سمت‌وسوی بازار فلزات در سال جدید

در بازار فلزات اساسی سه مولفه مهم و تاثیر گذار میتواند چشم انداز قیمتی این گروه را تعیین کند، در حقیقت تعیین چشم انداز نرخ رشد اقتصادی چین از یک سو و از سوی دیگر سیاستهای بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا و در نهایت قیمت نفت سه اضلاع مثلتی هستند که در پیش بینی و تعیین مسیر بازار فلزات میتواند نقش تعیین کننده داشته باشند. اما آنچه در گزارش ذیل نیز به آن اشاره شده است بیانگر این نکته است که سرمایه گذاران در یک برزخ تصمیم گیری گرفتار شدهاند.

در بحث اقتصاد چین کاهش نرخ رشد اقتصادی نگرانی سرمایه گذاران این حوزه را برانگیخته است به نحوی که نرخ رشد اقتصادی چین در سال 2015 با رسیدن به سطح 6.9 درصد به کمترین میزان خود در 25 سال اخیر رسیده است در شرایط فعلی تجربه کاهش شدید ارزش یوان در پایان سال میلادی گذشته عامل خروج بخشی از سرمایه های خارجی و افزایش نگرانی سرمایه گذاران داخلی و خارجی این کشور شده است آنچه که مهم است که سرمایه گذاران در حال رصد شاخص های تولید کارخانجات ، واردات ،صادرات و اشتغال این کشور هستند در سوی مقابل مقامات چینی هم این امیدواری را به سرمایه گذاران داده اند که در سال 2016 اقداماتی برای تثبیت ارزش یوآن و بهبود نرخ رشد اقتصادی انجام دهند.

بنابر تحلیل کارشناسان شرکت مطالعات اقتصادی آریاسهم، از سوی دیگر در بحث سیاست های بانک مرکزی آمریکا دوگانگی دیده می شود از یک سو آمارها حاکی از روند مثبت داده های اقتصادی این کشور دارد و از سوی دیگر ضعف اقتصاد جهانی در تصمیمات این نهاد در راستای افزایش نرخ بهره موثر بوده است بر این اساس سرمایه گذاران در یک ابهام تصمیم گیری در رابطه با افزایش و یا کاهش ارزش دلار قرار گرفته اند.

اما در بازار نفت؛ به نظر تصمیمات اخیر با توجه به نشست چهار جانبه نفتی دوحه میتواند حداقل تاثیر مثبت روانی در جهت عدم کاهش بیشتر قیمت نفت به همراه داشته باشد اما نکته مهم آن است که وضعیت کنونی قیمت نفت حاصل افزایش نااطمینانی نسبت به تقاضا خصوصا از جانب چین و تهدید ناشی از مقاومت عرضه کنندگان غیر اوپک در برابر کاهش قیمت نفت، علی الخصوص تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا می باشد. در شرایط حاضر بازار نفت دچار شوک عرضه و تقاضا شده است از سوی دیگر با توجه به کند شدن رشد اقتصادی، بازیابی قیمتی تا انتهای سال جاری یا سال آینده رخ نخواهد داد در عین حال میانگین نظرات کارشناسان نفتی گویای این مهم است که کاهش شدیدقیمت نفت و یا بازیابی نفت بیش از 100 دلار فعلا امکان پذیر نیست و در یکی دو سال آتی قیمت نهایت به مرز 60 تا 70 دلار افزایش خواهد یافت. در ادامه بازارهای جهانی را به تفکیک کالاها مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم.

آلومینیوم کمترین پیش بینی مثبت درباره افزایش قیمت را به خود دیده است که به خاطر ترکیب دو عامل وجود ظرفیت مازاد و موجودی های بسیار بالا، انتظار خاصی درباره افزایش قیمت در این فلز وجود ندارد. تحلیلگران به طور میانگین انتظار دارند که برای سال 2016، متوسط قیمت آلومینیوم در حدود 1525 دلار باشد و برای سال 2017، تنها افزایش قیمت در حدود 5 درصدی و میانگین قیمت 1600 دلار در هر تن را برای آلومینیوم متصور هستند.

