نسخه چینی‌ عبور از رکود فولاد

تولید فولاد در دنیا درحالی با بحران مواجه شده است که نبود تقاضا علت اصلی آن برشمرده میشود. کمبود تقاضا مشکلی است که در بازار داخلی کشورمان نیز با آن مواجه هستیم.

اما بحران تقاضا در بازارهای جهانی تا آنجا پیش رفته است که انجمن تولیدکنندگان فولاد چین اخیرا راهکارهایی را برای عبور از بحران اخیر پیشنهاد کرده است. چین بهعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد دنیا در حال حاضر با کمبود تقاضا در بازار داخلی خود همراه است، مشکلی دقیقا مشابه با آنچه برای فولادسازان کشورمان وجود دارد؛ اما در شرایطی که چین با کاهش تقاضا در بازار داخلی دست و پنجه نرم میکند، برنامهای برای کاهش صادرات ندارد و همچنان این محصولات چینی هستند که ارزانترین قیمتها را در بازارهای جهانی به خود اختصاص میدهند.

به عقیده کارشناسان با تغییر ساختار اقتصادی چین، میزان تولید فولاد آن سرانجام تا 20 درصد نسبت به سطح فعلی کاهش خواهد یافت، اما در نهایت صادرات فولاد این کشور باز هم در سطح بالای 80 میلیون تن باقی خواهد ماند.

با این تفاسیر به نظر میرسد چنانچه تولید فولاد در چین روندی نزولی نیز داشته باشد و تقاضا هم در این کشور به حداقل برسد، باز این غول فولادسازی میتواند به واسطه قیمتهای ارزان، تسلط خود بر بازارهای جهانی را حفظ کند.

در حال حاضر قیمت میلگرد صادراتی چین روی 275 تا 285 دلار هر تن فوب ثابت است اما تجار به منظور جذب مشتری حاضر به عرضه با قیمتهایی کمتر از مقادیر یاد شده نیز هستند.

راهکارهای چین برای مقابله با کاهش تقاضا چیست؟

همانطور که اشاره شد انجمن تولیدکنندگان فولاد چین 5 راه برای محدود کردن مازاد تولید فولادسازان این کشور پیشنهاد کرده است که شامل افزایش حمایت از سهامداران شرکتهای فولادی و تقویت تجارت الکترونیکی میشود.

پیشنهادهایی که در ادامه به آن اشاره میشود در حالی وجود دارد که از نگاه انجمن تولیدکنندگان فولاد در چین راهکار اصلی و نهایی در شرایط فعلی تقویت تقاضا یا کاهش عرضه است؛ راهکارهایی که بارها از سوی کارشناسان برای عبور از بحران بازار فولاد کشورمان نیز پیشنهاد شده است. از نگاه انجمن تولیدکنندگان فولاد چین، با توجه به مصرف حداقلی در بازار این کشور، تمرکز آنها باید بر کاهش عرضه باشد.

به گفته این انجمن، صنعت فولاد چین سالها است که از ناحیه افزایش ظرفیت تحت فشار قرار دارد. این فشار خصوصا در سال 2013 که میزان مصرف به 766 میلیون تن رسید در اوج خود قرار گرفت. بنابراین استفاده از ظرفیت در سالهای گذشته کمتر از 70 درصد بوده است.

اما راهکار کاهش عرضه در چنین شرایطی چیست؟ به عقیده انجمن تولیدکنندگان فولاد چین اگرچه مازاد تولید تنها با تقویت تقاضا یا کاهش عرضه قابل حل است، اما با توجه به اینکه میزان تقاضا در کشور به کمترین حد خود رسیده است، کاهش عرضه اتفاقی ناگزیر در این کشور خواهد بود.

برای کاهش عرضه، تولید و میزان ظرفیت باید کاهش پیدا کند. از نظر انجمن فولادسازان چین رسیدن به چنین نقطهای نیازمند برقرار کردن توازن میان نیروهای بازار، قانونمداری و مدیریت مستقیم تمام طرفهای درگیر است. بین ماههای ژانویه و سپتامبر سال جاری میلادی افزایش ذخایر فولاد در چین چیزی نزدیک به 8/7 میلیارد دلار هزینه به بازار فولاد چین تحمیل کرده است، موضوعی که پیشنهاد و اجرای راهکارهای پنجگانه را برای فولادسازان چینی ضروری کرده است. علاوه بر میزان زیان یادشده، نزدیک به 49 عضو از اعضای این انجمن که 45/4 درصد از خروجی فولاد چین از کارخانههای آنهاست طی مدت زمان یاد شده دچار زیان شدهاند.

