«قرارداد پژو» یک بار مصرف نیست

چند هفته از لغو تحریمهای بینالمللی علیه ایران میگذرد و ایران خودرو و پژو نیز سرانجام پس از حدود دو سال مذاکره، قرارداد خود با یکدیگر را امضا کردند. فکر میکنید با توجه به رفع تحریمها، شرایط برای سرمایهگذاری پژو در ایران چقدر مهیا شده است؟

طبعا توافق هستهای و آنچه که برجام نامیده میشود، کار ما را برای حضور در ایران و انجام سرمایهگذاری خیلی راحت کرده است. در گذشته بهدلیل تحریمهای بینالمللی، مشکلات زیادی به چشم میآمد، از جمله اینکه امکان نقل و انتقال پول وجود نداشت و این محدودیت، کار را بسیار سخت کرد. از طرفی، در گذشته بهدلیل تحریم، امکان آوردن سرمایه به ایران وجود نداشت، اما حالا پژو میتواند به صورت مستقیم در ایران خودرو سرمایهگذاری انجام دهد.

قرارداد شرکت شما با ایران خودرو، حواشی زیادی را بهدنبال داشت، از جمله اینکه برخی معتقدند با حضور دوباره پژو، اتفاق چندان خاصی در خودروسازی ایران رخ نخواهد داد. شما بگویید قرارداد جدیدی که با ایران خودرو بستهاید، چه تفاوتهایی با قرارداد قبلی دارد؟ اصلا نوع حضور پژو در ایران چه فرقی با گذشته خواهد کرد؟

صراحتا میگویم که این دو قرارداد هیچ ربطی به هم نداشته و کاملا متفاوت از یکدیگر هستند. یکی از تفاوتهای اصلی قرارداد جدید با مدل قبلی، سرمایهگذاری است؛ ما میخواهیم بهطور مستقیم در ایران خودرو سرمایهگذاری کنیم، در حالی که قبلا این کار را انجام ندادهایم. پژو در گذشته تنها قطعه به ایران خودرو میفروخت و اجازه میداد این شرکت از حق برندش استفاده کند؛ اما حالا اوضاع فرق کرده و ما قصد انتقال تکنولوژی به این شرکت را داریم. از طرفی، قرارداد ما با ایران خودرو، جوینتونچر است؛ بنابراین هر دو طرف از آن بهرهمند خواهیم شد و بهنوعی به یکدیگر وابستهایم. با این شرایط من فکر میکنم قرارداد جدید ایران خودرو و پژو قابل مقایسه با قرارداد قبلی نیست.

البته فقط بحث بر سر مفاد قرارداد نیست، چه آنکه موضوع مهم دیگر، ثبات آن است. پژو چهار سال پیش و در حالی که حدود دو سال از قراردادش با ایران خودرو باقی مانده بود، چمدانهایش را بست و رفت؛ این یعنی قرارداد قبلی از ثبات لازم برخوردار نبود. حالا پرسش اینجاست که قرارداد جدید تا چه حد ثبات دارد؟

باز هم تاکید میکنم که پژو میخواهد در ایران سرمایهگذاری انجام دهد و این سرمایه چند صد میلیون یورویی نشان میدهد ما برنامهای درازمدت در کشور شما داریم. راحت بگویم، قرارداد پژو یک بار مصرف نیست. این نکته را هم در نظر بگیرید که قرارداد موردنظر، بین دو شرکت (ایران خودرو و پژو) بسته شده، بنابراین هر دو طرف سعی خواهیم کرد تمام تلاش مان را برای موفقیت آن به کار ببریم تا هر دو خشنود و راضی باشیم. با این حساب اگر هم مشکلی ایجاد شده و دوباره محدودیتهای بینالمللی رخ بدهند، هم ایران خودرو و هم پژو، هر دو درگیر خواهند شد. هرچه هست، پژو تصمیم گرفته در ایران خودرو سرمایهگذاری انجام دهد و هدفش، حضور درازمدت در ایران است.

در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که در صورت تغییر دولت در ایران و ایالات متحده آمریکا، توافق هستهای و برجام نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. بهعنوان مثال، برخی معتقدند احتمال رفتن دوباره پژو از ایران در صورت تغییر قوانین بینالمللی وجود دارد. نظر شما در این مورد چیست؟ آیا ممکن است پژو برای بار دوم ایران را ترک کند؟

طبعا ما امنیت کاملی در برابر تغییر قوانین جهانی نداریم. اگر مقامات آمریکایی تصمیم بگیرند محدودیتهای جدید و سخت تری را (در قبال ایران) لحاظ کنند، طبعا پژو برای ماندن در ایران دچار مشکل خواهد شد. البته این مشکل در صورت بروز، تنها برای پژو نیست و دامان سایر شرکتهای خارجی را نیز خواهد گرفت.