در بازار داخلی صنعت آلومینوم ایران با دو مشکل اصلی روبرو است. انرژی بر بودن این صنعت در کنار نحوه تامین مواد اولیه (بوکسیت) دو چالش عمده این صنعت میباشد که این گروه را به زیان دهی رسانده است، بررسی ها نشان داد بیش از 20 تا 30 درصد هزینه های تولید آلومینیوم در ایران به حامل انرژی عللی الخصوص برق اختصاص دارد این در شرایطی است که عدم تامین پایدار برق برای این صنعت همواره یکی از معضلات اصلی بوده است ، از سوی دیگر بیش از 30 تا 40 درصد قیمت تمام شده نیز به مواد اولیه اختصاص پیدا میکند که این امید میرود با رفع تحریم ها در دوران پسابرجام مشکل تامین مواد اولیه به حداقل کاهش یابد در این بین بر اساس افق 1404 ایران با به تولید 1.5 میلیون تن آلومینیوم دست یابد که از این رو توجه به تامین مواد اولیه، تامین برق پایدار و بهسازی صنایع آلومینیم(برای کاهش آلایندگی و مصرف برق( در اولیت باید قرار گیرد همچنین آخرین خبرها حاکی از این دارد که ایران موافقتنامه 20 ساله خود را 25 سال دیگر با گینه جهت تولید بوکسیت تمدید کرده است.

علاوه بر آن یک گروه انگلیسی- آلمانی نیز بحث اقتصادی بودن آن را بررسی میکنند و این امید میرود که در دوران پسابرجام شرایط برای سرمایهگذاری لازم را در گینه انجام شود همچنین بنا به گفته رییس هیات عامل ایمیدرو مذاکرات با استرالیاییها برای خرید بوکسیت از این کشور در حال انجام است و این کشور برای تولید پودرآلومینیوم در بنادر پارسیان کارخانه احداث و سرمایهگذاری کند . جی پی مورگان درباره مس و نیکل اعتقاد به وقوع بازار خرسی  (نزولی) دارد. این بانک برای دو فلز مس و نیکل اعتقاد به پایین ترین قیمت در سال 2016 و 2017 را دارد.

روی پس از نیکل از دید میانگین تحلیلگران، بهترین فرصت افزایش قیمتی در این محدوده 2 ساله را دارا می باشد و انتظار می رود قیمت آن 25 درصد از سطح کنونی بالاتر رود.نشانه هایی وجود دارد که مواد خام مربوط به بازار روی به دلیل ترکیب عواملی چون بسته شدن معادن و کاهش تولید به دلیل سطح قیمتی، در حال کم یاب شدن است. تولیدکنندگان چینی قول داده اند که در سال جاری 500 هزار تن از ظرفیت خود را کاهش بدهند و اثر این کاهش همین حالا با افزایش واردات روی فرآوری شده به چین، در حال نشان دادن خود است.

تحلیلگران بازار فلزات انتظار دارند که روی در سال جاری با کسری 53 هزار تنی و در سال آینده با کسری 275 هزار تنی مواجه شود. برآورد متوسط قیمت روی در سال جاری 1682 دلار می باشد با این حال تعدادی از پیشبینی کننده ها نظر دیگری دارند. بنا به گزارش موسسه تحقیقاتیTech Navioکه یک موسسه تحقیقات بازار مستقر در لندن می باشد، براساس پیش بینی بسیاری از موسسات مالی و بانکی، روی تا سال 2020 به مرز 2 هزار دلار باز خواهد گشت.

