نقدینگی در آستانه 353 هزار میلیارد تومان/ مهار ارقام با آشفته‌ بازار سکه

روند رشد نقدینگی در سالهای اخیر دچار نوسات زیادی بوده به طوری که نوسانات 15 تا 39 درصدی در برخی سالها را نشان میدهد.

رشد نقدینگی از سال 76 تا سال 90 به شدت متفاوت بوده است. سال 76 رشد نقدینگی 15.2 درصد بود اما در سال 77 این رشد به 19.4 درصد، سال 78 به 20.1 درصد و در سال 79 براساس آمارها 29.2 درصد بوده است.

یکی از علل اصلی افزایش رشد نقدینگی سال 87 و 79 افزایش درآمدهای نفتی بوده است.

از سال 80 تا پایان سال 86 همواره رشد نقدینگی بالای 20 درصد گزارش شده است. سال 80 افزایش نقدینگی در سطح 28.8 درصد بوده و در سالهای 81 تا 86 به ترتیب 30.2 درصد، 26 درصد، 30.2 درصد، 34.3 درصد، 39.4 درصد و 27.7 درصد بوده است.

اما در سال 87 به دلیل اعمال سیاستهای انضباط پولی مانند جمعآوری چکپولهای بانکها و چاپ انحصاری آن توسط بانک مرکزی و اعمال سیاستهای انضابط مالی بودجهای از عوامل اصلی کاهش این متغیر پولی عنون شده است. در این سال رشد نقدینگی با 12 درصد کاهش به 15.9 درصد رسید.

در سال 88 نقدینگی با 8 درصد رشد به 23.9 درصد رسید و در سال 89 این نرخ با 1.3 درصد رشد به 25.2 درصد رسید.

حجم کل نقدینگی در سال 84 بالغ بر 70 هزار میلیارد تومان بوده و این میزان در سال 85 به 128 هزار میلیارد تومان رسیده که 58 هزار میلیارد تومان افزایش نشان میدهد.

سال 86 حجم نقدینگی کل با 36 هزار میلیارد تومان رشد 164 هزار میلیارد تومانی شد و در سال 87 مجموع آن بالع بر 190 هزار میلیارد تومان بوده که 26 هزار میلیارد تومان رشد نشان میدهد.

حجم کل نقدینگی در سال 88 هم افزایش یافت و با 45 هزار میلیارد تومان رشد به 235 هزار میلیارد تومان رسید. همچنین نقدینگی سال 89 حدود 294 هزار و 884 میلیارد تومان بوده که 59 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.

با توجه به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر رشد نقدینگی 19.4 درصدی سال 90 مجموع نقدینگی در سال 90 با ارقام موجود، حدود 352 هزار و 91 میلیاد میلیارد تومان برآورد میشود که نسبت به سال قبل 57 هزار و 207 میلیارد تومان رشد نشان میدهد.

بر این اساس یکی از نکات مورد توجه در این اعداد و ارقام، حجم افزوده شده به نقدینگی کشور است. به طوری که از سال 84 تاکنون سه سال رشد نقدینگی بالای 50 هزار میلیارد تومان بوده و به غیر از سال 87 که نقدینگی 26 هزار میلیارد تومان رشد داشته در سالهای دیگر بالای 30 هزار میلیارد تومان رشد نقدینگی ایجاد شده است.

میزان رشدهای نقدینگی آنقدر بالا بوده که در دو، سه سال اخیر اگر حجم نقدینگی بالای 50 هزار میلیارد تومان هم باشد، باز هم درصد رشد نقدینگی به کمتر از 20 درصد میرسد.

نکته قابل توجه دیگر این است که این محاسبات کنترل نقدینگی در شش ماه دوم سال است. زیرا در شش ماه اول سال 90 وزیر اقتصاد حجم کل نقدینگی در نیمه اول سال جاری را 350 هزار میلیارد تومان عنوان کرده بود در حالی که این عدد در پایان سال 90 تنها 2 هزار میلیارد تومان رشد داشته است.

اما علت این کاهش شدید رشد نقدینگی در شش ماه دوم سال 90 چه بوده را باید از مسئولان پولی و مالی کشور پرسید. ولی در یک بررسی کلی میتوان فروش حجم بالای سکه و طلا و ارز را از عوامل اصلی کنترل نقدینگی در شش ماه دوم سال دانست.

البته بسیاری در آن زمان معتقد بودند که یکی از سیاستهای بانک مرکزی و دولت برای کنترل نقدینگی فروش سکه و ارز و جمعآوری پول از این طریق است. به هر حال حتی اگر هدف بانک مرکزی از عرضه سکه و ارز جمعآوری نقدینگی نبوده ولی در عمل و بررسیها نشان میدهد که این پدیده موجب کنترل نقدینگی شده است.