روابط تجاری ایران و مالزی از مرز یک میلیارد دلار عبور می‌کند

راجا نوشیروان زینالعابدین، سفیر مالزی در ایران که فعالیت خود را از سال گذشته در تهران آغاز کرده است، در روز تقدیم استوارنامهاش به دکتر حسن روحانی، گفت: دولت مالزی برای پیشرفت، توسعه و اعتدال میان دو کشور تلاش خواهد کرد. امیدواریم همکاری با ایران در راستای گفتمان اعتدال در مقابل خشونت و افراط گری به توسعه بیش از پیش روابط دوجانبه بیانجامد.

اکنون و در آستانه فصل جدیدی از روابط دیپلماتیک و اقتصادی ایران با جهان، در گفتگویی اختصاصی با سفیر مالزی در ایران، به تحلیل روابط دو کشور و شرایط اقتصادی مالزی پرداخته ایم.

با توجه به شرایط اقتصادی چند سال اخیر دنیا، اقتصاد مالزی چه وضعیتی داشته است؟

هرچند شرایط اقتصاد جهانی، چندان مساعد نیست و کشورهای بزرگ دنیا همچنان با تبعات رکود اقتصادی سالهای اخیر درگیر هستند، کشور مالزی در اولین سهماهه سال 2015 میلادی 5.6 درصد رشد اقتصادی داشته است، در سهماهه دوم همین سال 4.9 درصد بوده است. برای سه ماهه سوم نیز درصد رشد اقتصادی 4.5 تا 5.5 درصد برای این کشور پیشبینی شده است. این در حالی است که رشد اقتصادی دنیا، حدود 3.3 درصد بوده است. این رشد اقتصادی که بالاتر از میانگین جهانی است، نشان میدهد که کشور مالزی جایگاه شایستهای در اقتصاد جهان و منطقه جنوب شرق آسیا دارد. ناگفته نماند که مالزی در عین حالیکه این رشد اقتصادی را رقم زده اما با مشکلاتی نیز دست و پنجه نرم میکند؛ کاهش قیمت روغن پالم و همچنین قیمت بنزین، درآمدهای مالزی را تا حدودی تحت تاثیر قرار داده است. کاهش داده است.

چطور توانستید در شرایطی که هم اقتصاد دنیا رونق چندانی ندارد و هم قیمت کالاهای صادراتی مالزی از قبیل روغن پالم و بنزین افت کردند، به این رشد اقتصادی دست پیدا کنید؟

دولت مالزی از تولیدکنندهها و محصولات محلی حمایت زیادی میکند. ما مردم را به شدت تشویق میکنیم تا از محصولات تولید داخل مصرف کنند. علاوه بر این، دولت روال انجام امور اقتصادی را آسانتر از قبل کرده و بستر را برای فعالیت تولیدکنندگان و بازرگانان مالزی بسیار فراهم کرده است. ناگفته نماند که 60 درصد اقتصاد مالزی در بخش خدمات است. به همین دلیل کاهش قیمت کالاهای صادراتی، اثر اندکی بر اقتصاد این کشور میگذارد. لازم به ذکر است که اقتصاد مالزی، یک اقتصاد متنوع است که سبب میشود در مقابل شوکهای اقتصادی خارجی مقاوم باشد. بحرانهای اقتصادی جهانی مقاوم باشد.

اخیرا فعالان اقتصادی مالزی، نسبت به تغییر میزان مالیاتها، واکنش نشان دادند. علت این تغییر میزان مالیاتها چه بود؟

در مالزی یک نظام مالیاتی وجود دارد که به GST یا مالیات محصولات و خدمات معروف است. عدهای از مردم و فعالان بازار نسبت به این مالیات، واکنش نشان دادند و مدعی هستند که وضع این مالیات، فعالیت اقتصادی را تاحدودی سخت کرده است. این مالیات که شبیه مالیات بر محصولات و خدمات در ایران است، 6 درصد است. در انگستان این مالیات 18 درصد، در فرانسه 20 درصد و در آمریکا 9 درصد است. پس میبینید که میزان این مالیات چندان هم زیاد نیست. اعمال این مالیات و همچنین کاهش یارانه بنزین به افزایش درآمدهای دولت کمک کرد. این افزایش درآمدها سبب شد تا مالزی جایگاه خود را در رتبه A3 که توسط موسسههای اعتبارسنجی بینالمللی ارایه میشود، حفظ کند.

وضع این مالیات بر تجارت خارجی مالزی تاثیر منفی نگذاشته؟

نه. GST در بیش از 160 کشور دنیا در حال اجراست و برای شرکتهای بینالمللی شناخته شده است. ضمن اینکه این مالیات برای بازار داخلی مالزی وضع شده و تاثیری بر تجارت خارجی مالزی ندارد.

