کیفیت مهم‌تر است یا قیمت؟

بسیاری از خودروسازان بزرگ دنیا، عامل موفقیتشان در بازارهای داخلی و خارجی، همین «ایجاد تعادل میان کیفیت و قیمت» است؛ بهنحویکه آنها توانستهاند با عرضه محصولاتی دارای سطح کیفی قابلقبول و توام با قیمت مناسب، مشتریانشان را راضی نگه دارند. این در شرایطی است که مشتریان ایرانی از تولیدات داخلی رضایت چندانی ندارند و این موضوع در حالحاضر اصلیترین چالش خودروسازان کشور بهشمار میرود. بهعبارت بهتر، عرضه محصولاتی که در کنار کیفیت پایین، قیمت بالایی نیز دارند، مشتریان ایرانی را آزرده کرده است، تا جایی که آنها مدت هاست از بازار رویگردان شدهاند. هرچند خودروسازان کشور طی چند سال گذشته از تحریمهای بینالمللی بهعنوان مانع بزرگ بر سر راه افزایش کیفیت و کاهش قیمت صحبت به میان آوردهاند، اما حالا با کنار رفتن ابرهای تحریم، مشتریان به شدت انتظار کاهش قیمت و بالا رفتن کیفیت را میکشند.

این در شرایطی است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، افزایش سطح کیفی خودروهای داخلی در شرایط فعلی، نیاز به هزینههای خاص خود دارد و با این حساب، شاید نتوان حداقل به این زودیها محصولاتی با کیفیت و قیمت مناسب روانه بازار کرد. بهعبارت بهتر، بهنظر میرسد خودروسازان ایرانی بهتر است از بین دو مقوله مهم «کاهش هزینههای تولید و قیمت» و «افزایش کیفیت»، یکی را بهعنوان «انتخاب اول» در نظر گرفته و تمرکز اصلی خود را روی آن بگذارند و البته در عین حال از مقوله دوم نیز غافل نشوند.

نه اینکه امکان توامان افزایش کیفیت و کاهش قیمت وجود نداشته باشد، اما به اعتقاد کارشناسان و خودروسازان، فعلا شرایط برای پیشبرد همزمان این دو هدف مهیا نبوده و حتی به سرانجام رسیدن یکی از آنها نیز سختیها و محدودیتهای خاص خود را دارد. با این حساب، بهنظر میرسد خودروسازان باید با توجه به نیاز مشتریان، فعلا یکی از دو مقوله موردنظر را در اولویت کاری خود (حداقل برای دو سه سال پیش رو) قرار دهند تا حداقل در یک جبهه پیشروی کرده و در میان انتقادات و دلخوریهای عمومی، محاصره نشوند.

کارشناسان بر این باورند که به دلیل فراهم نبودن زیرساختها و عقب ماندن صنایع خودرو و قطعه کشور از قافله دنیا، امکان افزایش سطح کیفی خودروها و کاهش هزینههای تولید و قیمت وجود ندارد و اگر میخواهیم به جایی برسیم که این دو مقوله را با هم پیش ببریم، راهش مهیا کردن زیرساختها و محکم کردن پایههای صنعت خودرو کشور است.

بر این اساس، آنها تاکید میکنند که برای بالا بردن سطح کیفی خودروها و عرضه محصولات با کیفیت و دارای قیمت مناسب، باید ابتدا به سراغ قطعهسازی رفت و اصلاحات را از آنجا شروع کرد. به هر حال در همه جای دنیا، بیخ و بن خودروسازی را صنعت قطعه تشکیل میدهد و اگر خودرویی کیفیت و قیمت مناسبی را به خود میبیند، این موضوع ریشه در قطعات آن دارد.

در این مورد، یکی از مسوولان خودروسازی کشور با اشاره به اینکه افزایش کیفیت و کاهش قیمت منافاتی با یکدیگر ندارند، میگوید: با این حال شرایط برای انجام توامان این دو پروژه مهیا نیست و ریشه این موضوع را باید در قطعهسازی جستوجو کرد.

وی میافزاید: کیفیت زمانی بالا میرود که قطعاتی با سطح کیفی بالا وارد خطوط تولید شود و این اتفاق، مستلزم سرمایهگذاریهای جدید در صنعت قطعه و همکاری با شرکتهای معتبر دنیا است. به گفته این مقام مسوول، در حال حاضر صنعت قطعه کشور فاقد نوآوری بوده و هرآنچه خودروساز میخواهد را تولید میکند، حال آنکه قطعهسازان باید با سرمایهگذاریهای جدید به سمت نوآوری و طراحیهای نو رفته و از این راه محصولات خود را به خودروسازی کشور تحمیل کنند.

وی ادامه میدهد: مشکل اینجاست که مشتریان ایرانی، بنز با قیمت پراید میخواهند، به این معنی که خواستار عرضه خودروهایی با سطح کیفی بسیار بالا هستند، اما در عین حال نمیخواهند برای این کیفیت هزینه کنند.

این مقام مسوول اما در پاسخ به این پرسش که هماکنون کاهش قیمت در اولویت است یا افزایش کیفیت، تاکید میکند: در شرایط فعلی فضا نه برای افزایش کیفیت مناسب است و نه کاهش قیمت، حال آنکه اگر شرایط مهیا شود، هم میتوان کیفیت را بالا برد و هم قیمت را پایین آورد. اظهارات وی در شرایطی است که کیوان وزیری مدیر طراحی پلت فرم ایرانخودرو میگوید: کیفیت، یعنی «رضایت مشتری» و رضایت مشتری سطوح خاص خود را داشته و برای خودروهای مختلف فرق میکند؛ مثلا مشتری بنز و پورشه نمیتواند فولکس و آئودی سوار شود؛ زیرا از نظر او، کیفیت یعنی آنچه بنز و پورشه میسازند.

کیوان وزیری با اشاره به اینکه برای رضایت مشتری باید معادله زمان،هزینه و قیمت را حل کنیم، میافزاید: برای افزایش رضایتمندی مشتریان، اولویت اول بالا رفتن سطح کیفی خودروها است و این اتفاق زمانی رخ میدهد که صنعت خودرو کشور از سطح کیفی محصولات چینی فاصله گرفته و اروپایی (یعنی در سطح کیفی خودروهای اروپایی) محصول تولید کند.

وی تاکید میکند: هم قطعهسازان و هم خودروسازان باید به سمت همکاری با شرکتهای اروپایی بروند که البته اینجا از یک سو با مشکل کمبود ارز (برای سرمایهگذاریهای جدید) روبهرو هستیم و از سوی دیگر بحث افزایش قیمت با توجه به بالا رفتن کیفیت را داریم. به گفته وی، بنابراین با یک معادله چند مجهولی روبهرو هستیم که حل آن پروسهای یک شبه نبوده و دو تا سه سال طول میکشد.

وزیری تاکید میکند: رضایت مشتری بیشتر در گرو افزایش کیفیت است و اگر بخواهیم قیمت را در اولویت قرار دهیم، آن وقت مجبوریم آپشنها و امکانات خودروها را حذف کنیم تا به قیمت دلخواه خود برسیم.