تولید معدنی در شرایط دشوار

ضربه محکم رکود بر بدنه معدن

رکود اقتصادی که از انتهای سال ۲۰۱۳م آرامآرام چهره خود را آشکار کرد با قدرت فراوانی که دراختیار داشت، توانست برخی پروژهها و طرحهای معدنی در ایران و سایر کشورهای معدنی جهان را به تعطیلی بکشاند. بدون شک این موضوع در کنار ضربههای اقتصادی که توانست به معدنداران، مدیران شرکتها و واحدهای تولیدی و دیگر افراد مرتبط با این بخش وارد کند، ضربهای محکم به نقش معدن در ایجاد اشتغال نیز وارد کرد. آثار منفی این رکود بهویژه در مناطق محروم و دور افتادهای که معادن در آن قرار دارند، همچنان در سالهای بعد قابل مشاهده است. فعالیت یک معدن آن هم در مناطق محروم، آبادانی و توسعه منطقه را به همراه دارد. حال با توقف این فعالیتها، بیکاری به این مناطق هجوم میآورد. نباید فراموش کرد بخش معدن در طول زنجیره ارزش اشتغال را به همراه دارد.

سنگ آهن و بحران اقتصادی- اجتماعی

برای نگاهی دقیقتر به این موضوع، باید آمار ریزش قیمت سنگ آهن در ۲سال گذشته را بررسی کرد. با کاهش قیمت جهانی سنگآهن و رکود در بازار عرضه و تقاضا، فعالان این حوزه تصمیم بر محدود کردن فعالیتهای خود گرفتند. در این زمان و با توجه به هزینه بالای کرایه حمل بهویژه از معادن شمال کشور به بنادر و پایانههای صادراتی، فعالیت معادن آن هم در نیمه شمالی کشور توجیه اقتصادی به همراه نداشت. در نتیجه برخی فعالان حوزه سنگآهن توقف کار را بر ماندن در شرایط رکود ترجیح دادند. با متوقف شدن فعالیت در برخی مناطق نهتنها توسعه در آن منطقه با چالش همراه میشود، بلکه تعدادی از کارگران این معادن نیز بیکار میشوند. در واقع بحران اقتصادی و رکود ایجاد شده در بازار محصولات معدنی، علاوه بر آسیبهای مالی، پیامدهای اجتماعی بسیاری نیز به همراه دارد. با چنین نگاهی آثار منفی این موضوع دامنه بیشتری پیدا کرده و میتوان پیشبینی کرد در صورت ادامه روند رکود در بازار محصولات معدنی این مشکلات اجتماعی در بخش معدن میتواند ریشهدار شود.

رکود در بازار معدنیها

ابراهیم جمیلی، رییس خانه اقتصاد ایران درباره تاثیر رکود اقتصادی بر ایجاد اشتغال در بخش معدن، بیان کرد: بهطور قطع شرایطی که دنیا در ۲۰۱۵م با آن مواجه بوده، شرایطی دشوار بود. رکود اقتصادی به غیر از امریکا توانست سایر کشورها را تحتتاثیر قرار دهد، بهطوریکه این تاثیر در چین و اروپا بیشتر قابل رویت است. وی گفت: کاهش قیمت نفت تاثیر بسیاری در قیمت تمام شده محصولات تولیدی داشت. از سویی دیگر طلا طی ۱۰سال اخیر، سال گذشته بیشترین کاهش قیمت را تجربه کرد. با توجه به این شرایط فولاد نیز با کاهش شدید قیمت مواجه شد. بهدنبال تمامی این اتفاقات معدن و فعالیتهای معدنی نیز دستخوش تغییرات ناشی از رکود شد.

به گفته جمیلی، در دنیا وقتی بخش معدن با رکود مواجه میشود، معادن کوچک بلافاصله تعطیل و معادن بزرگ خود را با شرایط سازگار میکنند. اما در ایران کمی شرایط سختتر بود، زیرا با کاهش قیمتهای جهانی باید عوارض و حقوق دولتی را کاهش میدادیم. وی ادامه داد: مشکل دیگر که شرایط ما را در این رکود سختتر میکند، نبود زیرساختها و بالا بودن قیمت حملونقل بود. وی با اشاره به شرایط ایجاد شده، افزود: متاسفانه درحالحاضر بخش معدن و صنایع معدنی در وضعیت مطلوبی به سر نمیبرد. جمیلی با بیان اینکه رکود در بخش معدن بر کاهش اشتغالزایی تاثیر داشته، افزود: آمار دقیقی از میزان افرادی که در پی رکود اقتصادی در بخش معدن بیکار شدهاند، در دست نیست اما بیشک تعداد زیادی در این مدت شغل خود را از دست دادهاند. رییس خانه اقتصاد در ادامه بیان کرد: پیشبینی من درباره رکود این است که در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷م، تولید شرایط سختی خواهد داشت به همین دلیل امیدوارم معدن و صنایع معدنی بیش از گذشته مورد لطف و حمایت دولت قرار گیرد. به گفته جمیلی در صورتی که بازار از رکود خارج شده و فعالیتهای معدنی مانند گذشته رونق بگیرد، میتوان شاهد جذب نیروی کار با سرعتی بالا در این بخش بود. در واقع رونق اشتغالزایی در بخش معدن بستگی به وضعیت بازار و فعالیتهای معدنی دارد.