با توجه به اینکه ایران در آستانه پیوستن دوباره به اقتصاد جهان است، کشور مالزی برای بازتعریف روابط اقتصادی خود با ایران برنامهریزی خاصی انجام داده است؟

ما باید درک کنیم که کشورهای مختلف برای تعامل با ایران، استراتژیهای مختلفی را در پیش میگیرند. مالزی با توجه عوامل تاریخی و سیاسی حتی در دوران تحریم هم روابط قدرتمندش را با ایران حفظ کرد. بنابراین نیازی نیست روابط ایران و مالزی بازتعریف شود. استراتژی ما برای این فصل جدید، گستردهتر کردن روابط قدرتمند فعلی است. روابط تجاری میان ایران و مالزی در سال 2014 بیش از 800 میلیون دلار بوده است. از ژانویه تا می 2015 نیز روابط تجاری دو کشور در مقایسه با سال قبل 16.9 درصد رشد داشته است. پیشبینی میکنیم روابط تجاری در سال 2016 از مرز یک میلیارد دلار نیز عبور کند.

آیا نگران نیستید که پس از لغو تحریم ها، با توجه به اینکه تجار ایرانی راحتتر میتوانند با غرب تجارت کنند، روابط تجاری ایران و مالزی کاهش پیدا کند؟

ما همواره علاقمند هستیم که روابط تجاری خودمان را با ایران افزایش دهیم. ایران ظرفیت بسیار زیادی برای توسعه تولید و صنایع دارد. ما به ایران به عنوان یک بازار مصرفی 80 میلیون نفری نگاه نمیکنیم. بلکه این کشور را به دلیل ظرفیتهای بزرگ صنعتی که دارد به عنوان یک قطب مهم در منطقه خاورمیانه میدانیم. مالزی سعی میکند به ایران کمک کند تا این کشور به یکی از بزرگترین و قدرتمندترین تولیدکنندگان به خصوص در زمینه صنایع غذایی تبدیل شود. در این صورت ما نیز میتوانیم با تامین برخی مواد اولیه مورد نیاز صنایع ایران، حجم تجارتمان را با این کشور افزایش دهیم.

مالزی به عنوان یک کشور اسلامی، تجربه موفقی در زمینه رشد و توسعه اقتصادی داشته است. آیا دولت مالزی برای انتقال این تجربه به سایر کشورهای اسلامی برنامهای دارد؟

یکی از اصلیترین کانالهای انتقال دانش توسعه، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی مالزی هستند. دولت مالزی از سال 1980 با هدف به اشتراک گذاشتن تجربههایی که در مسیر توسعه به دست میآورد، اتحادیه MTCP را ایجاد کرد. بیش از 40 سازمان در این برنامه عضو هستند و تاکنون بیش از 100 پروژه در قالب دورههای آموزشی طراحی شده است. این دورههای متنوع شامل دورههای کوتاهمدت مثلا یک هفتهای تا دورههای بلندمدت و بورسیههای دانشگاهی هستند.

نظام آموزشی مالزی در سالهای اخیر رشد زیادی کرده و تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاههای این کشور افزایش چشمگیری داشته است. به نظر میرسد دانشگاهها علاوه بر اینکه دانش و تجربه توسعه را به کارشناسان و جوانان سایر کشورها منتقل میکنند، برای دولت هم درآمدزایی ایجاد میکنند.

بله. هرچند دانشگاهها برای جامعه مالزی درآمدزایی هم میکنند اما آنها نقش مثبتی در پیشرفت کشورهایی که دانشجو به مالزی اعزام کردند هم داشتند. ما علاوه بر اینکه همواره شاهد رشد پذیرش دانشجویان خارجی هستیم، با استقبال سازمانهای خارجی برای کسب مهارت و دانش در دانشگاههای مالزی نیز روبرو هستیم. 10 سال پیش 45 هزار دانشجو در مالزی مشغول به تحصیل بودند. در حال حاضر 106 هزار دانشجو در دانشگاههای مالزی تحصیل میکنند که بیش از هفت هزار نفر آنها ایرانی هستند. ما قصد داریم تعداد دانشجویان را تا سال 2020 به مرز 200 هزار نفر برسانیم. ما در زمینه اقتصاد و بانکداری اسلامی، گردشگری اسلامی، صنایع زیربنایی، صنایع نفت و صنایع غذایی بهترین دورههای آموزشی را برگزار کنیم؛ تا جاییکه بسیاری از شرکتهای بزرگ مدیران و کارشناسان خود را برای گذراندن دورههای کوتاهمدت به مالزی اعزام میکنند.