منظورتان این است که احتمال خروج دوباره پژو از ایران بهواسطه تغییر قوانین بینالمللی و اعمال محدودیتهای جدید از سوی دولت آمریکا، وجود دارد؟

همان طور که گفتم، ما امنیت کاملی در این مورد نداریم. با این حال پژو مثبت فکر میکند و به آینده امیدوار است. به شخصه معتقدم حرکتی که ایران پس از توافق هستهای آغاز کرده، مثبت بوده و احتمالا از بروز چنین مشکلاتی (اعمال محدودیتها و تحریمهای جدید) جلوگیری خواهد کرد.

با همه اینها، اگر ورق برگردد و محدودیتهای جدید علیه ایران لحاظ شود، چه اتفاقی برای قرارداد ایران خودرو و پژو رخ خواهد داد؟

در یک جمله میگویم که چند صد میلیون یورو پول پژو روی هوا خواهد ماند.

یکی از ابهاماتی که همچنان در مورد قرارداد پژو وجود دارد، بحث محرمانه بودن آن است. آقای نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت، تلویحا عنوان کردهاند این قرارداد محرمانه است؛ شما هم همین نظر را دارید؟

من در هر جای دنیا که کار کرده ام، همواره قراردادها محرمانه بودهاند و این چیز عجیبی نیست. در واقع محرمانه بودن قراردادها یک موضوع طبیعی و مرسوم در دنیا به شمار میرود و شرکتها هیچگاه جزئیات قراردادهای خود را نزد رقبا افشا نمیکنند.

بله اما مورد عجیب در محرمانه بودن قرارداد پژو، بحث غرامتی است که گفته میشود شما به ایران خودرو خواهید داد. آقای نعمتزاده تاکید داشت که این موضوع محرمانه است، اما ایران خودروییها جزئیات آن را منتشر و اعلام کردند غرامت از پژو، به نوعی تهاتر خواهد شد. افشای این جزئیات، پرداخت غرامت به ایران خودرو را زیر سوال برد زیرا مشخص شد پژو پولی به ایران خودرو نخواهد داد.

زمانی که ما مذاکره با ایران خودرو را شروع کردیم، دیگر رابطه با این شرکت نداشتیم، چون از یک و سال نیم قبل تر، ارتباط مان قطع شده بود. با این حساب وقتی پای میز مذاکره نشستیم، یک سری توقعات جدید از یکدیگر داشتیم و از همین رو مذاکراتمان حدود دو سال طول کشید. حرفم این است که مذاکرات ایران خودرو و پژو کاری بسیار سخت و طولانی بود، اما در نهایت قرارداد فی مابین در حضور آقای روحانی رییس جمهوری کشور شما امضا شد.

وقتی قرارداد به امضا رسید، معنیاش این بود که هم ایران خودرو از آن رضایت داشت و هم پژو، چه آنکه هیچ کدام از دو شرکت اجباری برای امضای قرارداد نداشتند. شما میگویید در بحث غرامت، ابهام وجود دارد، در حالی که من معتقدم اگر توقعات ایران خودرو برآورده نمیشد، این شرکت قراردادی با ما امضا نمیکرد. من نمیدانم لغت «غرامت» برای آنچه ایران خودرو به دست آورده، دقیق است یا نه، اما به هر حال در قرارداد مربوطه توافقاتی وجود دارد که از نظر این شرکت و البته پژو، مثبت تلقی میشود. از طرفی وزارت صنعت ایران نیز این قرارداد را مثبت میداند و در این شرایط، پژو تصمیم گرفته واکنشی بهنظرات متفرقه در ایران نشان ندهد. به اعتقاد من، خوب بودن قرارداد زمانی است که هر دو طرف برای آن سختی بکشند و رنج ببرند، نه اینکه یکی خیلی خیلی خوشحال باشد و دیگری غمگین.

یعنی الان ایران خودرو و پژو هر دو رنج میبرند؟

بله همین طور است.

