تنش‌آفرینی عربستان اقدامی از موضع ضعف است

به دنبال شدت گرفتن تنشها میان ایران و عربستان، وزیر امور خارجه عراق با سفر به ایران تلاش دارد در نقش میانجی میان دو کشور ایفای نقش کند. قرار بود یوسف بن علوی، وزیرخارجه عمان نیز همراه با ابراهیم جعفری به تهران سفر کند اما روز گذشته فقط وزیر خارجه عراق به ایران آمد و هنوز زمان سفر وزیر خارجه عمان مشخص نشده است. همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از تماسهای مکرر وزیر خارجه کشورش با وزیر خارجه ایران خبر داد و گفت: جان کری در تماسهای اخیرش با محمدجواد ظریف بر لزوم حل تنش ایجاد شده میان تهران و ریاض تاکید و یادآوری کرده که دیگر مسائل منطقه شامل اجرای برجام نباید تحت تاثیر این تنش قرار گیرد. اما ظریف گفته است که این تماسها تنها بهدلیل نزدیکی به زمان اجرای برجام و با هدف انجام هماهنگیهای بیشتر انجام گرفته است. وزیر خارجه ایران همچنین گفت به دلیل اقدامات کوتهفکرانه سعودی، هر دو دیپلماتی که با هم صحبت کنند، بالاخره چند خطی نیز در این رابطه گفتوگو خواهند کرد.

اهمیت روابط تهران و ریاض

ابراهیم جعفری که روز گذشته با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دیدار داشت، پس از این دیدار تاکید کرد که به نفع منطقه، ایران و عربستان است که روابط تهران-ریاض روابط خوبی باقی بماند. جعفری با بیان این موضوع که عراق نمیتواند در این شرایط سکوت کند و بیطرف باشد، افزود: «به همین منظور رایزنیهایی را با برخی کشورهای عربی انجام دادیم تا اجازه ندهیم دشمنان منطقه و همه جهان، منطقه را به سوی یک جنگ بکشند.» عراق در این رابطه با نبیل العربی، دبیر کل اتحادیه عرب نیز مذاکراتی داشته است. 

جلسات فوقالعاده

از سوی دیگر خبرگزاری دولتی عربستان سعودی به نقل از دبیرکل شورای همکاری خلیجفارس گزارش کرد که به منظور بررسی حمله به ساختمانهای سفارتخانه و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد، شش کشور عضو این شورا در روز ٩ ژانویه (١٩ دی) جلسهای فوقالعاده در ریاض، پایتخت عربستان تشکیل خواهند داد. این جلسه در سطح وزیران خارجه کشورهای عضو و به ریاست عادل بن احمد الجبیر، وزیر خارجه عربستان برگزار خواهد شد. همین خبرگزاری گزارش داده است که کشورهای عضو اتحادیه عرب نیز در جلسه اضطراری این حادثه را مورد بررسی قرار خواهند داد. به گفته دبیرخانه اتحادیه عرب، جلسه فوقالعاده کشورهای عضو روز یکشنبه در مقر اتحادیه در قاهره، پایتخت مصر تشکیل خواهد شد.

ایران به دنبال تنش در منطقه نیست

در عین حال وزیر امور خارجه ایران نیز در دیدار با همتای عراقی خود ضمن محکوم کردن دوباره اعدام شیخ نمر، روحانی شیعی ازسوی حکومت سعودی گفت در طول دوسال و نیم گذشته باوجودی که جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد تفاهم و برادری تلاش کرده است، اما متاسفانه عربستان بر خلاف این مسیر حرکت کرد. ظریف با اشاره به برخی اقدامات دولت سعودی در مذاکرات هستهای که همگام با رژیم صهیونیستی بود و همچنین پایین آوردن قیمت نفت، گفت: «ایران همواره با سعه صدر با این حرکتها مواجه شد؛ چون ما اعتقاد داشتیم و داریم که تنش آفرینی و ایجاد تشنج در این منطقه اقدامی از سر قدرت نیست، بلکه اقدامی از روی ضعف است.» رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه روند تشنج و تنشآفرینی باید متوقف شود، تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران به دنبال تنش در این منطقه نیست.» در عین حال وزیر امور خارجه ایران نیز تاکید کرد که در برابر این خطر جمعی باید اقدام مشترکی در جهان اسلام صورت بگیرد. او افزود: «همواره تلاش کردیم که در این زمینه جمهوری اسلامی با سعه صدر برخورد کند و این برخورد را ادامه خواهیم داد.»

