کاهش التهاب دلار با پرداخت یارانه‌ها

به گفته محسن قادری تحلیلگر بازارهای ارز طلا و بورس، بیشترین و کمترین قیمت طلا در هفته گذشته هزارو ١٨١ و هزارو ١٥٩ دلار برای هر اونس بود؛ این قیمت‎ها در روز جمعه ثبت شد که نشان‎دهنده روزی پر تلاطم برای این فلز گرانبها بود؛ روز جمعه قیمت طلا به دلیل کاهش دوباره نرخ بهره توسط بانک خلق چین شروع به افزایش کرد و تا هزارو ١٨١ دلار برای هر اونس طلا رسید، اما با شروع به کار بازار سهام آمریکا، این روند معکوس شد و قیمت تا حمایت تکنیکالی هزارو ١٦٠ دلار کاهش پیدا کرد و تا پایان وقت به هزارو ١٦٥ دلار رسید. علاوه بر چینی‎ها، مقامات بانک مرکزی اروپا نیز احتمال کاهش بیشتر نرخ بهره و همچنین تزریق بیشتر نقدینگی تا پایان سال میلادی را دور از ذهن نمی‎دانند؛

اطلاع‎رسانی در مورد همین امر در هفته گذشته باعث تضعیف نرخ یورو در برابر هر دلار آمریکا شد. در هفته آینده هم بانک‎های مرکزی دو اقتصاد بزرگ دیگر جهان جلسات دوره‎ای خود را برگزار می‎کنند، بانک ژاپن و فدرال رزرو. از بانک مرکزی ژاپن انتظار می‎رود که همگام با چینی‎ها و اروپایی‎ها به تزریق بیشتر نقدینگی به بازارها بپردازد؛ در این میان تنها بانک مرکزی که لااقل در کلام قصد دارد با افزایش نرخ بهره به سیاست انقباضی روی بیاورد، فدرال رزرو است (که البته با عقبانداختن پیدرپی تصمیم‎گیری در مورد افزایش نرخ بهره، عملیکردن آن هرچند ارزشمند خواهد بود اما تأثیر کمتری خواهد داشت). تمام این سیاست‎ها و بهاصطلاح جنگ‎های ارزی، ارزش طلا را فزونی می‎بخشد. درحالیکه قیمت نفت برنت در هفته اول اکتبر از ٤٨ دلار برای هر بشکه به ٥٤ دلار هم رسیده بود (بیش از ١٢ درصد رشد)، برای دومین هفته پیاپی با کاهش قیمت روبهرو شد و به همان ٤٨ دلار اولیه بازگشت؛ تصویب قطعی و آغاز اجرای برجام به نظر در کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بی‎تأثیر نبوده است، از طرف دیگر هم شنیده می‎شود که عربستان برای فشار بیشتر بر ایران و همچنین بیرونکردن نفت شیل از بازارها، مجددا دست به کاهش قیمت و افزایش تخفیف‎ها زده است.

معمولا در روزهای عزاداری ماه محرم، بازار ارز به حالت نیمه‎تعطیل درمی‎آید؛ در هفته‎ای که گذشت به دلیل تعطیلی و کاهش حجم معاملات، قیمت‎ها چندان قابلاعتنا و اعتماد نیست. در کل می‎توان گفت قیمت دلار با برخورد به سقف سههزارو ٥٠٠ تومان، اصلاح و تا نزدیک به سههزارو ٤٣٠ تومان پایین آمد و دوباره به روند صعودی خود بازگشت؛ همیشه در نزدیکی موعد پرداخت یارانه‎ها، قیمت دلار افزایش مییابد و پس از پرداخت آن، از التهاب بازار کاسته می‎شود؛ این اتفاق احتمالا تصادفی است! در این روزها اتفاق و تصمیم مهم و موردبحث، بسته خروج از رکود دولت است. به نظر می‎آید پس از دو سال (با نهاییشدن تصویب برجام و اجرای آن بهزودی) دولت قصد دارد نهتنها دست از روی ترمز اقتصاد بردارد بلکه به تحریک آن نیز بپردازد.

در این راستا اولین بازارهایی که دولت آنها را هدف گرفته است، خودرو و مسکن است، بازارهایی که در تمام اقتصادها از اصلی‎ترین ارکان رشد هستند. تصمیم تیم اقتصادی دولت برای افزایش وام مسکن و افزایش تسهیلات برای خرید کالاهای بادوام را می‎توان در همین راستا ارزیابی کرد. رکود در بازار خودرو، در کاهش شدید تولید و فروش خودروسازان داخلی در ماه‎های پایانی تابستان نمایان است؛ نتیجه این کاهش تولید و فروش نیز در گزارش‎های ششماهه‎ای که بهتازگی منتشر شده، مشخص است، به این ترتیب که خودروسازان اغلب پیش‎بینی سود خود را کاهش داده و بعضا زیان نیز شناسایی کرده‎اند؛ پیش‎بینی می‎شود که با اجرای تسهیلات ٢٥ میلیون تومانی برای خرید خودرو، بازار خودرو از این رکود و رخوت خارج شود و روزهای بهتری در انتظار خودروسازان باشد. تزریق برنامه‎ریزیشده نقدینگی به اقتصاد برای خروج از رکود تصمیم درستی است، اما کنترل نرخ تورم و نرخ ارز پس از اجرای این تصمیم، دشوارتر خواهد بود؛ در هر صورت سرکوب نرخ ارز تصمیم درستی نیست، گرچه برخی از اعضای واردکننده کالای اتاق‎های بازرگانی آن را زیان ٧٠ میلیون ایرانی بدانند، اما به نظر نگارنده، پایین نگهداشتن قیمت دلار به سود واردکنندگان و به ضرر کل اقتصاد ایران خواهد بود. افزایش با برنامه و تدریجی قیمت دلار همراه با کنترل تورم، بهترین اتفاق برای اقتصاد ایران در بلندمدت است.