شاید بهعنوان یک ایرانی نباید این را بگویم، اما به هر حال بهنظر میرسد رفتن پژو از ایران، به لحاظ قوانین بینالمللی ایرادی نداشته است. شما طبق قوانین بینالمللی از ایران رفتید؛ بنابراین بعید است دادگاهی بابت این کار پژو را محکوم کند؛ با این حال در ایران خیلیها از جمله نمایندگان مجلس اصرار داشتند پژو باید بایت این رفتار به ایران خودرو غرامت بدهد و ایران خودروییها هم میگویند غرامت خواهیم گرفت. پرسش اینجاست که وقتی پژو طبق قوانین بینالمللی از ایران رفته وخطایی مرتکب نشده، پس بحث غرامت چه معنایی دارد؟

پاسخ این پرسش را باید از ایران خودرو و مدعیان غرامت بگیرید. باز هم تاکید میکنم ایران خودرو قرارداد خوب و مثبتی با پژو منعقد کرده و برای امضای این قرارداد، راه درازی را طی کردیم. منافعی که ایران خودرو از این قرارداد به دست میآورد، نشان از مثبت بودن آن دارد. ما شریک بسیار خوبی برای ایران خودرو هستیم و میخواهیم مشترکا با هم کار کنیم.

من بالاخره پاسخ پرسشم را نگرفتم، بنابراین یک بار دیگر میپرسم، آیا پژو به ایران خودرو غرامت خواهد داد؟

ببینید ما قراردادی نوشتیم که دارای یک سری مسائل متفرقه است و ایران خودروییها وقتی ارزشیابی کردند، متوجه شدند قرارداد خوب و مثبتی بستهاند. این مثبت بودن از ان جهت است که ارتباط فعلی ایران خودرو با پژو، متفاوت از گذشته بوده و قرار است اتفاقات جدیدی میان دو شرکت رخ بدهد.

آخرش هم پرسش من را پاسخ ندادید.

سعی کردم پاسخ بدهم.

بگذریم. یک پرسش بزرگ دیگر که در مورد قرارداد پژو وجود دارد، محصولات در نظر گرفته شده از سوی این شرکت برای بازار ایران است. در بازار خودرو ایران، بیشترین تراکم مشتری در بازه قیمتی زیر 40 میلیون تومان به چشم میآید؛ بنابراین هر خودروساز خارجی که بتواند محصولاتی مناسب در این محدوده عرضه کند، نفع زیادی خواهد برد. چرا پژو این برگ برنده را رو نکرد و به سراغ بازار خودروهای بالای 60 میلیون تومان ایران رفت.

ما میخواهیم خودرویی را به ایران بیاوریم که تکنولوژی بالایی داشته و به لحاظ امنیتی به اصطلاح تاپ باشد. آسایش خارق العاده، و مصرف انرژی پایین و آلودگی کم و کیفیت و دوام بالا نیز از دیگر اهداف ماست و در مجموع قصد داریم خودرویی از همه جهت استاندارد را روانه بازار ایران کنیم. طبعا چنین خودرویی با این شرایط، در آن محدوده قیمتی که شما گفتید، جای نمیگیرد. بله میتوان خودرویی ارزان با کیفیت و امنیت پایین تولید و عرضه کنید، ولی پژو برندش ارزش دارد و از این نوع خودروها نمیسازد؛ بنابراین به بازار خودروهای ارزان ایران ورود نکرد.

مسئله دیگر، بحث صادرات است. طبق قرارداد، پژو باید 30 درصد از محصولاتی را که در ایران میسازد، به بازارهای صادراتی خود بفرستد. میخواهم بدانم کدام کشورها میزبان پژوهای ساخت ایران خواهند بود؟

ما بهعنوان پژو و سیتروئن یک سری بازار صادراتی داریم که محصولات ما را در آن بازارها به کیفیت مخصوص پژو میشناسند. بنابراین خودرویی که در ایران تولید میشود باید از لحاظ استاندارد قابل عرضه در بازارهای جهانی باشد. ما میخواهیم از ایران به ترکیه خودرو صادر کنیم، اما در حال حاضر شرایط برای این کار فراهم نیست. در بازار ترکیه، خودروهای دیزلی و همچنین خودروهای مجهز به استاندارد یورو6 مشتریان زیادی دارند، با این حال در ایران هنوز سیستم یورو4 در جریان است. بدون شک کشورهای منطقه گزینههای خوبی برای صادرات پژو از ایران هستند، با این حال فعلا کار کمی سخت است و اگر میخواهیم اهداف صادراتی محقق شود، باید خودروهایی بسازیم که به لحاظ کیفیت و قیمت قابل رقابت در بازارهای خارج باشند.