سنگ آهن افغانستان به کمک فولاد ایران می‌آید؟

در حالی گزارشها حاکی از آن است که هندیها از پروژه حاجی گک افغانستان خارج شدهاند که کارشناسان بر این باور هستند از آنجایی که یکی از مشکلات اصلی تحقق اهداف طرح جامع فولاد در سالهای آینده کمبود سنگآهن است، کشور افغانستان بهترین گزینه برای تامین سنگ آهن مورد نیاز است. زیرا این کشور علاوه بر اینکه دارای معادن غنی سنگآهن است، معدن حاجی گک بزرگترین معدن سنگآهن آسیا را هم داراست. معدن بزرگ آهن حاجی گک در 100 کیلومتری شمال غربی کابل  ودر شرق بامیان واقع شدهاست و بزرگترین معدن آهن در افغانستان و در منطقه محسوب میشود. سنگ معدن حاجیگک به صورت لایه و لنز مانند در درون سنگهایی به سن نیو پروتروزوئیک قرار دارد و عمدتا از هماتیت و مگنتیت تشکیل شده است.

پیش از اینکه شرکت هندی انصراف رسمی خود را اعلام کند، گفته شد هند و افغانستان به مذاکرات فی مابین درباره یک پروژه پیشنهادی 11 میلیارد دلاری شامل معدنکاری سنگآهن و احداث کارخانه فولادسازی توسط کنسرسیومی متشکل از شرکتهای فلزی هند پایان دادند. در این خصوص یک مقام دولتی هند هم که پیشتر از مذاکرات کنسرسیوم هندی با افغانستان برای اجرای پروژه حمایت کرده بود، تاکید کرده که مذاکرات بیشتر در این زمینه بیهوده است و به دلیل گسترش کنترل طالبان در نزدیکی ذخایر سنگآهن و سایت کارخانه فولاد در حاجی گک امکان ادامه کار در این پروژه وجود ندارد.

این در حالی است که در سفر اخیر داود شاه صبا وزیر معدن و پترولیوم افعانستان به ایران قول مساعد داده شد تا تامین امنیت معادن افعانستان برای بخش خصوصی ایرانی که در معادن این کشور سرمایهگذاری کردهاند، به وقوع بپیوندد. اما زمانی ورود ایران به معدن سنگآهن حاجی گک فراهم شده که دلیل انصراف هندیها از این پروژه ناامنی این محدوده است. به گفته مقامات هندی میزان درآمد طالبان از فعالیتهای معدنی غیرقانونی افزایش یافته و همین نگرانیهای امنیتی را تشدید کرده است.

این در صورتی است که طبق گزارشهای رسیده هندیها بیش از یکسال است که به صورت فیزیکی از معدن سنگ آهن حاجی گک خارج شدهاند و به تازگی شرکتهای سرمایهگذار بخش دولتی و خصوصی هندوستان به بهانه عدم تامین امنیت کافی قرارداد خود را یک طرفه فسخ کردند و به طور رسمی از افغانستان خارج شدند. حال باید دید با خروج هندیها از افغانستان، ایران میتواند در معدن حاجی گک امنیت لازم را برای سرمایهگذاری کسب کند و برای تامین سنگآهن مورد نیاز صنعت فولاد کشور از ذخایر این کشور همسایه استفاده کند؟

بررسیها نشان میدهد این معدن در سال 1911 شناسایی شده و تا کنون چندین بار توسط زمینشناسان مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیقات اکتشافی این معدن توسط کارشناسان خارجی انگلیسیها، آلمانیها، فرانسویها وبالاخره روسها انجام شده اما مهمترین تحقیقات را روسها در اوخر دهه 1960 به ثمر نشاندند و توانستند مراحل اکتشافی این معدن را به اتمام برسانند. در حالی که بعدها به دلایل ناآرامیهای سیاسی و نبود زیرساختهای لازم این معدن به مرحله استخراج نرسید. از این رو به نظر میرسد حال که ایران قرار است از تنشهای روابط میان روسیه و ترکیه استفاده کند و در بازار این کشور بیشتر از گذشته ورود و جای خالی ترکیه را بگیرد، ایران با همکاری روسها و دانش معدنیشان وارد معادن افغانستان شود.