خطر موج واردات فولاد در پساتحریم

بر این اساس آنطور که آمارها نشان میدهد، حجم کل عرضه محصولات فولادی در 10 ماه سال 94 در بورس کالای ایران 4 میلیون و 95 هزار و 190 تن بوده است. در مدت زمان یاد شده حجم کل تقاضا 5 میلیون و 861 هزار و 954 تن بوده است و در نهایت 5 میلیون و 74 هزار و 413 تن نیز به معامله منتج شده است.

آنطور که مدیرکل صنایع فلزی سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان میگوید حجم معاملات در 10ماه سال 94 نسبت به همین دوره در سال گذشته در بخش تقاضای نقدی رشدی 337 درصدی و در بخش تقاضای سلف کاهشی 36 درصدی داشته است. کل معاملات نیز نسبت به سال گذشته 24درصد کمتر بوده است. اما نکتهای که در آمارهای منتشرشده از معاملات 10ماهه محصولات فولادی در بورس کالا مشاهده میشود این است که میزان عرضه محصولات از معاملات نهایی کمتر بوده است. شهرام میرآخورلو در رابطه با این نکته میگوید: این اتفاق به این علت رخ میدهد که معاملات بخش سلف مچینگ در اطلاعیه عرضه بورس کالا که یک روز قبل از زمان معاملات اطلاعرسانی میشود، درج نمیشود.

به این ترتیب با یک مقایسه میان میزان عرضه، تقاضا و حجم کل معاملات در سال جاری و سال گذشته به راحتی میتوان شاهد روند نزولی معاملات محصولات فولادی در بورس کالای ایران بود. میرآخورلو در رابطه با چرایی پررنگتر بودن رکود در سال جاری نسبت به سال گذشته میگوید: تمام این آمار و اطلاعات نشان میدهد که رکود بازار فولاد در سال 94 جدیتر بوده است اما با این وجود به علت ارزان بودن فولادهای وارداتی خطر رشد واردات غیرضروری تولیدکنندگان داخلی را تهدید میکند. نگاهی به پروانههای صادره برای ساختمانسازی به خوبی نشان میدهد که تعداد این پروانهها برای ساخت در سال جاری با کاهشی جدی نسبت به سال گذشته همراه بودهاند و بودجههای عمرانی نیز عمدتا به طرحهایی که بالای 80 درصد از آنها کامل شده اختصاص یافته است.

میرآخورلو در ادامه موجودی انبار کارخانهها و همچنین توزیعکنندگان در بازار را نشانهای برای تشدید رکود در سال جاری میداند و ادامه میدهد امسال حجم موجودی واحدهای تولیدی نسبت به سال قبل بسیار بالا رفته است و هماکنون ما حدود یک میلیون و 700 هزار تن مقاطع طولی انباشته شده در مراکز تولید داریم و در مراکز توزیعی نیز موجودی انبارها به حدود یک میلیون تن میرسد که هر دو این موارد نشاندهنده رکود در معاملات است.

مدیرکل صنایع فلزی سازمان حمایت در ادامه با اشاره به آمارهایی که سازمان متبوع او در دست دارد، میگوید: آمارها نشان میدهند که حجم عرضه نقدی در تمام محصولات فولادی شامل تیرآهن، میلگرد، شمش و ورق در سال 94 نسبت به سال قبل رشد داشته است که علت اصلی آن تمایل هر دو گروه فروشنده و خریدار به خرید نقدی بوده است. به عقیده کارشناسان، تولیدکنندگان فولاد برای هرچه کوتاهتر کردن زمان به دست آوردن نقدینگی، در سال جاری ترجیح دادهاند بر خلاف روند سال گذشته بر فروش نقدی تمرکز کنند. این تصمیم فروشندگان در حالی بوده است که خریداران نیز با توجه به روند نزولی قیمتها در بازار فولاد برای پیشگیری از زیان هرچه بیشتر، خرید نقدی را به خرید مدتدار ترجیح دادهاند. اما با وجود تمایل و تلاش هر دو گروه فروشنده و خریدار برای استفاده از روش نقدی، تمام عرضههای نقدی محصولات فولادی در بورس کالا به فروش منتج نشده است.

تقاضای غیرواقعی برای میلگرد

اما نگاهی به معاملات میلگرد در بورس کالای ایران نشان میدهد که میزان تقاضای این کالا بسیار بیشتر از عرضه آن بوده است. از نظر میرآخورلو این اتفاق در شرایطی رخ میدهد که رقبا نه به منظور استفاده واقعی از این محصول بلکه صرفا برای حضور در بازار و کسب سود در دوران رکود بر سر خرید این محصول با یکدیگر وارد رقابت میشوند. به گفته میرآخورلو به این ترتیب با وجود بالاتر بودن تقاضای میلگرد نسبت به عرضه آن، نزدیک به 80 درصد از عرضهها به معامله منتج شده است. در ده ماه امسال در مجموع 710 هزار و 453 تن میلگرد در بورس کالا عرضه شده است، در حالیکه میزان تقاضا برای این کالا 917 هزار و 21 تن بوده است. اما در نهایت 555 هزار و 438 تن از این میزان عرضه به معامله منتج شده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته معامله میلگرد در بورس کالای ایران 115 درصد در بخش نقدی رشد داشته است و کاهشی 42 درصدی را در بخش سلف تجربه کرده است. به این ترتیب این محصول در مجموع 17 درصد کاهش معامله را در 10 ماه سال 94 نسبت به سال گذشته در کارنامه خود به ثبت رسانده است.