برای مثال موسسه SP Angle که یک واحد بانکداری و سرمایه گذاری است برای سال 2020 قیمت روی را 2300 دلار در هر تن پیش بینی کرده است. این موسسه برای سه ماهه نخست امسال قیمت 1575 دلار را تخمین زده و معتقد است در سه ماهه چهارم به 1825 دلار خواهد رسید. کمترین رقم پیش بینی شده از سوی موسسه خدمات مشاوره EIU است که کارشناسان این موسسه می گویند، در سه ماهه اول امسال متوسط قیمت روی به 1600 دلار خواهد رسید و در سه ماهه پایانی 1890 دلار خواهد شد.این موسسه برای سال 2020 قیمت 1984 دلار را برای روی تخمین زده است.

در بازار داخلی روی، چالش اصلی تولید کنندگان کمبود مواد اولیه و خاک مورد نیاز در دسترس است ، بر اساس آمار منتشر شده ایران چهارمین تولیدکننده بزرگ ماده معدنی سرب و روی در آسیا بعد از چین، قزاقستان و هند میباشد. همچنین از نظر تولید شمش روی جایگاه ششم و از نظر تولید سرب جایگاه پنجم را در آسیا دارا میباشد. در حال حاضر بیش از 9 درصد ذخایر خاک سرب و روی دنیا در ایران شناسایی شده، اما آنچه در کشور تولید و صادر می شود حتی به یک درصد نسبتهای جهانی نیز نمیرسد. هم اکنون ایران سالانه در حدود 160 هزار تن روی در 7 کارخانه بزرگ و 45 کارخانه کوچک تولید می کند و برنامه ریزی شده است تا سال 1404 این مقدار به 300 هزار تن در سال افزایش یابد.

در حال حاضر اکثر واحدهای تولید سرب و روی کشور به دلیل عدم دسترسی به میزان خاک مورد نیاز با عیار مناسب، کمتر از ظرفیت اسمی خود در حال فعالیت هستند به نحوی که بررسی در بسیار از این واحدهای صنعتی تولید با 20تا30 درصد ظرفیت در حال انجام است . گفتنی است معدن انگوران با بیش از 9 میلیون تن ذخیره قطعی پرعیار ترین معدن کشور را با عیار 25تا 30 درصد در اختیار دارد و ومعدن مهدی آباد با عیار 9 درصد و ذخیره قطعی 45میلیون تن به عنوان بزرگ ترین معدن سرب و روی ایران به شمار میرود که 69 درصد از ذخایر سرب و روی را در خود جای داده است . درباره فلز سرب، با وجود اینکه انتظار می رود همچون روی ظرف 2 سال آتی با کاهش عرضه روبرو شود، اما انتظار افزایش قیمت خاصی در بین میانگین تحلیلگران برای این فلز دیده نمی شود.

در بازار داخلی سرب ، همچون روی نخستین و مهم ترین مشکل دررابطه با ذخایر سرب و روی، در بخش اکتشاف است یکی از مشکلات دیگر این تولید کنندگان سرب داخلی بحث زیست محیطی است بر این اساس برای بهبود صنعت سرب و روی باید بحث اکتشافت و استخراج و استفاده از ماشینآلات جدید و فناوری مناسب و استخراج اصولی و همچنین اعطای تسهیلات ارزان قیمت تقویت شودکه میتواند به بهبود این صنعت با توجه به دارا بودن معادن غنی در داخل کشور کمک نماید. فلز قلع در رده سوم از لحاظ افزایش قیمتی قرار دارد و میانگین تحلیلگران انتظار دارند که قیمت این فلز در سال آینده به طور متوسط 16 هزار دلار در هر تن باشد که 15 درصد افزایش قیمت نسبت به نرخ کنونی را نشان می دهد.

درباره مس تحلیلگران به صورت میانگین انتظار دارند که قیمت مس در سه ماهه اول به طور متوسط 4512.50 دلار در هر تن باشد. سپس انتظار می رود که به تدریج بازار مس به تعادل برگردد و قیمت آن افزایش پیدا کند و برای سال آینده به 5182 دلار در هر تن برسد. میانگین برآوردها برای مازاد عرضه مس در سطح 150 هزار تن می باشد اما بیشترین برآوردها به موسسه کپیتال اکونومی با برآورد 310 هزار تنی و جی پی مورگان با برآورد مازاد 316 هزار تنی در بازار، اختصاص دارد.