با توجه به میزان زیان یاد شده یکی از راهکارهای اساسی برای ادامه حیات و تامین نیازهای فولادسازان در چین، پیدا کردن بازارهای تخصصی عنوان شده است. به این ترتیب پیشنهاد انجمن تولیدکنندگان فولاد چین این است که فولادسازان این کشور به جای رقابت تنگاتنگ و حضور جمعی در یک بازار، هرکدام بازارهای خود را به شکل مجزا و تخصصی پیدا کرده و وارد آن شوند. این اقدام هم به افزایش رقابت کمک میکند و هم بازدهی تولیدکنندگان را بالا میبرد، علاوه بر این عاملی برای تولید فولادهای خاص در این کشور خواهد بود.

راهکار دیگر که میتوان در رابطه با پیشنهادهای اخیر انجمن فولادسازان چین به آن اشاره کرد، بالا بردن سطح تکنولوژی تولید برای رسیدن به روشهای تولید دوستدار محیط زیست است. رسیدن به چنین روشهای تولیدی هم سطح تکنولوژی تولید در فولادسازی چین را افزایش میدهد و هم این امکان را به تولیدکنندگان میدهد که به توسعه پایدار دست پیدا کنند.

آخرین راهکار این سازمان برای فولادسازان چینی، پیشرفت در تجارت الکترونیک است تا به این واسطه توزیع منابع بهینه شود و گلوگاههای زنجیره تامین برای فولادسازان نیز از بین برود. علاوه بر این تکیه بر تجارت الکترونیک میتواند هم سرعت تجارت را افزایش دهد و هم روند خدماترسانی به مصرفکننده را تسریع و آنها را به این سیستم وابستهتر کند.

برخی از پیشنهادهای انجمن تولیدکنندگان فولاد چین به احتمال قوی بهعنوان سیاستهای جدید در صنعت فولاد چین و در وزارتخانه متبوع نهایی و اجرایی خواهد شد. این نسخه احتمالا جایگزین نسخهای خواهد شد که از سال 2005 در دستور کار بوده است زیرا اطلاعات جدیدی با توجه به شرایط در آن گنجانده شده است.

با تمام این تفاسیر اینطور به نظر میرسد که چین، بهعنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد دنیا، در مقابل بحران به وجود آمده در صنعت فولاد سرخم کرده است و به دنبال راهکارهایی برای عبور از آن است. این راهکارها در شرایط فعلی میتواند هم باعث عبور از بحران شود و هم به نوعی آیندهای بهتر برای صنعت فولاد چین به ارمغان بیاورد. به عقیده کارشناسان، بحران، بهترین زمان برای حل مشکلات و سرمایهگذاری برای پیشرفت در آینده است، سیاستی که به نظر میرسد چینیها به درستی به سراغ آن رفتهاند. چین بعد از قبضه کردن بازارهای دنیا به واسطه قیمتهای ارزان، حالا به دنبال رسیدن به تولید فولادهای خاص، به دست آوردن بازارهای تخصصی، افزایش سطح تکنولوژی تولید برای داشتن توسعه پایدار و همچنین تقویت خود در تجارت الکترونیک است. حال با این تفاسیر باید دید آیا تولیدکنندگان فولاد در کشورمان که با مشکلاتی مشابه چین (کمبود تقاضا) مواجه هستند، قادر به تبدیل تهدیدها به فرصتها خواهند بود یا خیر؟

نکته دیگری که در رابطه با تدوین سیاستهای جدید فولادی در چین قابل توجه به نظر میرسد، تاثیر انجمن فولاد این کشور بر تغییر مسیر و چشماندازهای این صنعت با توجه به شرایط موجود و پیروی دولت از این راهکارها است، اتفاقی که در ایران معمولا بهصورت عکس و با تحمیل دستورهایی از سوی دولت بر تولیدکنندگان همراه است.