شمش روی در انتظار روی خوش مواد اولیه

این در حالی است که در ۶ ماهه نخست سال گذشته مقصد نهایی ۹۰ درصد روی تولید شده در استان به ارزش بیش از ۳۶ میلیون دلار کشورهایی نظیر ترکیه، امارات، کرهجنوبی، عراق، پاکستان و افغانستان بوده است تا این میزان ارزآوری حاصل دسترنج حدود ۴ هزار و ۳۰۰ نفر از زحمتکشان این صنعت نصیب کشور و استان شود. این در حالی است که به گفته برخی مسئولان در صورتی که مواد اولیه مورد نیاز این واحدها تامین شود این میزان ارزآوری میتواند سالانه به حدود ۲ میلیارد دلار نیز برسد تا علاوه بر افزایش تولید و حفظ جایگاه روی کشور در بازارهای هدف؛ رونق اقتصادی و اشتغال پایدار بیشتری برای استان ایجاد شود.

جمشید انصاری، استاندار زنجان در جلسه هماندیشی مشکلات صنعت روی استان با بیان اینکه نبود شفافیت در طرح مسائل و نگرش قوی اقتصادی در بین مدیران بنگاههای فعال در صنعت روی استان، از مهمترین مشکلاتی است که امروز فعالان این صنعت با آن مواجه هستند، اظهار میکند: با توجه به اینکه عمده واحدهای فعال در صنعت سرب و روی را بنگاههای کوچک تشکیل میدهند و معدود بنگاههای بزرگ در این بخش در حال فعالیت هستند، شاهد نبود تحلیلهای اقتصادی قوی در این صنعت هستیم. انصاری میگوید: وجود نداشتن یک نگاه قوی اقتصادی، مشکلات متعددی را برای این صنعت به وجود آورده است. همچنین نبود شفافیت در ارائه مسائل یکی دیگر از مشکلات روبهروی این صنعت است. دولت به دلیل وجود واحدها و ظرفیتهای موجود در استان، با سهمیهبندی موافق است چرا که در غیراین صورت شاهد تعطیلی بسیاری از واحدهای کوچک در استان خواهیم بود.

زنجان، صادرکننده برتر روی کشور

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در گفتوگو با صمت با بیان اینکه در سطح استان ۵۰ واحد تولیدی شمش روی وجود دارد که با ظرفیت سالانه بیش از ۲۹۸ هزار تن و اشتغالزایی۴ هزار و ۲۶۷ نفر فعالیت میکنند، اظهار میکند: میزان تولید این واحدها در نیمه نخست امسال؛ بیش از ۵۲ هزار تن شمش روی بوده که از این میزان ۱۰ هزار و ۹۹ تن به ارزش حدود ۲۲ میلیون دلار صادر شده است.

ناصر فغفوری میافزاید: این در حالی است که میزان تولید نهایی این واحدها در سال ۹۳، ۸۳ هزار و ۳۸۲ تن بوده است. همچنین در سال گذشته میزان صادرات شمش روی ۱۷ هزار و ۳۳۲ تن به ارزش بیش از ۳۶ میلیون دلار بوده که البته این رقم در امسال با کاهش همراه بوده است. این مقام مسئول با اشاره به فعالیت ۱۰واحد فرآوری روی در استان ادامه میدهد: ظرفیت تولید این واحدها بر اساس پروانه بهرهبرداری صادر شده حدود ۳ میلیون تن است که با این میزان تولید توانسته برای هزار و ۲۴۸ نفر فرصت شغلی ایجاد کنند. وی اظهار میکند: البته میزان تولید واحدهای فرآوری روی استان در نیمه نخست امسال حدود ۳۵۱ هزار تن بوده که این میزان در دوره مشابه سال گذشته حدود ۳۳۷ هزار تن بوده است.

وی تصریح میکند: با توجه به آمار اعلام شده از سوی واحدها، واحدهای تولید شمش روی در نیمه نخست امسال با ۳۵ درصد ظرفیت و واحدهای فرآوری روی با ۱۷ درصد ظرفیت تولید ثبت شده در پروانههای بهرهبرداری در حال فعالیت هستند که البته دلیل کاهش تولید در این واحدها را میتوان نرسیدن مواد اولیه به کارخانههای فرآوری و پایین آمدن قیمت جهانی شمش روی در بازاراهای بینالمللی عنوان کرد.

فغفوری با تاکید بر اینکه در صورتی که مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولید شمش روی با وجود پایین آمدن قیمت بارزاهای جهانی تامین میشد و این واحدها اقدام به تولید با بالاترین ظرفیت خود میکردند، تولید شمش روی دارای توجیه اقتصادی میشد، خاطرنشان میکند: بحران در بازارهای بینالمللی روی؛ هر چند سال یک بار به وجود میآید و این مدیریت درست بحران است که میتواند واحدهای تولیدی شمش روی استان را سرپا نگه دارد. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان تصریح میکند: برای برطرف شدن مشکل تامین مواد اولیه مورد نیاز کارخانههای فرآوری روی و تولیدکننده شمش روی در استان قرار است با واردات مواد اولیه از ترکیه و همچنین فعال کردن برخی معادن کوچک در سطح استان و استفاده از معادن سایر استانها تا حدودی این معضل بر طرف شود.

