است.
انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن مذاکرات خود را از شهریور سال گذشته در دالیان چین با متال بولتن و موسسه پلتس آغاز کرد اما مذاکرات با موسسه متال بولتن با سرعت بیشتری پیش رفت. در ادامه از مدیرعامل موسسه یورومانی و متال بولتن در آذر سال گذشته دعوت به عمل آمد و برای ادامه مذاکرات در حاشیه همایش سنگآهن در ایران حضور پیدا کرده و متالورژی خود را مطرح کردند. همکاری با آنها از آذر سال گذشته به شکل مستمر آغاز شد و ارتباط مستمر با متال بولتن، در نهایت به نتیجه رسید و اجرایی شد. او بر این باور است که شاخص قیمتگذاری و قرار گرفتن در سایت متال بولتن یکی از زیرساختهای لازم برای رشد صادراتی است. اما در حال حاضر به دلیل نبود تقاضا در بازار قیمتها افت کرده است. حال اگر سنگآهن ایران روی ۲ شاخص متمرکز شده و فروش پراکنده نباشد شاهد افزایش تناژ و در نهایت بالا بردن قدرت چانهزنی خواهیم بود و همچنین منجر به ایجاد نشان(برند) خواهد شد. او افزود: تفاوت قیمت ۸دلاری برای صادرات ۱۲تا ۱۴ میلیون تنی سنگآهن اگر در امسال انجام شود مقدار ارزشآفرینی قابلتوجهی خواهد داشت. همچنین در شرایط رونق بازار و صادرات بیشتر به ارزآفرینی منجر میشود که از میزان حقوق دولتی بیشتر است. در واقع این حرکت در شرایط رکود افزونبر ۵۰۰میلیارد تومان ارزشآفرینی و ۱۰۰۰میلیارد تومان در شرایط رونق خواهد بود.