چین صنعت فولاد جهان را به چالش کشیده‌است

درششمین همایش چشم انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار که چالشهای پیش روی صنعت فولاد بررسی میشد، دکتر بهرام سبحانی مدیرعامل شرکت فولادمبارکه اصفهان و رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران لزوم توجه به شرایط فعلی فولادسازان را ضروری دانست و اظهار کرد: مواردی که مطرح شد نویدبخش آینده و سرمایه گذاری برای افق 1404 بود اما وضعیت امروز فولادسازها نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.

اگر مشکل امروز حل نشود با چه امیدی به سمت آینده سرمایه گذاری کنیم به خصوص که طبق قانون دولت وارد عرصه سرمایهگذاری نشده و بخش خصوصی باید در این عرصه قدم بگذارد.

آیا بخش خصوصی شرایطی دارد که وارد عرصه سرمایهگذاری شود؟ اگرچه این را هم نفی نمیکنم که با توجه به پتانسیلها و مزیتهای نسبی و نقاط قوت کشور حتماً باید بالای 50 میلیون تن ظرفیت را ایجاد کنیم.

به هر حال کمتر جایی را سراغ داریم که هم سنگ آهن،گاز، ذغال سنگ و نیروی جوان و کارآمد را یک جا داشته باشد.

همه اینها دست به دست هم میدهد تا در کنار تکنولوژی و شرکتهای مهندسی که در کشور داریم پیش نیازهای صنعت فولاد برای توسعه کشور فراهم گردد.

فولاد امروز با چالش سختی همراه است. بازار در وضعیت خوبی به سر نمیبرد.

اگر نگاهی به روند تغییرات قیمت در بازار جهانی ظرف سه سال گذشته داشته باشیم میبینیم قیمت از 750 دلار به زیر 300 دلار در بازار جهانی افت پیدا کرده و در واقع میانگین قیمت فولاد در بازار جهانی روند کاهشی داشته است.

در بازار داخلی هم قیمت محصولات فولادی به ازای هر کیلوگرم از 1900 تومان به 1300 تومان کاهش یافته است.

در واقع امروز شرایط داخل و خارج عوض شده و نقش کشور چین به عنوان بزرگترین فولادساز خیلی اهمیت پیدا کرده و بحران ساز شده است.

در سال 2015 صادرات فولاد چین بالای 100 میلیون تن بوده که این امر وضعیت صنعت فولادسازی را در دنیا به هم ریخته است.

این موضوع هزار نفر نیروی انسانی را در انگلیس بیکار کرده است و ادامه این روند پیش بینی میشود10 هزار نفر از صنعت فولاد اخراج شوند و به طور کلی باید گفت  فولاد وارداتی چین باعث بیچارگی صنعت فولاد در کشورها شده است.

و زیانهای میلیارد یورویی به فولادسازهای جهان وارد شده که البته خود چین هم از این زیان بینصیب نمانده تا جایی که زیان 8 میلیارد یورویی را تحمل کرده است و این زیان برای فولادسازها کماکان ادامه دارد که در این راستا تمام کشورها اقداماتی مانند قانون آنتی دامپینگ را انجام داده اند.

برای مثال پاکستان در مقابله با واردات محصولات فولادی قانون مقابله با دامپینگ گذاشته است با اینکه نیازمند فولاد است، آمریکا تعرفه مجدد برای فولاد چین گذاشته است و در ایران هم دولت باید قبل از اینکه صنعت فولاد سقوط بکند تعرفه را بالا ببرد.

نوسان قیمت فولاد در سالهای گذشته پا به پای تغییر قیمت نفت بوده است.

قیمت نفت رابطه تنگاتنگی با قیمت محصولات فولادی دارد، به عبارت دیگر اگر قیمت انرژی کاهش پیدا کند قیمت فولاد هم کاهشی میشود و اگر قیمت انرژی افزایش پیدا کند قیمت فولاد هم افزایش پیدا خواهد کرد چراکه 80 درصد قیمت تمام شده محصولات فولادی، مواد اولیه و انرژی است.

بر اساس پیش بینی های انجام شده حالت محتمل برای قیمت نفت بدین صورت است که نفت به 40 تا 50 دلار خواهد رسید که حتی با این افزایش قیمت نفت ممکن است 30 تا 40 درصد قیمتهای محصولات فولادی تا سال 2017 تغییر کند و با این توصیف در یکسال آینده هم وضعیت صنعت فولاد تغییر چشم گیری نخواهد داشت.

حال این سئوال پیش می آید که با این آینده پیش رو چه باید کرد؟ به یقین یکی از مهمترین اقدامات بنگاه های صنعتی مدیریت کاهش هزینه برای واحدهای موجود است.

در کاهش هزینه برخی از موارد در کنترل مدیر و برخی مانند برق و گاز خارج از کنترل مدیر است. البته در کشور ما مزیتهایی نیز وجود دارد.

در خصوص نیروی کار، زمانی قیمت تمام شده ارزان بود ولی الان دستمزد نیروی کار ایران به اروپا نزدیک شده است به عنوان مثال نفرساعتی که برای تولید یک تن فولاد هزینه میکنیم بیش از چند برابر است.

در گزارشی آمده بود یک کارخانه در اروپا با ظرفیت 1.6 میلیون تن که فولادسازی و نورد گرم و گالوانیزه دارد با 450 نفر اداره میشود در هرحال بنگاه ها باید در کاهش هزینه منابع را نیز مدیریت کنند.

