نگرانی‌های کاغذی فعالان بازار کاغذ

حال درکشوری که سرانه مطالعه ۷۶ درصد از جوانان آن روزانه کمتر از ۳۰ دقیقه گزارش شده، پیشنهاد افزایش تعرفه گمرکی کاغذ با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی موجب شده اهالی نشر با ابراز نگرانی ازاجرایی شدن این پیشنهاد عنوان کنند که افزایش تعرفه واردات کاغذ، آنان را از لحاظ اقتصادی وارد بحران جدیدی میکند و موجب پایین آمدن تیراژ کتابها میشود.

براساس گزارشهای موجود، بیش از۸۰ درصد کاغذ مصرفی کشور در بخش انتشار کتاب، کاغذهای خارجی هستند و بخش عمده آن از چین وارد میشوند.

بررسیها نشان میدهد درحال حاضر میزان مصرف سالانه کاغذ تحریر در کشور ۴۰۰ هزار تن است که با توجه به رشداقتصادی پس از تحریمها بدون تردید با افزایش قابل توجهی مواجه خواهد شد.

منتقدان افزایش تعرفه کاغذ معتقدند تصویب این پیشنهاد از سوی دولت نقشی غیرقابل انکار برسرنوشت ناشران دارد که هنوز ازتبعات افزایش قیمت کاغذ در دوره تحریمها کمر راست نکردهاند.

کالایی که اگر به راحتی و ارزان دراختیار آنها قرارنگیرد فرآیند چاپ کتاب، روزنامه وسرانه مطالعه با مشکلات اساسی مواجه خواهد شد.

اصلیترین مشکل ناشران و موسسات مطبوعاتی اثر مستقیم این موضوع روی قیمت تمام شده کتاب و کاهش توان مردم برای خرید پس از سالهای ۹۰ و ۹۱ است.

مختل شدن کار ناشران با افزایش تعرفه کاغذ وارداتی

معضلی که بهمن پورمند، نایب رییس اتحادیه چاپخانهداران آن را چنین تعریف میکند و میگوید: افزایش تعرفه واردات کاغذ ثمری جز اضافه کاری و افزایش هزینه اقتصادی برای ناشران، چاپخانهداران و اهالی این حوزه ندارد.

او با اشاره به اینکه میزان نیاز کشور به کاغذ بیش از تولیدات دو کارخانه داخلی است، یادآور میشود: تولیدات داخلی بهطور معمول برای روزنامهها مورد استفاده قرار میگیرد و بیشتر ناشران به دلیل کیفیت پایین کاغذ این کارخانهها نمیتوانند از آن در حوزه نشر استفاده کنند.

پورمند اضافه میکند: تولیدات داخلی در مقایسه با کاغذهای خارجی نامرغوب بوده و اگر تعرفه واردات کاغذ افزایش یابد، ناشران دچار بحران میشوند.

نایب رییس اتحادیه چاپخانهداران میگوید: باید امکانات لازم برای خودکفایی اقتصادی در همه حوزهها از جمله صنعت نشر مهیا شود و با افزایش تعرفه واردات کاغذ نمیتوان به حمایت از صنعت داخلی امیدوار بود.

گلایههای فعالان حوزه نشر درحالی بیان میشود که آنها با استناد به اینکه پیش از این نیز در تاریخ ۱۳۸۵/۲/۱۶ وزارت امور اقتصادی و دارایی برای حمایت از تولیدکننده داخلی کاغذ، مبالغی را در قالب یارانه به کارخانه کاغذسازی پارس و کارخانه چوب و کاغذ مازندران اختصاص داده بود اما تغییر مثبتی در کیفیت و کمیت تولیدات شرکتهای داخلی مشاهده نشده، میگویند: افزایش تعرفه کاغذ تنها ناشران و موسسات مطبوعاتی و صنایع وابسته به این حوزه را به مرز ورشکستگی میرساند.

تولید کاغذ داخلی به صرفه نیست

در اینباره غلامرضا شجاع، مدیرعامل اتحادیه لیتوگرافان کشور به نمایندگی از تشکلهای صنفی مصرفکننده کاغذ میگوید: تولید کاغذ در کشور ما بهویژه در کارخانه چوب و کاغذ مازندران صرفه اقتصادی ندارد. به اعتقاد وی مهمترین دلیل صرفه اقتصادی نداشتن تولید کاغذ در کارخانه مازندران قدیمی و فرسودن بودن ماشینآلات این کارخانه است.

