غول چراغ جادو به خواب رفته است؟

سقوط 71درصدی قیمت نفت برنت از تابستان 2014 به این طرف سبب شده که در هزینههای سرمایهیی اکسون هم کاهش شدیدی رخ دهد و همین امر پیامدهایی بر آینده بنگاه و صنعت وسیع نفت گذاشته است. با آنکه با یک نگاه سطحی میتوان پی برد که عملکرد اکسون خیلی بهتر از گزارش فصلی بیپی است اما هر دو این بنگاه با یک چالش نسبتا بنیادین روبهرو هستند و آن این است که چگونه در میانه به هم خوردن صنعت نفت میتوانند برای آینده رشد سودشان بنیادهایی را بریزند.  درآمد اکسون در سال گذشته نسبت به درآمد بنگاههای دیگر خیلی منعطفتر بود و 185درصد افزایش در سود سه ماهه چهارم از بخش پالایشگاهیاش که ناشی از نفت خام ارزان بود، به تعدیل سقوط 86درصدی از درآمد تولید نفت و گازش کمک کرد.

بنگاه همچنین از سقوط اسمی در ارزش داراییهایی که در گزارش هفته پیش سه ماهه چهارم بیپی و شورون دیده شد دور ماند و نسبتا آمارهای سالمی از تولید نفت و گاز در زیان 1/1میلیارد دلاری اکسون امریکا از عملیات بالادستی برای سال 2015 ارائه داد که نسبت به زیان 4/1میلیارد دلاری شورون قابل مقایسه است.  با آنکه پولی که اکسون برای پوشش سود سهامش داد و آن هم از قرض تامین شده بود، کافی نبود زیرا باعث شد که بدهی خالصاش حدود 10/6میلیارد دلار افزایش یابد.

اکسون یکی از سه بنگاه بزرگ امریکا با نرخ اعتباری AAA است. هرچند که شواهد حاکی از آن است که اکنون فشار اعتباری روی این گروه نفتی پدیدار میشود.  نهاد رتبهگذاری اساندپی روز سهشنبه گذشته اعلام کرد که ممکن است در رتبهگذاری اعتباری درازمدت اکسون کاهشی صورت گیرد. این در حالی است که این آژانس برای برخی دیگر از بنگاهها رتبههای اعتباری آنها را به خاطر کاهش انتظارات قیمتهای نفت خام کاهش داده است.

آژانس گفته است که طی 90 روز منتظر است که به تصمیمی در مورد کاهش اعتباری اکسون برسد.

علامت دیگری که نشان میدهد اکسون با چالش دیگری روبهروست، آن است که مجبور شده سهامش را بایبک کند تا برخی امتیازات آن کاسته شود روندی که در طول سال گذشته ادامه داشت و در برخی مواقع هم دست نگهداشته بود.

هر چند واضحترین علامت چالش برنامه کاهش 25 درصدی هزینههای سرمایهیی و مخارج اکتشاف برای امسال بود که آن را به 23/2میلیارد دلار رسید.

معیار احتیاطی دیگری که به کار برده شد، این بود که اکسون میخواهد نسبت به شورون در سال 2016 سرمایه و مخارج اکتشافی کمتری را به کار گیرد همان کاری که در سال گذشته انجام داده بود حتی با آنکه ارزش بازار آن دوبرابر رقیبش است.

مقیاس این کاهش این سوال را نسبت به اکسون ایجاد کرده که چگونه میخواهد به اندازه کافی برای اجرای تولید رشد در آینده سرمایهگذاری کند.

کاهش قیمت هزینه در صنعت به معنای آن است که بنگاه قادر خواهد بود با هر دلاری که هزینه میکند کار بیشتری را انجام دهد.

برای مثال در بازار برای ریگهای حفاری فلات قاره مازاد عرضه وجود دارد. ترانس اوشن که یکی از پیمانکاران قهار حفاری فلات قاره است در ماه اکتبر گزارش داد که یک ریگی که این بنگاه پیش از این به اکسون برای یک روز به مبلغ 670هزار دلار در روز اجاره میداد در ماه گذشته فقط به مبلغ 395هزار دلار در روز اجاره داده بود.

کونوکو فیلیپس، بزرگترین بنگاه اکتشاف و تولید امریکا در ماه دسامبر گزارش داد که هزینههایش را برای خدمات حفاری میدان نفتی و تکمیل چاههای خشکی در ایالات متحده 38 درصد کاهش داده است.

با همه این احوال قفل زدن به مخارج توسط اکسون به معنای آن است که بعید به نظر میرسد تولید جدیدی باشد.  برای همین مدت طولانی تلاشهایی هم برای رشد صورت گرفته بود. متوسط تولید نفت و گاز در سال گذشته 3درصد رشد داشت و به 4/1میلیون بشکه معادل نفت در روز رسید اما این میزان حتی پایینتر از زمانی است که اکسون، موبیل را در سال 1999 خرید.  بی پی هم با همین مورد روبهروست. باب دادلی، مدیر اجرایی بیپی، سهشنبه پیش بهطور واضح گفت که او برنامههای تازهیی ندارد و برنامههای آنها همان برنامههایی است که سه ماه پیش اعلام کرد. در این برنامه اعلام شده بود که آن شرکت قرار است برای مدت طولانی با قیمت پایین بسازد.

بنا به گفته بریان گیلواری، مدیر مالی بیپی، آن شرکت بر خلاف سال گذشته که بودجه خود را روی قیمت 50دلاری بسته بود، در سه ماهه اول امسال روی 30 تا 40دلار بسته و پیشبینی میکند که برای کل سال 2016 این قیمت بهطور متوسط زیر 50 دلار باشد.  این به معنای آن است که هیچ کاهش بودجهیی روی هزینههای سرمایهیی صورت نمیگیرد و پیشبینی میشود که میزان آن تا پایان سال 2016 روی 17 تا 19میلیارد دلار باشد. به گفته گیلواری، «هنوز کارد به استخوان ما نرسیده است.»

کاهش قیمت هزینه میتواند بیپی را در موقعیتی مشابه موقیعت پروژه نفتی «Mad Dog 2» خلیج مکزیک قرار دهد.

به گفته تحلیلگران اگر بیپی بخواهد به رشد هدف تولیدش برسد، چنین پروژههایی میتواند همان مصیبت حفاری افقی آبهای عمیق سال 2010 را به بار آورد. این شرکت در نظر دارد تا طی 5 سال به تولید 800هزار بشکه در روز برسد، بدون آنکه به موقعیتش به عنوان یکی از شرکتهای مهم جهانی آسیب وارد آید.

پاسخ دیگر به فقدان رشد را میشود به توسعه از طریق مالکیت توضیح داد. این گزینه روی میز برای هر دو بنگاه است. هر چند که اکسون با منابع بزرگترش میتواند رویای بزرگتری داشته باشد.

اینکه بیپی و اکسون سال گذشته خود را از مالکیت دور نگهداشته بودند، کار عاقلانهای بود زیرا ارزش آنها مدام بالا و پایین میشد. هر قدر فشار مالی روی صنعت بیشتر و طولانی باشد، اجبار به منطقی شدن هم بیشتر خواهد شد.