یکی دیگر از مواردی که باید در این راستا به آن توجه شود تولید محصولات باکیفیت و با ارزش افزوده بالاتر است و فولادهای کیفی با نگاه صادارتی باید تولید شود.

در واقع در افق 1404 که قرار است 55 میلیون تن فولاد تولید شود در نهایت بین 30 تا 35 میلیون تن مصرف داخلی وجود دارد پس باید توسعه با نگاه صادارت انجام شود و تمام سرمایه گذاری در صنعت فولاد در بخشهای مکان یابی، تکنولوژی، بازار و گسترش بازار باید با نگاه صادراتی باشد .

البته باید بپذیریم تولید با حجم پایین جواب نمیدهد.

گرفتاریهایی که امروز فولادسازهای خرد درگیر آن هستند باعث میشود فردا هم مشکلدار شوند.

اگر فولادسازها به جای اینکه جزیره ای احداث شوند، تجمیع شده و کنسرسیوم با هدف تولید فولاد با ظرفیت بالا را ایجاد کنند برای زیربناها هم باید یک بار برنامهریزی شود.

در خصوص اقدامات مورد انتظار از سوی دولت در سال آینده و به خصوص در این مقطع باید به تسهیلات ارزان قیمت برای سرمایه در گردش اشاره کرد.

نرخ انرژی در وضعیت فعلی برای صنعت فولاد شکننده است.

جا دارد دولت نرخ انرژی را افزایش ندهدو یارانه ای که قرار است  بابت سوخت و انرژی به صنعت پرداخت شود نیز پرداخت گردد.

دولت باید از تولید داخل در مقابل واردات حمایت کند و جلوی واردات را بگیرد.

همه کشورها چه صنعتی و ثروتمند و فقیر از تولید داخل در برابر واردات با قوانین ضد دامپینگ یا با اعمال تعرفه حمایت میکنند.

در هر حال ما نمیتوانیم بگوییم با آنها تفاوت داریم. در ادامه مشوق های صادراتی یکی دیگر از مواردی است که مورد انتظار فولادسازان از دولت است.

تقویت ریال مهم است اما باید به یک تولید کننده مشوق صادراتی یا سوبسید داده شود تا تولیدکننده ای که هر ساله 15درصد افزایش هزینه دارد بتواند در عرصه رقابت حفظ شود و در ادامه دولت با تعرفه مالیات بر درآمد شرکتها را حمایت کند تا بتوانند طرحهای توسعه خود را پیاده کنند.

پانل آزاد با حضور مسئولان دولتی و خصوصی

ششمین همایش چشمانداز صنعت فولاد و معدن ایران روز گذشته در حالی برگزار شد که تعدادی از مسئولان دولتی و بخش خصوصی در یک پانل آزاد به سئوالات و چالشهای مطرح شده از سوی فعالان صنعت فولاد پاسخ دادند.

یکی از چالش برانگیزترین مباحث این بخش، مربوط به موضوع قیمتگذاری فولاد بود. جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت در این بخش تأکید کرد که این وزارتخانه قصد ندارد برای فولاد قیمت تعیین کند، اما قول میدهد در ارتباط با کاهش عوارض گندله با احتیاط عمل کند. همچنین مهدی کرباسیان، رئیس هیأت عامل ایمیدرو سیاست دولت را کنترل قیمت از سوی بخش خصوصی و میزان عرضه و تقاضا در بازار دانست.

بهرام سبحانی، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان در این پانل با تأکید بر اینکه تعادل میان عرضه و تقاضا وجود ندارد، گفت: چارهای جز قیمتگذاری از سوی دولت نیست؛ اما انتظار میرود در سالهای آینده با به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا، قیمتگذاری محصولات فولادی از سوی مکانیزم بازار تعیین شود.

مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان در ادامه این پانل با تأکید بر مشکلات و چالشهای پیش روی صنعت فولاد گفت: زمانی که صحبت از طرحهای هشتگانه میشود، در واقع عارضهای را میبینیم که با توجه به توقعات اجتماعی به جایی رسیده که چارهای جز به اتمام رساندن طرحها وجود ندارد. این در حالی است که راهاندازی اینگونه طرحها در شرایط فعلی اقتصادی نیست.

وی با تأکید به خصوصی بودن صنعت فولاد در ایران اظهار کرد: در حال حاضر در بخش فولاد خام 22 میلیون تن ظرفیت تولید وجود دارد اما تنها 16 میلیون تن فولاد خام تولید میکنیم و نورد نیز تنها با 50 درصد ظرفیت خود در حال فعالیت است.

وی همچنین با تأکید بر این موضوع که هیچکس موافق قیمت گذاری توسط یک شخص ثالث نیست، عنوان کرد: تا زمانی که تعادلی میان عرضه و تقاضا وجود نداشته باشد، نمیتوان قیمت را با مکانیزم بازار تعیین کرد، پس چارهای جز قیمتگذاری ازسوی دولت وجود ندارد؛ اما انتظار میرود در سالهای آینده با به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا قیمت گذاری محصولات فولادی توسط مکانیزم بازار تعیین شود.

لازم به توضیح است در این همایش دو روزه که با حضور معاونین و مدیران و کارشناسان شرکت فولادمبارکه برگزار شده بود فولادمبارکه با برپایی غرفه در نمایشگاه جانبی همایش پذیرای علاقه مندان به این صنعت زیربنایی بود.