چشم‌انداز پتروشیمی اعراب در سراشیبی نفت

براساس اعلام سخنرانان این شورا در دهمین نشست سالانه انجمن پتروشیمی و مواد شیمیایی خلیج فارس (GPCA)، با وجود معضلات بسیاری که پیش روی بازارهای جهانی قرار دارد که مهمترین آنها چالشهای ایجاد شده ناشی از افت شدید بهای نفت خام است، پیشبینیها برای صنعت پتروشیمی در منطقه خلیج فارس با توجه به پتانسیلهای جذاب سرمایهگذاری، تعهدات و تضمین دولت و نیز تقاضای انتظاری بالا در بازه آتی، مثبت باقی خواهد ماند. به نقـل از پلاتـس؛ مهندس عبداللطیف آلعثمان، فرماندار و رئیس سازمان عمومی سرمایهگذاری عربستان (SAGIA)، طی سخنرانی خود در این مراسم گفت: «چهل سال پیش، ما «در خلیج فارس» در جایگاهی متفاوت از آنچه هماکنون هستیم، قرار داشتیم.

هر چند منطقه ما، یکی از پیشتازان در جمع تولیدکنندگان نفت در جهان بود، اما صنعت پتروشیمی برای ورود به فرآیند استفاده از گاز که در نهایت در تولید مواد شیمیایی پایهای که ما امروزه در حال تولید آن هستیم میشد، هیچ روش نوین و خاصی نداشت. براساس برآوردهای انجمن پتروشیمی و مواد شیمیایی خلیج فارس، صنعت پتروشیمی GCC تولیدی در حدود 136 میلیون و 200 هزار تن در سال 2014 میلادی ثبت کرده و با همین میزان تولید، موفق به کسب درآمدی به میزان 87 میلیارد و 400 میلیون دلار شده است.

وی در ادامه گفت: امروزه، ما بهطور کلی حدود 13 درصد از حجم کل تولیدات پتروشیمی جهان را به خود اختصاص دادهایم. نیل چپمن، رئیس شرکت شیمیایی اکسون موبیل نیز طی این نشست اعلام کرد: «منطقه خاورمیانه میزان 80 درصد از حجم کل صادرات بین منطقهای مواد پتروشیمی و شیمیایی در جهان را در اختیار دارد. از دیدگاه جهانی، صنعت پتروشیمی شورای همکاری خلیجفارس همچنان در حال توسعه کمی و کیفی خود بوده و درصدد عبور از تمام رقبای خود در مقیاس جهانی است. مفهوم بازار پتروشیمی جهانی در حقیقت بیش از 40 سال پیش در همین منطقه خاورمیانه متولد شده است.

با این حال، سخنرانان در این نشست اظهار داشتند که تحولات اخیر در بازار جهانی انرژی بهوضوح ثابت میکند که تکامل صنعت پتروشیمی و شیمیایی همچنان میتواند با چالشهای غیرمترقبهای مواجه باشد که پتانسیل اثرگذاری قوی بر روند پیشرفت صنایع را در مناطق مختلف دارا است. چپمن در ادامه، توضیح داد: ایجاد تغییر و بروز نوسان، یک هنجار طبیعی است. در اولین نشست برگزار شده انجمن GPCA در 10سال پیش، هیچ کس پیشبینی نمیکرد که ایالات متحده بعدها بهعنوان یک کانون بالقوه مناسب برای سرمایهگذاری در زمینه مواد شیمیایی ظاهر شود. اما امروز، شاهد هستیم که آمریکا به دنبال دستیابی به مدلی شبیه به آنچه یک دهه پیش در خاورمیانه طراحی و اجرا شد، است که آن مدل، همان سرمایهگذاری روی منابع گاز طبیعی داخلی از طریق ایجاد ظرفیتهای مناسب برای پوشش رشد توانمندیها در خارج از این کشور است.

چپمن با پیشبینی اینکه چشمانداز بلندمدت برای صنعت پتروشیمی شورای همکاری خلیج فارس صنعت پتروشیمی مثبت باقی میماند، افزود: «انتظار میرود میزان تقاضای بازارهای جهانی برای محصولات پتروشیمی و شیمیایی بهطور متوسط در دهه آینده حدود چهار درصد رشد از خود نشان دهد، که براساس برآوردها حدود دوسوم از حجم کل این تقاضا از کشورهای غیرعضو در سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) به ویژه چین و هند خواهد بود.» این نشست که با حضور حدود 2 هزار نماینده برگزار شد، میزبان مدیران منطقهای و جهانی از هر دو صنعت بالادستی و پاییندستی بود که به بحث در مورد استراتژیهایی که شرکتها را قادر به دستیابی به رشد میکنند، پرداخت.

سهیل محمد فرج المزروعی، وزیر انرژی امارات متحده عربی، در سخنرانی خود طی این نشست، از تولیدکنندگان پتروشیمی عضو شورای همکاری خلیج فارس خواست تا همچنان به سرمایهگذاری و نوآوری در کسب و کار خود برای اطمینان از استمرار روند رشد این صنعت ادامه دهند و درصدد طرح ریزی برنامههای نوین و راهبردی در راستای بهبود شرایط این صنعت باشند. وی خاطرنشان ساخت: «دستیابی به مقام پیش رو بودن در زمینه صنعت پتروشیمی یک وظیفه و دستاورد بسیار مهم برای شورای همکاری خلیج فارس است، چراکه به این وسیله میتوان به یک کاتالیزور برای نوآوری و ابداع در زمینه اقتصادی تبدیل شد و کیفیت زندگی مردم را در سراسر جهان بهبود بخشید.»

تحلیلگران بر این باورند که به رغم نوسانات شدید بازار نفت، بهزودی فضاهای مناسب سرمایهگذاری بسیاری در صنعت پتروشیمی ایجاد خواهد شد. به گفته آنان، با توجه به افت و خیزهای اخیر بازار نفت، اقتصاد صنعت پتروشیمی در چند ماه آینده، توان جهش تا سطوح قابل قبولی را دارد که در صورت تحقق این امر، بسیاری از مناطق تولیدکننده و مصرفکننده این محصولات با روند تازهای در بازار پتروشیمی مواجه خواهند شد و باید بهدنبال تدوین طرحهای نوینی برای کسب بهره حداکثری از این شرایط باشند. این اظهارات در حالی است که پیش از این نیز اعلام شده بود که چشم انداز صنعت پلاستیک در کشورهای عضو این شورا با رشد همراه خواهد بود. براین اساس، انتظار میرود ظرفیت تولید صنعت پلاستیک شورای همکاری خلیج فارس تا سال 2020 با ثبت 25 درصد رشد، به 33 میلیون و 800 هزار تن برسد. همچنین کشورهای عرب عضو این شورا نیز در گزارشهای رسمی خود اعلام کردهاند باتوجه به آمارهای میزان صادرات محصولات پتروشیمی شرکتهای تولیدکننده شان، از این روند اظهار رضایت کرده و با تقویت زیرساختهای تولید خود در راستای رشد هرچه بیشتر این آمار خواهند کوشید.