از سودای صادرات گاز به پاکستان تا بازگشت شرکت‌های اروپایی

تولید گاز از فازهای 17 و 18 پارس جنوبی از تیرماه 1393 آغاز شده است و در حال حاضر هر چهار ردیف گازی در این دو فاز عملیاتی شده است، این فازها 44 حلقه چاه و چهار سکوی دریایی دارد که نیمی از این حلقه چاهها در مدار تولید قرار دارند و 30 میلیون متر مکعب گاز طبیعی تولید میکنند.

بخش پالایشگاهی این دو فاز نیز به رشد فیزیکی 96 درصدی رسیده است. قرار است در سال آینده گاز این پالایشگاه با ظرفیت اسمیاش که به 50 میلیون متر مکعب میرسد به خط لوله سراسری هفتم یعنی به سمت ایرانشهر تزریق شود. این دو فاز بیش از 800 هزار بشکه میعانات گازی ذخیره شده دارد و تا کنون یک میلیون تن میعانات گازی و 6 هزار تن اتان تولید کرده است که آماده صادرات است.

در این دو واحد 150 هزارتن تجهیزات نصب شده است. این دو واحد در حال حاضر ساعتی 110 تن اتان برای واحدهای پتروشیمی و 2900 تن الپیجی برای تزریق به خط سراسری گاز شهری تا خرداد ماه امسال تولید میکنند.

قرار است بخشی از گازی که از فازهای 17 و18 این دو واحد تولید میشود، به پاکستان و هندوستان صادر شود و البته خط لوله مورد نیاز آن نیز تا لب مرز ایران کشیده شده اما این همان قرارداد گازی است که به بهانه نبود فاینانس در پاکستان متوقف شده و هنوز بلاتکلیف سرمایهگذاری است که حاضر باشد هزینه تعهدات پاکستان برای دریافت گاز را تقبل کند.

در پروژههای پارس جنوبی پیش از تحریمهای اتحادیه اروپا شرکتهای اروپایی زیادی فعالیت داشتند، که پیش از خروج و قطع همکاری هزینه تجهیزاتی را که هرگز به ایران فرستاده نشد را به طور کامل گرفته بودند، حال با برداشته شدن تحریمها این شرکتها باز خواهند گشت تا تجهیزاتی را که به ایران فروخته بودند را پس از سالها به کشور وارد کنند و البته زیمنس یکی از این شرکتها است که علاوه بر تحویل قطعات وارد همکاری با ایران در حفاری لوله (CRI) شده است.

فازهای 20 و 21 دو بخش دیگر از پارس جنوبی هستند که زمان تکمیل آن آبان سال آینده در نظر گرفته شده اما ممکن است روند کار در آن با توجه به برداشته شدن تحریمها سرعت بیشتری نیز پیدا کند. این دو فاز قرار است روزانه 56 میلیون متر مکعب گاز، 50 میلیون متر مکعب گازشیرین، 77 هزار بشکه میعانات گازی، 2900 تن گاز مایع الپیجی، 2750 تن اتان و 400 تنگوگرد تولدی کنند.

این دو فاز مجموعا با چهار ردیف شیرین سازی، دو میلیارد فوت مکعب ظرفیت شیرینسازی دارند. در این دو فاز نیز مانند دو فاز 17 و 18 60 درصد کار بر عهده شرکتهای داخلی و 40 درصد آن بر عهده شرکتهای خارجی است. گاز حاصل از این دو فاز به گفته مدیر این طرح قرار است به خط سراسری هستم به سمت شرق کشو و خط سراسری چهارم به سمت شمال تزریق شود.

خط لوله از این دو فاز تا خط لوله سراسری نیز کشیده شده است که با توجه به فصل سرما ریسک اتصال بالا بوده و انتظار میرود با کاهش سرما خط گازی از این دو فاز به خط لوله سراسری صورت بگیرد.

در پارس جنوبی قرارداد توسعه و ساخت تمامی فازها به جز فاز یازده با شرکتهای پیمانکاری داخلی بسته شده است و همین فاز یازده است که ممکن است برای تکمیل آن از همکاری خارجیها استفاده شود. بنابر توضیحات مدیرعامل شرکت ملی نفت و گاز پارس تمام فازهای پارس جنوبی به پیشرفت بیش از 70 درصدی رسیده است.

اما برای تکمیل این پروژه طبق قول رییس جمهور تا پایان دولت یازدهم تامین نیاز مالی یعنی 10 میلیارد دلار یکی از شروط لازم است. اینمنابع از یک سو از درآمدهای خود طرح تامید میشود و از سوی دیگر از منابع صندوق توسعه ملی اگرچه که به گفته مدیر طرح فاز 17 و 18 پارس جنوبی هیچگونه وامی از سوی بانکها برای تکمیل این دو فاز تا کنون داده نشده است.

بحث تامین 10 میلیارد دلاری برای تکمیل پارس جنوبی در حالی مطرح میشود که از بودجه حدود 8/7 میلیارد دلاری در نظرگرفته شده برای پارس در سال 1394 تا 10 ماهه نخست امسال تنها 1/7 میلیارد دلار آن یعنی چیزی در حدود 20 درصد به پروژه تحویل داده شده است.

شعبانیپور اما میگوید که انتظار دارد شرایط پس از برداشته شدن تحریمها با شرایط پر فشار مالی گذشته متفاوت باشد و تامکین مالی برای این پروژه سرعت بیشتری بگیرد.

طرحهای پارس جنوبی پس از تکمیل به شرکت ملی گاز به عنوان بهرهبردار تحویل داده میشود و البته قرار است که تعمیر و نگهرداری واحدها نیز توسط شرکتهای داخلی انجام شود.

در نهایت با تکمیل فازهای نیمه کار قرار است پارس جنوبی روزانه 750 میلیون متر مکعب گاز تولید کند یعنی حدود 100 میلیون متر مکعب بیشتر از تولید فعلی رقیبش قطر و در واقع در صورتیکه قطر نیز بهرهبردراری اش را افزایش نداده و میدانش را گسترش ندهد، تولید گاز ایران از این میدان مشترک از تولید گاز قطر بیشتر خواهد شد.