تهران-دوحه؛ مواجهه دو نگاه نفتی

اگرچه سایه تب و تاب قیمت رو به سقوط نفت تمامی روزهای سالی که گذشت را پوشانده بود، اما جنب و جوشها برای نجات بازار اگرچه گاهی تنها به ظاهر و نشانه رفتن انگشت اتهام افت قیمت به سوی برخی از تولیدکنندگان در ماههای پایانی سال جان گرفت.

ونزوئلا برای به دست آوردن توافقی بین کشورهای بزرگ صادرکننده نفت چه اوپکی و چه غیر اوپکی بر سر اینکه داستان مازاد عرضه به بازار پایان خوشی نخواهد داشت، پیش قدم شد.

برخی برای به دست آوردن توافقی برای نجات بازار به ونزوئلا روی خوشنشان دادند و برخی چون عربستان در مقابل آن سکوت کردند، اما اولین نمود این تلاشها نشست دوحه و یک تصمیم پرحاشیه بود.

27 بهمن (16 فوریه) وزیران نفت و انرژی عربستان، روسیه، قطر و ونزوئلا در نشستی در دوحه گرد هم آمدند تا تصمیمی در مورد نمودار نزولی قیمت نفت بگیرند، نتیجه نشست طرح « فریز تولید» بود.

طرحی که بر اساس آن کشورهای حاضر در این نشست تصمیم گرفتند در صورت همراهی دیگر کشورهای بزرگ تولیدکننده، سطح تولید نفت خود را در سطح ژانویه نگه دارند.

اگرچه این طرح در ابتدا تکان کوچکی به قیمتهای بازار داد، اما بعدا منتقدان آن را طرحی بیفایده برای درمان مازاد عرضه بازار نفت دانستند، با این حال مهمترین مسئله در تصمیم گرفته شده، غایبان مهم این نشست بود، ایران، عراق.

انتظار برای پاسخ ایران به تصمیم نشست دوحه چندان طول نکشید، فردای این نشست، تهران دومین گردهمآیی غیررسمی را برگزار کرد، نشستی چهارجانبه با حضور وزیران نفت و انرژی ایران، عراق، ونزوئلا و قطر با همان هدف نشست دوحه.

نتیجه این نشست به گفته زنگنه این بود که ایران از تصمیم تثبیت تولید نفت حمایت میکند، اما همراهی احتمالا نه، چندی بعد البته زنگنه به صراحت طرح فریز تولید را طرحی خندهدار دانست و اعلام کرد ایران با این طرح همراه نخواهد شد.

البته به نظر نمیرسید عراق نیز با سرمایهگذاریهای گذشته در این صنعت و بهرهبرداری از آن با افزایش تولید علاقهای به همراهی با تصمیم نشست دوحه داشته باشد، اما پس از موضعگیری صریح زنگنه عربستان نیز واکنش نشان داده و گفت احتمالا اجرای این تصمیم به دلیل عدم همراهی همه کشورها منتفی است.

البته برخی کشورها از موضعی که ایران در مقابل فریز نفت گرفته بود با توجه به شرایط خاص و ورود به پساتحریم دفاع کردند، اما اینکه دیگران نیز حاضر به پذیرش این موضوع شده و حاضر شوند به تنهایی طرح فریز نفت را اجرا کنند موضوع دیگری است. هرچند که بعدها روسها راه میانهای را در نظر گرفتند تا با مستثنی کردن ایران از این طرح، فریز نفتی را نجات دهند.

اما آتشی که با تلاشهای ونزوئلا برای ایجاد موجی در تولیدکنندگان بزرگ نفت جهت تغییر روند قیمت و برگزاری دو نشست غیررسمی و پرحاشیه، در پی آن برافروخته شد، به نظر نمیرسد، خاموش شده باشد.