تدوین طرح جامع توسعه پتروشیمی

به گفته مهدی شریفی نیکنفس، مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی، «قیمت خوراک» و «مدت قرارداد خوراک» مهمترین مسائلی هستند که به چالشی بزرگ در چند سال گذشته در کشور بدل شدهاند. اینکه شما خوراک را با چه قیمتی و در چه مدتی قرار است دریافت کنید موضوع مهمی برای سرمایهگذاران است؛ چراکه سرمایهگذاری در بخشهای پتروشیمی حدود 500 یا 600 میلیون دلار سرمایه نیاز دارد. بنابراین سرمایهگذار میخواهد دوران بازگشت سرمایه و سود خود را محاسبه کند. از سوی دیگر موضوع مهمی که سرمایهگذاران به شدت به آن توجه میکنند وجود زیرساختهای لازم برای بخش پتروشیمی است که این زیرساختها باید از سوی دولت فراهم شود. این زیرساختها هماکنون در بنادر چابهار، عسلویه و ماهشهر از سوی دولت فراهم شده است و سرمایهگذاران خارجی نیز تمایل به حضور در این بخشها دارند.

بنابراین اگر ما زودتر بتوانیم چالش قیمت خوراک را برای پتروشیمیها برطرف کنیم، گام بزرگی را برای صنعت پتروشیمی و همچنین سرمایهگذاریهای آینده در این بخش چه داخلی و چه خارجی برداشتهایم. به اعتقاد من تمایل سرمایهگذارها در زمان حاضر سرمایهگذاری در صنایع بالادستی نیست، بلکه آنان مزیت ایران را پتروشیمی میدانند و تمایل به سرمایهگذاری در این حوزه دارند. بهرغم کاهش قیمت نفت کل محصولات پتروشیمی که در حال حاضر توسط ایران فروخته میشود ارزشی بالاتر از نفت خام فروخته شده دارد و اساسا به نظر من باید وزارت نفت را به وزارت پتروشیمی تغییر دهیم؛ چرا که دیگر فروش نفت در بازارهای دنیا با این قیمت توجیه اقتصادی ندارد و باید ظرفیت کشور را با توجه به منابع عظیم گازی که در اختیار داریم روی تولید پتروشیمی و صنایع تکمیلی پتروشیمی متمرکز کنیم.

به اعتقاد من باید طرحهای تکمیلی پتروشیمی را جدی بگیریم و برای این طرحها نیز طرح جامعی تدوین شود تا نقشه راهی برای حرکت در سالهای آینده باشد.به اعتقاد من، چالش کاهش قیمت نفت نیز چالش مهمی است که میتوان از آن با استراتژیها و سیاستگذاریهای درست عبور کرد.کاهش قیمت نفت حتما روی قیمت پتروشیمی اثر خواهد داشت، به ویژه پتروشیمیهایی که تولید محصولاتشان براساس مایعات نفتی همچون نفتا است. کاهش قیمت نفت در کاهش قیمت تمام شده محصول این گروه تاثیر دارد و این اثر را میتوان به صورت مثبت ارزیابی کرد، اما اکنون ما در بازار میبینیم که کاهش قیمت نفت اثری روی قیمتهای پتروشیمی نگذاشته است، چراکه قیمتهای پتروشیمی در دنیا متاثر از کاهش قیمت نفت نیستند و بیشتر متاثر از تولید مجتمعها و نوع مصرف مصرفکنندگان احتمالی هستند. این به آن معنا است که قیمتها وقتی کاهش پیدا میکند مصرفکننده نیز به صورت هفتگی و روزانه خرید میکند و محصولات را انبار نمیکند، چرا که میداند با نزدیک شدن به پایان سال میلادی قیمتها نیز کاهش پیدا میکند.

بنابراین نمیتوان کاهش قیمت نفت را چالشی بزرگ در وضعیت محصولات پتروشیمی ارزیابی کرد؛ چرا که قیمت محصولات پتروشیمی متاثر از کاهش قیمت نفت نیست و تنها قیمت نفت به عنوان خوراک قیمت تمام شده محصولات اثر کاهش هزینهای دارد.اما چالش سوم که چالش جذب سرمایهگذار در سالهای آتی است موضوعی است که باید با دقت به آن پرداخته شود؛ چراکه سرمایهگذاران به سمت سرمایهگذاری در فضای امن و شفاف میروند و ما با تعیین قیمت خوراک پتروشیمی و مدتزمان هر قرارداد برای تامین خوراک میتوانیم فضای شفافی را در این زمینه ایجاد کنیم. همچنین باید برای سرمایهگذاران خارجی پروژههایی مشخص را تعریف کنیم که در آن میزان سرمایهگذاری تعیین شود. از سوی دیگر مقررات موجود در کشور را برای ورود آنان تسهیل کنیم. براین اساس اگر سرمایهگذاران بدانند که چه میزان تسهیلات دریافت میکنند و در چه فضایی با چه قوانین و چارچوبهایی قرار است حرکت کنند سریعتر و راحتتر برای سرمایهگذاری در آن بخش حاضر خواهند شد.

همچنین باید وضعیت سرمایهگذاران در زمینه سود حاصل از سرمایهگذاریهای آنان و خروج این سود از کشور نیز معین باشد. رفع سه چالش «نرخ خوراک» و «کاهش قیمت نفت» و «ایجاد زمینه برای سرمایهگذاری بیشتر» میتواند زمینه رشد و توسعه صنعت پتروشیمی در ایران را فراهم کند. خوشبختانه کشور ما پتانسیل لازم در این زمینه را دارد و تاکنون نیز گامهای موثری با سرعت زیاد در این مسیر برداشته شده است. سودمندی سرمایهگذاری در زمینه پتروشیمی نیز کاملا مشهود و قابل توجه است، بنابراین باید تمام زمینهها را برای ظهور  و بروز بیشتر تواناییهای کشور در زمینه پتروشیمی فراهم کرد.