وی با بیان این مطلب که ۹۰ درصد شمش روی تولید شده در استان به کشورهای هدف صادر میشود، خاطر نشان میکند: اگر واحدهای تولید شمش روی بتوانند با قیمت پایینتری اقدام به تولید شمش روی کنند بهطور قطع میتوانند همچنان شرایط رقابتپذیری محصول خود در بازارهای جهانی را داشته باشند. فغفوری با بیان اینکه از بزرگترین معدن استان سالانه ۸۰۰ هزار تن خاک سولفور استخراج میشود، ابراز میکند: اگر تمامی واحدهای تولیدی شمش روی در کشور با تمام توانمندی خود تولید شمش روی را در دستور کار قرار دهند، سالانه به بیش از ۲/۵ میلیون تن خاک سولفور برای تامین مواد اولیه آنها نیاز داریم و این درحالی است که فقط ۲۷ درصد مواد اولیه مورد نیاز کارخانههای تولید شمش روی در استان تامین میشود. وی اظهار میکند: با توجه به اینکه خاک سولفور موجود در منطقه انگوران استان زنجان تا چند سال آینده به پایان میرسد از هماکنون باید به فکر تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولید شمش روی در استان بود تا بعدها به مشکل اساسی برخورد نکرد. البته مسئولان واحدهای تولیدی شمش روی و صنایع وابسته با آن پیگیریهای لازم برای کشف معادن جدید را در دستور کار خود قرار دادهاند ولی با این وجود، در کنار این امر نیز بحث واردات مواد اولیه از سایر استانها و حتی خارج از کشور میتواند این مشکل را تا حدودی حل کند.

تامین مواد اولیه، مهمترین مشکل واحدهای تولید روی در استان

مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان زنجان در گفتوگو با صمت با بیان اینکه ۹۰ درصد واحدهای تولید شمش روی در شهرک تخصصی زنجان مستقر هستند، اظهار میکند: از ۱۰ درصد واحدهای باقیمانده برخی بین شهرک تخصصی زنجان و معادن انگوران و خارج از محدوده شرکت شهرکهای صنعتی هستند و برخی دیگر نیز در داخل شهرک صنعتی انگوران استقرار دارند.

ناصر صیدی با اشاره به اینکه در شهرک تخصصی زنجان ۶۴ واحد تولیدکننده شمش روی استقرار دارند که همه فعال هستند، میافزاید: هماکنون این تعداد واحد توانسته برای حدود ۳ هزار و ۶۰۰ نفر فرصت شغلی ایجاد کند که البته بحث تامین مواد اولیه، این واحدها را با مشکل روبهرو کرده است ولی خوشبختانه تاکنون این واحدها کاهش نیرو نداشتهاند. وی ادامه میدهد: متاسفانه خاک سولفوری که به واحدهای تولید شمش روی تحویل داده میشود، عیار پایینی دارد. همچنین برخی از واحدهای مستقر در شهرک تخصصی روی استان دارای سهمیه خاک نیستند و از سهمیه خاک سایر واحدها استفاده میکنند.

به طور قطع اگر واحد مادر دچار کمبود مواد اولیه شود این واحدها نیز با کمبود مواد اولیه و کاهش تولید روبهرو خواهند شد. وی با تاکید بر اینکه هماکنون قیمت جهانی روی با کاهش روبهرو است، میگوید: این کاهش قیمت، تاثیر فراوانی بر روند تولید واحدهای تولید شمش روی در استان گذاشته است. البته کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش مورد نیاز واحدهای تولیدی از دیگر مشکلاتی است که این واحدها با آن دست و پنجه نرم میکنند. صیدی تصریح میکند: وزارت صنعت، معدن و تجارت، ایجاد طرح توسعه واحدهای تولید شمش روی را به دلیل جوابگو نبودن خاک استخراجی از معادن ممنوع کرده است.