برای سال 2017 نیز تحلیلگران به طور متوسط انتظار مازاد 60 هزار تنی را در بازار دارند. با این حال موسسه کپیتال اکونومی پرچمدار پیشبینی بازار گاوی برای مس می باشد و اعتقاد دارد که مس در سال 2017 با کسری 280 هزار تنی روبرو خواهد شد. در طرف مقابل نیز جی پی مورگان بدترین پیشبینی را برای مس در سال 2017 انجام داده است و اعتقاد به مازاد عرضه 447 هزار تنی دارد.

در بازار داخلی، همچون سایر بازارهای بین المللی مصرف مس به شرایط اقتصادی وابسته است به عبارتی رکود و یا رونق اقتصادی در افزایش مصرف تاثیر مستقیم خواهد داشت ، از این رو با توجه به آنکه مصرف اصلی مس در صنایعی نظیر صنعت برق و مخابرات، صنعت ساختمان و تولید خودرو میباشد در سال های اخیر با توجه به کمبود نقدینگی و کسری بودجه دولت شاهد کاهش مصرف مس در صنعت برق و مخابرات بودیم همچنین مسئله تحریم در بخش خودرو و رکود در بخش ساختمان نیز به کاهش مصرف مس منجر شده بود .

در شرایط حاضر کمبود نقدینگی ، کاهش شدید قیمت های جهانی ، افزایش هزینه های مالی و وجود مازاد تولید در دوران رکود گریبان این صنعت را در داخل گرفته است از این رو در کوتاه مدت راه برون رفت این صنعت از رکود با توجه به رفع تحریم ها افزایش قیمت های جهانی است که در کوتاه مدت نمیتوان انتظار چندانی داشت.

درباره فولاد، بنا به گفته بزرگترین فولاد ساز ژاپن یعنی شرکت نیپون، کاهش تولید در چین بدین معنا می باشد که قیمت فولاد به کف خود رسیده است اما برای یک بازیابی قیمتی قوی، راه زیادی در پیش رو است. تولیدکنندگان فولاد در جهان به دلیل کاهش تقاضا و افزایش رقابت به دلیل سیل صادرات فولاد از چین که تولید کننده 50 درصد فولاد در جهان می باشد، با کاهش قیمت روبرو شده اند.

بنا به گزارش انجمن فولاد و آهن چین در ماه گذشته، فولاد سازان چین در مجموع در فاصله 11 ماه سال 2015 حدود 8.1 میلیارد دلار ضرر کرده اند. بنا به گزارش شرکت نیپون، قیمت بسته های فولادی ورق گرم بین ماه نوامبر و دسامبر در حدود 270-260 دلار در هر تن بوده است با این حال اکنون در حدود 300 دلار می باشد و انتظار نمی رود که این قیمت دوباره به 270 دلار کاهش یابد.

با این حال بازیابی قوی قیمتی در حال حاضر پیشبینی نمی شود زیرا هر گونه افزایش قابل توجه قیمت موجب بالا رفتن دوباره سطح تولید و کاهش مجدد قیمت ها خواهد شد که یک حرکت زیگزاگی چرخه قیمتی را ایجاد خواهد کرد. همچنین چین اعلام کرده است که تولید فولاد خود را به میزان 100 تا 150 میلیون تن کاهش خواهد داد. اما به اعتقاد شینچیرو اوکازاکی، تحلیلگر موسسه دایوا، مازاد عرضه فولاد احتمالا ادامه خواهد داشت و احتمالا همچنان بر روی قیمت های فولاد تاثیر خواهد گذاشت. ظرفیت تولیدی چین سالانه حدود 1.2 میلیارد تن می باشد اما تقاضای داخلی چین در حدود 700 میلیون تن است.

