چرا بازار فولاد کشش تولید بیشتر را ندارد؟

این روزها بزرگان صنعت سنگآهن جهان مانند واله، ریوتینتو و بی اچ پی بیلتون استراتژی خود را برای سه سال آینده بر این اساس تعریف کردهاند که میزان تولیدشان را بالا ببرند بهطوری که قرار است تا پایان سال 2018 میلادی سهم این سه شرکت در تولید جهانی افزایش پیدا کند. این در شرایطی است که سکانداران سه غول سنگآهن برزیل و استرالیا هر سه بر این باور هستند که اگر در شرایط حاضر از سوددهی قابل توجهی برخوردارند به این دلیل است که در سالهای اخیر همچنان استراتژی کاهش هزینهها را اجرا کردهاند و با وجود اینکه قیمت سنگآهن در بازار جهانی به مرز 44 دلار سقوط کرده توانستهاند با پایین آوردن هزینه تولید نهایی و کنترل آن در بازار توان رقابت کسب کنند و با چنین سیاستی افزایش تولید را در سالهای آتی پیشه کردند. در شرایطی که برخلاف تولیدکنندگان سنگآهن، سردمداران جهانی فولاد همچنان روند کاهشی تولید را در پیش گرفتهاند و قرار است میزان تولیداتشان را کاهش دهند و در این میان تنها هند و ایران است که در مسیر افزایش تولید فولاد قرار دارند. بر اساس گزارشهای جدید به تازگی چین با سهم بیش از 622 میلیون تن تولید فولاد خام در میان 66 کشور عضو انجمن جهانی فولاد، برای روند تولید برخی از محصولات فولادی خود سناریوهایی جدید تعریف کرده است. بهطوری که بررسیها حاکی از آن است که تولیدکنندگان بزرگ چین قرار است تولید برخی انواع فولاد ضد زنگ را در ماه دسامبر کاهش دهند.

بنابراین چشمانداز سنگآهن و فولاد نشان میدهد اغلب کشورها با توجه به رکود بازار ناشی از افت قیمت جهانی و کاهش روند ساختوساز در دنیا برای تولیدشان برنامهریزی کردند. برخی از غولهای جهانی در شرایط رکود با کاهش هزینه تولید سنگآهن توانستهاند در این حیطه باقی بمانند و رقابت کنند و برخی هم با عقبنشینی در تولید این پیام را میدهند که توان رقابت با دیگر تولیدکنندگان را ندارند. ایران نیز گرچه سالهای گذشته بهعنوان صادرکننده سنگآهن و فولاد به چین و کشورهای اروپایی شناخته میشد اما حال به دلیل رکود بازار داخلی و جهانی و سیاستگذاریهای غلط بسیاری از بازارهای صادراتی خود را از دست داده است، بهطوری که رئیس هیات عامل ایمیدرو در اظهارات اخیر خود گفته است سیاست در واحدهای تولیدی کشور این بوده که در مجموع میزان تولید فولاد به 20 میلیون تن برسد، اما با وجود ظرفیت تولید، شرایط بازار کشش تولید بیشتر را ندارد و باید تلاش کنیم تولید فعلی را حفظ کنیم. این در حالی گفته میشود که صنعت فولاد ایران با تدوین طرح جامع فولادی روبهرو است که بر اساس آن باید تا 10 سال آینده ظرفیت تولید فولاد به 55 میلیون تن برسد و این به معنای افزایش ظرفیت تولید سالانه واحدهای تولیدی ایران است. اما اینکه در مقطع فعلی بازار فولاد کشش تولید بیشتر را ندارد جای تامل دارد، زیرا چنین موضوعی اهمیت مسیریابی و تعریف استراتژی جدید همچنین اصلاح طرح جامع در صنعت فولاد را یادآوری میکند.

نکته دیگر این است که برای تولید 55 میلیون تن فولاد، 160 میلیون تن سنگآهن نیاز است که معادن سنگآهن ایران نیز در شرایط فعلی با افزایش هزینه تولید روبهرو شدهاند و میزان رقابتپذیری کسب و کار آنها به دلیل روند نامطلوب شرایط تقاضا و ساختار رقابت این صنعت در سال 93 نسبت به سال 91 بسیار کاهش یافته است. همچنین در حال حاضر 95 درصد حمل ونقل سنگآهن جادهای انجام میشود و فقط 5 درصد سنگآهن از حمل و نقل ریلی استفاده میشود که این یک معضل بزرگ در صنعت سنگآهن محسوب میشود. حال باید دید ایران با وجود چنین دستاندازهایی میتواند ظرفیت تولید فولاد خود را افزایش دهد؟ یا همانند غولهای جهانی استراتژی خود را در تولید فولاد تغییر خواهد داد؟