اما بهترین راهکار برای خارج شدن این واحدها از رکود این است که اجازه برداشت خاک از بخشهای پرعیار معادن به آنها داده شود تا با فلوته کردن خاک، آن را به مصرف واحدهای تولید شمش روی برسانند. این مقام مسئول تصریح میکند: البته با تغییر تعرفههای وارداتی مواد اولیه از برخی کشورهای همجوار مانند ترکیه میتوان تا حدودی این مشکل را بر طرف کرد. زیرا با توجه به اینکه بیشتر واحدهای تولید شمش روی در استان با کمترین ظرفیت ممکن در حال تولید هستند، تامین مواد اولیه مورد نیاز آنها میتواند روند تولید در این واحدها را با افزایش همراه کند. وی ابراز میکند: با توجه به اینکه واحدهای تولیدی شمش روی دارای آلودگیهای زیستمحیطی هستند بنابراین توجه به برخی نکات از جمله نصب فیلترهای تصفیه هوا، اتصال پسابهای صنعتی به تصفیهخانههای صنعتی و... میتواند روند رو به رشد این واحدها را افزایش دهد.

کمبود مواد اولیه، کاهش تولید و صادرات را به همراه دارد

همچنین رییس اتاق بازرگانی استان زنجان با بیان اینکه عمده محصولات صادراتی استان را شمش روی، کنسانتره روی و محصولات صنایع پاییندستی آن تشکیل میدهند، اظهار میکند: با توجه به اینکه قیمت جهانی شمش روی و فرآوردههای آن کاهش داشته؛ این امر باعث کم شدن میزان صادرات این محصول از سوی تولیدکنندگان و صادرکنندگان استان شده است.

علی یگانهفر با اشاره به اینکه هماکنون واحدهای تولیدی شمش روی در استان زنجان فقط با استفاده از یکچهارم ماده معدنی که دریافت میکنند در حال تولید هستند، میافزاید: صاحبان این صنایع مجبورند برای تامین خوارک مورد نیاز واحدهای تولیدی خود اقدام به خرید از بازار آزاد یا واردات مواد اولیه کنند که این امر باعث بالا رفتن قیمت تمام شده محصول پایانی میشود. وی ادامه میدهد: در صورتی که مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولید روی تامین نشود این واحدها با کاهش تولید مواجه خواهند شد که این امر به دلیل کاهش هزینههای تولید، کارفرما را مجبور به کاهش نیرو میکند که بهطور طبیعی چنین اقدامی معضل بیکاری در استان را به همراه خواهد داشت. وی خاطرنشان میکند: شاید برای تغییر قیمت جهانی نتوان چارهای اندیشید، اما میتوان با تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولید شمش روی و صنایع وابسته به آن خط تولید این واحدها را فعال نگه داشت. زیرا در صورتی که مواد اولیه این واحدها تامین نشود علاوه بر کاهش تولید و صادرات، تعدیل نیرو را در آنها شاهد خواهیم بود. وی تصریح میکند: برخی مشکلات دیگر مانند مشکلات مالیاتی، نبود سرمایه در گردش و تامین نشدن نقدینگی، مشکلات بیمه تامین اجتماعی و... از جمله مواردی است که گریبانگیر واحدهای تولیدی شمش روی در استان شده که البته در صورت تامین شدن مواد اولیه به عنوان مشکل اصلی، تمام این مشکلات قابل حل است.

حضور بخش خصوصی با توزیع متوازن در زنجیره تولید تا تقاضا

نماینده ابهر و خرمدره استان زنجان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بخشی از خاک مورد استفاده در صنایع روی استان به وسیله واردات تامین میشود، اظهار میکند: این امر باعث شده وزارت صنعت، معدن و تجارت پیگیریهایی را به منظور تامین خاک مورد نیاز واحدهای تولیدی شمش روی و صنایع وابسته آن در دستور کار خود قرار دهد.

به گفته محمدرضا خانمحمدی خرمی؛ در صورتی که زنجیره شروع تا پایان بهرهبرداری از یک واحد معدنی به درستی تعریف شود به گونهای که ارزش افزوده بهدست آمده به شکل متوازن در این زنجیره تقسیم شود در گذر زمان شاهد حضور بخش خصوصی برای سرمایهگذاری در این صنعت خواهیم بود. وی میافزاید: این امر باعث توزیع عادلانه و متعادل در عرضه و تقاضای نیازها به محصول تولیدی در این واحدها خواهد شد. خانمحمدی ادامه میدهد: اگر توزیع در زنجیره تامین مواد اولیه به صورت عادلانه انجام نشود به طور حتم با توجه به میزان بهرهوری و ارزش افزودهای که این صنعت به همراه دارد باعث خواهد شد در بخشی، فراوانی سرمایهگذار وجود داشته باشد و در بخش دیگر سرمایهگذاری از سوی سرمایهگذاران به انجام نرسد که این امر باعث میشود بدنه تولید، عرضه و تقاضا با آسیبدیدگی همراه شود. وی تصریح میکند: یکی از نگرانیهایی که در زمنیه صنعت روی وجود دارد، آلودگیهای زیستمحیطی است که مسئولان این صنعت باید با انجام دادن برخی اصلاحات دقت لازم را داشته باشند تا شاهد برخی مشکلات زیستمحیطی در استان نباشیم.