تماسهای تلفنی کری با ظریف

تشدید اختلافات میان تهران و ریاض، ظاهرا مقامات کاخ سفید را نیز بیش از پیش به تحرک واداشته است و آنها نیز خواهان حلوفصل تنش ایجاد شده هستند. جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این رابطه گفت که جان کری در تماسهای اخیرش با وزیر امور خارجه ایران بر لزوم حل تنش ایجاد شده میان تهران و ریاض تاکید و یادآوری کرده که دیگر مسائل منطقه شامل اجرای برجام نباید تحت تاثیر این تنش قرار گیرد. همچنین کربی گفت که وزیر خارجه با عادل الجبیر، وزیر خارجه سعودی نیز تماس تلفنی داشته است. ظاهرا کری قصد دارد با دیگر رهبران منطقه خاورمیانه نیز صحبت کند. به گزارش «ایسنا» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، ایران و عربستان را به گفتوگو برای حل مشکلات فراخواند و تاکید کرد: «ما بر این باوریم که تعامل و گفتوگو و راهحلهای دیپلماتیک از اهمیت زیادی برخوردارند و معتقدیم که این کشورها باید بهصورت دوجانبه این تنش را حل کنند. این یک موضوع میان ایران و عربستان است.» او گفت که کری از وزرای خارجه ایران و عربستان خواسته است تا خونسردی خود را حفظ کنند.

کاهش یا قطع رابطه با کویت مطرح نیست

همزمان با برخی حرف و حدیثها مبنی بر کاهش یا قطع روابط کویت با تهران، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کویت اعلام کرد: «مسالهای به نام قطع یا کاهش سطح روابط بین ایران و کویت مطرح نیست.» علیرضا عنایتی با اشاره به حضورش در وزارت خارجه کویت گفت: «وزارت خارجه کویت از من خواست تا به دیدار قائممقام وزیر خارجه «خالد جارالله» بروم. در این دیدار آقای جارالله اقدام برخی در حمله به سفارت عربستان در تهران را محکوم کرد و یادداشت اعتراضی را به من داد.» او ادامه داد: «من هم در این دیدار تاکید کردم که ما نیز چنین وضعی را قبول نداریم و متاسفیم و در همین راستا آقای روحانی رئیسجمهوری نیز دستور مستقیم پیگیری این موضوع را دادهاند.»

بازگشت دیپلماتها به کشور

حسین صادقی، سفیر جمهوری اسلامی ایران به همراه 54 نفر از دیپلماتهای جمهوری اسلامی ایران و خانوادههایشان مستقر در عربستان عصر روز گذشته به کشور بازگشتند. این هیات در بدو ورود مورد استقبال مرتضی سرمدی قائم مقام وزیر خارجه قرار گرفتند. حسین صادقی، سفیر ایران در ریاض در این باره به خبرگزاری صدا و سیما گفت: «واکنش مردم به شهادت آیتالله نمر طبیعی بود.» صادقی ادامه داد: «البته عدهای هم از قضیه سوءاستفاده و به سفارت این کشور در تهران و کنسولگری آن در مشهد تعرض کردند که مورد تایید نیست و بالاخره افرادی که نفوذ کردند مورد پیگرد قرار میگیرند.» به گزارش خبرگزاری فارس، قرار بود این دیپلماتها سهشنبه شب وارد تهران شوند که به دلیل مانعتراشیهای عربستان به روز چهارشنبه موکول شد.

اردن سفیر ایران را فراخواند

وزارت خارجه اردن سفیر ایران در امان را در واکنش به حمله به سفارت عربستان در تهران فراخواند. به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت خارجه اردن در واکنش به حمله به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری سعودی در مشهد، سفیر ایران در امان را فراخواند. به گزارش العربیه، وزارت خارجه اردن پس از احضار سفیر ایران، مراتب اعتراض را به او ابلاغ کرد. دولت کویت نیز در اعتراض به حمله به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن در مشهد، روز گذشته سفیر ایران را فراخواند.

جیبوتی روابط با ایران را قطع کرد

همچنین گزارشها حاکی از آن است که جیبوتی رابطه سیاسی خود با ایران را قطع کرده است. به گزارش «ایلنا» به نقل از العربیه، جیبوتی رابطه سیاسی خود با ایران را بهدنبال تنشهای اخیر در روابط تهران و ریاض قطع کرد. پیشتر اخبار ضد و نقیضی درباره قطع رابطه جیبوتی با ایران منتشر شده بود که دیروز بهطور رسمی تایید شد.

تردد در آبراه بابالمندب

همراستا با تحولات مربوط به روابط ایران و جیبوتی، معاون کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعای اخیر مبنی بر جایگاه کشور جیبوتی در تردد کشتیهای ایران گفت: «بابالمندب یک آبراه بینالمللی است و بر اساس قوانین بینالمللی تمامی شناورهای تجاری حق عبور آزاد و امن از این آبراه را دارند.» به گزارش «ایسنا» علی عزتی تاکید کرد: «براساس قوانین بینالمللی و مصوبه سازمان ملل متحد، کشورها تنها میتوانند برای آبهای سرزمین خود قوانین وضع و اعمال کنند و اگر در کشوری مسیر آبهای آن کشور جزو مسیر بینالمللی شناخته شده باشد، تمام شناورها مجوز تردد ایمن و امن را دارند.» در عین حال روز گذشته ابراهیم جعفری با علی شمخانی، نماینده مقام معظم رهبری نیز دیدار و گفتوگو کرد. شمخانی در این دیدار با اشاره به کارشکنی عربستان سعودی در مذاکرات هستهای و همسوشدن این کشور با اقدامات مخرب رژیم صهیونیستی، این اقدامات را محکوم کرد.