مالزی در زمینه جذب گردشگران خارجی نیز کارنامه موفقی داشته است. برای رسیدن به این جایگاه چه مسیری را طی کردید؟

هدف دولت مالزی جذب 29.4 میلیون گردشگر خارجی در سال 2015 است. برای سال 2020 نیز رسیدن به مرز 36 میلیون گردشگر خارجی را هدفگذاری کردهایم. این ارقام جایگاه مالزی در صنعت گردشگری دنیا و میزان اهمیتی که این صنعت برای اقتصاد مالزی دارد را نشان میدهد. موفقیت ما در زمینه جذب گردشگر، حاصل یک عزم و تلاش ملی بود. در این مسیر هم دولت برنامه داشت، هم بخش خصوصی مشارکت کردند و هم مردم مالزی همراهی داشتند. ما برای رسیدن به این جایگاه حدود 20 سال برنامهریزی و تلاش کردیم؛ تجربههای سایر کشورها را بررسی کردیم و سعی کردیم از تجربههای موفق آنها بهره بگیریم. در بعضی زمینهها هم با برنامهریزی و اجرای دقیق، شیوه صحیح اجرای امور را پیدا کردیم.

با توجه به اینکه ایران هم ظرفیت بسیار زیادی برای جذب گردشگر خارجی دارد، چه پیشنهادی برای مدیران ایرانی دارید تا بتوانند پای گردشگران خارجی را بیش از گذشته به ایران باز کنند؟

صنعت گردشگری فراز و نشیب زیادی دارد. این صنعت همچنین بسیار رقابتی است. اگر بنشینید به این امید که مسافران خودشان به ایران بیایند، اصلا این اتفاق رخ نخواهد داد. باید تلاش و کوشش کنید و برنامه داشته باشید. مسافران به سادگی یک مقصد را برای سفر انتخاب نمیکنند. باید در خدمات گردشگری که به مسافران ارایه میدهید، نوآوری داشته باشید. من برای اینکه منظورم را بهتر منتقل کنم، یک مثال میزنم؛ برگزای مسابقات اتومبیلرانی فرمول وان، 20 سال است که در مالزی ادامه دارد. زمانیکه برای برگزاری این مسابقات برنامهریزی میشد، خیلیها انتقاد میکردند و اعتقاد داشتند، این ایده، چندان منطقی نیست. آنها میگفتند کسی برای دیدن چرخیدن چند ماشین در یک پیست، صدها کیلومتر را سفر نمیکند. اما این ایده، در نهایت اجرا شد و سود بسیار زیادی برای مالزی به دنبال داشت. الان از کشورهای مختلف دنیا برای دیدن این مسابقات به مالزی میآیند. علاوه بر آن، مسابقات فرمول وان، همانند یک رسانه قدرتمند، یک فرصت بینظیر تبلیغاتی نیز اختیار برندهای برتر مالزی قرار داده است. در حاشیه پیست این مسابقات، شرکتهای بزرگ مالزی در حوزههای مختلفی مانند نفت، گردشگری، صنایع غذایی و ... محصولات و خدمات خود را به دنیا معرفی میکنند. شما هم باید علاوه بر تکیه به داشتههای تاریخیتان، سعی کنید به گردشگران خدمات خلاقانه و جذاب ارایه دهید.

دولت مالزی یک برنامه چشمانداز 2020 را در پیش روی خود دارد. اکنون که حدود 5 سال تا پایان این برنامه زمان باقی مانده، چقدر از اهداف این سند محقق شده است؟

از سال 2009 تاکنون درآمد فقرای مالزی 12 درصد افزایش داشته است؛ در حالیکه در همین مدت درآمد ملی 8 درصد رشد داشته است. مشاهده میکنید که درآمد فقرا از درآمد ملی رشد بیشتری داشته است و این نشان میدهد که ما به بخش عمدهای از اهدافمان رسیدهایم. از سال 2009 تا 2014 درآمد مالزی 47.7 درصد رشد داشته است. از سال 2010 تاکنون 1.8 میلیون شغل جدید در مالزی ایجاد شده است. تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعهیافته، 15 هزار دلار و تولید ناخالص داخلی مالزی در حال حاضر 11 هزار دلار است. با توجه به اینکه تولید ناخالص داخلی مالزی، سالانه 5.5 درصد رشد میکند، پیشبینی میشود که تا سال 2020 تولید ناخالص داخلی ما به سطح کشورهای توسعهیافته برسد. این آمار و ارقام نشان میدهد که ما در مسیر صحیحی برای رسیدن به برنامه 2020 هستیم.