معضلی که موجب میشود تا ماشینآلات این واحدتولیدی توان رقابت با ماشینهای روز این صنعت را نداشته باشند.

به گفته شجاع این کارخانه تا همین یکی، دو سال گذشته از چوب جنگلهای شمال برای تولیدات خود استفاده میکرد اما اکنون مدتی است که به دلیل کاشته شدن درخت از سوی این کارخانه، دولت اجازه قطع و استفاده از چوب درختان جنگلهای شمال را به این کارخانه نمیدهد؛ بنابراین آنها از خمیر وارداتی کاغذ برای تولید استفاده میکنند کاری که آنان را در زمره مونتاژکاران کاغذ قرار میدهد، از اینرو تولیدات کارخانه مازندران توجیه اقتصادی ندارد.

او میگوید: کارخانهای که باید با ۲۰۰ نفر کارگر اداره شود اکنون نزدیک به ۶۰۰ نیرو دارد، امری که به خوبی نمایانگر سوء مدیریت دراین کارخانه دولتی است.

شجاع ادامه میدهد: کارخانه چوب و کاغذ مازندران دولتی بوده و بیشترین سهام آن مربوط به بانک ملی است، بانکی که خود حاضر نیست کاغذ مورد نیاز خود را از این کارخانه تامین کند.

او اضافه میکند: درحالحاضر هیچ روزنامه دولتی حاضر نیست از کاغذ تولید داخل به دلیل کیفیت پایین برای چاپ ۴رنگ خود استفاده کند و تولیدات کارخانههای ما تنها در صفحات آگهی یا تکرنگ استفاده میشود.

مدیرعامل اتحادیه لیتوگرافان کشور در ادامه به کارخانه پارس اشاره میکند و میگوید: البته مشکل کارخانه پارس با مازندران متفاوت است زیرا این کارخانه خصوصی است و هماکنون با راهکارهایی که در پیش گرفته، کیفیت تولیدات آن هر روز نسبت به گذشته افزایش مییابد.

شجاع میگوید: اگر دولت سعی در حمایت از این کارخانه دارد باید به نوع دیگری به حمایت از آن بپردازد زیرا در حال حاضر تعداد زیادی از مشتریان صنف ما قشر دانشجو و دانشآموز هستند که توان پرداخت بهای سنگین کاغذ پس از افزایش قیمت را نخواهند داشت زیرا تامین این هزینه به سبد خانوار ایرانی فشار مضاعفی را وارد خواهد کرد.

این نماینده تشکلهای صنفی مصرفکننده کاغذ در ادامه افزایش تعرفه واردات کاغذ را امری اشتباه ارزیابی و تاکید میکند: با تحقق این موضوع در نهایت تنها تولیدکننده و مصرفکننده به جان یکدیگر میافتند.

وی توضیح میدهد: کاغذ ایرانی متاسفانه ازماندگاری لازم برخوردار نیست و بهطور قطع برای ناشران استفاده از آن مقرون به صرفه نخواهد بود زیرا عمر مفید این کاغذ یک یا دوسال است که تنها برای چاپ کتابهای درسی و روزنامه مفید است.

افزایش تعرفه کاغذ روزنامه

اعتراض تشکلهای صنفی مصرفکننده کاغذ به افزایش تعرفه کاغذ وارداتی در حالی مطرح میشود که تقی محمدیان، مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت خبر داده که براساس درخواست تولیدکنندگان داخلی تعرفه انواع کاغذ ازجمله کاغذ چاپ و تحریر و کاغذهای حجیم تغییری نکرده و تنها تعرفه واردات کاغذ روزنامه از ۴ درصد به ۵ درصد افزایش خواهد یافت.

وی همچنین، درباره آخرین وضعیت افزایش تعرفه واردات کاغذ که گفته میشود برخی تولیدکنندگان داخلی نسبت به واردات بیرویه آن اعتراض دارند، عنوان کرده ماهانه در کمیسیون ماده یک درخواست تولیدکنندگانی که با مشکلات مختلف از جمله واردات بیرویه مواجهند و به تولیدشان ضربه میزنند، بررسی میشود.

وی ادامه میدهد: درباره کاغذ نیز این موضوع بررسی و قرار شد تعرفه کاغذ روزنامه از ۴ درصد به ۵ درصد افزایش یابد که البته هنوز ابلاغ نشده و برای تصویب نهایی به دولت ارسال شده است.