در بازار داخلی ﻓﻮﻻدی ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز 1404 ﺑﺎﯾﺪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﻮﻻد در ﮐﺸﻮر ﺑﻪ 55 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻦ و ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺼﺮف ﻓﻮﻻد در ﮐﺸﻮر از 234 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﮐﻨـﻮﻧﯽ ﺑـﻪ 400 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮﺳﺪ. ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻓﻮق رﺷﺪ 230 درﺻﺪی ﺗﻮﻟﯿﺪ و اﻓﺰاﯾﺶ 70 درﺻﺪی ﻣﺼﺮف ﻃﯽ 10 ﺳﺎل آﯾﻨﺪه ﺿﺮوری اﺳﺖ. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺑﺮای تأمین زﯾﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﺻﺎدرات 10 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻦ ﻓﻮﻻد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﻮازن زﻧﺠﯿﺮه ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﺴﺎﻧﺘﺮه ﺑﻪ ﮔﻨﺪﻟﻪ و ﺑﻌﺪ آﻫﻦ اﺳﻔﻨﺠﯽ و ﺑﻌﺪ ﺷﻤﺶ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﻃﺮح ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﭘـﺎﯾﯿﻦ ﺗـﺮ از 500 ﻫـﺰار ﺗﻦ ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﺪارد و همینطور ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﻓﻮﻻد ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻤﯿﺪرو و ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﻓﻮﻻد ﺑﻪ روز رﺳﺎﻧﯽ ﺷﺪ ﮐـﻪ از اولویتهای آن اﺣﺪاث ﺟﺪﯾﺪ واﺣﺪﻫﺎی ﻓﻮﻻد ﺳﺎزی در جهت ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮدن آب ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز و ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺣﻤﻞ در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ آبهای آزاد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

از مشکلات صنعت فولاد داخلی ، رکود بخش عمرانی، بالا بودن هزینه تولید با توجه به قدیمی بودن تکنولوژی ، انرژی بر بودن و پایین بودن نسبت بهره وری در کنار مصائب مهمی نظیر پایین بودن تعرفه واردات ، عدم ورود به حوزه تولید فولادهای آلیاژی خاص ، تامین مالی با هزینه بالا ،کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش و.... از جمله این مشکلات میباشد.

اما در کنار مشکلات فوق مباحث مدیریتی نظیر عدم برنامه ریزی مناسب و نبود متولی واحد و عدم توازن در زنجیره تولید از معدن تا تولید شمش ، کمبود مواد اولیه نظیر گندله ، نبود فرمول مشخص برای قیمت گذاری موا د اولیه نظیر سنگ آهن و .... می توان برشمرد. اما بر اساس افق 1404، بررسی ها نشان میدهد ظرفیت فعلی تولید فولاد کشور 20 میلیون تن است و تا پایان سال 1397 با توجه به طرح های فولادی این ظرفیت به 36میلیون تن ارتقا خواهد یافت که با توجه به نکات فوق رسیدن به ظرفیت اعلام شده بسیار دور از دسترس است.

نیکل متوسط تحلیلگران انتظار دارند که در سه ماهه پایانی امسال قیمت نیکل 20 درصد افزایش پیدا کند و این افزایش قیمت در سال 2017 به 40 درصد برسد. با توجه به اینکه نیکل بیشترین سقوط قیمتی را در بین همتایانش داشته است و هم اکنون حتی کمتر از سطوح قیمتی قبل از بحران مالی 2008 معامله می شود، انتظار بازیابی قیمتیش چندان دور از حد انتظار نیست. تحلیلگران به طور متوسط انتظار دارند که نیکل فرآوری شده در سال جاری و سال آینده به ترتیب با 31 هزار تن و 34 هزار تن کسری عرضه مواجه باشد. درباره روی، سرب و قلع نیز متوسط تحلیلگران انتظار دارند که در سال های 2016 و 2017 این فلزها با کسری در بازار مواجه باشند.