عملکرد خوب تیرآهن در بورس کالا

نگاهی به آمار معاملات تیرآهن نشان میدهد که این کالا تنها محصولی بوده است که در بازار راکد محصولات فولادی خلاف جهت آب شنا کرده است. میرآخورلو این موفقیت در بازار تیرآهن را مرهون تلاش ذوبآهن اصفهان برای تنظیم بازار این کالا بهعنوان بزرگترین تولیدکننده و توزیعکننده این کالا میداند. او در توضیح بیشتر میگوید: بازار در حوزه تیرآهن اقبال بیشتری داشته است، شاید تمام تیرآهنهای خریداریشده به مصرف نرسیده باشند؛ اما اتفاقی که در نتیجه بازارسازی برای تیرآهن رخ داده این است که عرضهها در حجمهای بالا رخ داده و تاجرانی که این عرضهها را خریداری کردهاند آنها را به بازار تزریق و در میان فعالان دست به دست کردهاند که همین اتفاق باعث ایجاد گردش مالی در بازار این محصول شده است. آنطور که آمار معاملات تیرآهن نشان میدهد تیرآهن در 10 ماهه سال 94 در مجموع 950 هزار و 989 تن عرضه داشته است در حالی که میزان یک میلیون و 211 هزار و 785 تن تقاضا برای این کالا به ثبت رسیده است. 817 هزار و 867 تن اما در نهایت عددی بوده است که برای معامله این کالا به ثبت رسیده است. طبق آمار مجموع معاملات این محصول نسبت به سال گذشته رشدی 8 درصدی داشته است.

در رابطه با شمش، آنطور که آمار معاملات نشان میدهد هیچ عرضه نقدی رخ نداده و تقاضای سلف نیز کاهشی 33 درصدی داشته است. کل معاملات این کالا نیز کاهش 17درصدی را از ابتدای سال تا ماه دهم پشت سر گذاشته است. شمش کالایی است که معمولا توسط تولیدکنندگان آن به مصرف میرسد و فولاد خوزستان صرفا برای تعیین قیمت این کالا را به بورس کالای ایران عرضه میکند. ورق نیز بر اساس آمار موجود در حجم معاملات خود در 10 ماه امسال نسبت به سال گذشته در مجموع افتی 31 درصدی را تجربه کرده است که نشان از بازار راکد این کالا دارد.

رشد واردات در پساتحریم ؟

در نهایت با نگاهی گذرا به آمار موجود از معاملات 10 ماهه محصولات فولادی در بورس کالای ایران میتوان دریافت که بازار این کالای استراتژیک در کشور حال و روز خوبی ندارد و نسبت به سال گذشته روندی منفی داشته است. در چنین شرایطی میرآخورلو عقیده دارد با توجه به پایین بودن بهای تمام شده محصولات وارداتی نسبت به محصولات داخلی، به خصوص در دوران پساتحریم خطر رشد واردات تولیدکنندگان داخلی فولاد را تهدید میکند. تاکید این کارشناس بر رشد واردات، در دوران پساتحریم به این علت است که از نگاه او ممکن است در این دوران واردات محصولات فولادی ارزانقیمت برای تجار تبدیل به راهکاری برای تامین نقدینگی شود. او در این زمینه میگوید: واردکنندگان میتوانند با تکیه بر نرخهای بهره جهانی اقدام به واردات محصولات فولادی بیش از نیاز کشور کنند، این اقدام در شرایطی به منظور تامین نقدینگی از سوی تجار محتمل به نظر میرسد که تعرفههای واردات فولاد به هیچ وجه بازدارنده نیستند. پیشنهاد میرآخورلو به دولت برای پیشگیری از موج واردات فولاد در دوران پساتحریم بازنگری جدی در نرخ تعرفه واردات محصولات فولادی به کشور است. بعد از آخرین افزایش تعرفهها که در اسفند ماه سال گذشته رخ داد، ورق تنها کالایی بود که تعرفه آن از 4 به 10 درصد ارتقا پیدا کرد، این در حالی است که از نگاه کارشناسان افزایش تعرفههای سال گذشته با کاهش شدید قیمتهای جهانی فولاد خاصیت بازدارندگی خود را از دست داد. حال باید دید با تکرار دوباره پیشنهاد کارشناسان مبنی بر افزایش واردات، دولت دست به اقدامی جدی و فوری در این زمینه خواهد زد؟