آغاز فصل جدید همکاری‌های نفتی ایران و ایتالیا/ از صادرات نفت تا مشارکت در پارس جنوبی

سفر رسمی دو روزه «متئو رنتزی» نخست وزیر ایتالیا به دعوت رئیس جمهوری کشورمان به تهران از فردا (سه شنبه، ٢٤ فروردین) آغاز میشود؛ هیاتی ٢٥٠ نفره نخست وزیر ایتالیا را در این سفر همراهی میکنند که در بین آنها شماری از نمایندگان شرکتهای فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی این کشور نیز حضور دارند.

شرکتهای ایتالیایی از سالهای گذشته در طرحهای نفتی ایران حضور داشتهاند که از مهمترین آنها میتوان به توسعه فازهای چهار و پنج پارس جنوبی و توسعه میدان نفتی دارخوین اشاره کرد.

اعمال تحریم های غرب علیه ایران برای مدتی رشته همکاریهای دو کشور در صنعت نفت را قطع کرد اما اجرای برجام و رفع تحریمها، فرصتی را برای همکاری دوباره شرکتهای ایرانی و ایتالیایی فراهم کرده است.

در این گزارش، به بررسی مهمترین مذاکرههای نفتی که برای گسترش همکاریها در پساتحریم انجام شده و تفاهم نامههایی که به امضا رسیده، میپردازیم.

پیشنهاد توسعه فاز 11 پارس جنوبی

ایتالیاییها برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی که به عنوان فاز سرگردان و بلاتکلیف پارس جنوبی نیز شناخته میشود، اعلام آمادگی کردهاند. گفته میشود شرکت «انی» ایتالیا که پیش از این در پارس جنوبی، فعالیت داشته است پیشنهادی چهار میلیارد دلاری برای توسعه تنها فاز باقیمانده پارس جنوبی، ارایه کرده است.

بر اساس گزارشها، شرکت انی ایتالیا، میزان سرمایهگذاری مورد نیاز برای فاز 11 را چهار میلیارد دلار و زمان اجرای پروژه و رسیدن به تولید اولیه را 36 ماه اعلام کرده است. پیش از این قرار بود فاز 11 پارس جنوبی توسط پیمانکاران ایرانی انجام شود که هیچکدام از آنها نهایی نشده است. شرکت انی ایتالیا پیش از این، طرح توسعه فازهای چهارم و پنجم میدان گازی پارس جنوبی را تکمیل کرده و کارنامه خوبی از خود در پارس جنوبی برجا گذاشته است.

خرید نفت از ایران

شرکت انی که پیش از تشدید تحریمها، مسئولیت اجرای چند طرح بزرگ را در صنعت نفت ایران برعهده داشته است، در ماههای اخیر خواستار مشارکت دوباره با صنعت نفت ایران شده و مذاکرههایی را نیز انجام داده که از جمله آنها میتوان به برنامهریزی برای خرید نفت اشاره کرد.

بر این اساس، «کلادیو دسکالزی» مدیرعامل انی از تمایل این شرکت ایتالیایی برای از سرگیری واردات محمولههای نفت خام ایران پس از لغو کامل تحریمها خبر داده است.

وی با بیان اینکه ایتالیا تا پیش از اعمال تحریمهای اتحادیه اروپا یکی از مشتریان اصلی نفت خام ایران در اروپا بوده، گفت: نفت خام ایران برای پالایشگاههای ما بسیار مطلوب است، بنابراین شرکت انی از خرید دوباره نفت خام ایران پس از لغو تحریمها استقبال میکند.

مدیرعامل انی افزود: در شرایط کنونی نمیتوانم به حجم یا نحوه قراردادهای خرید نفت خام از ایران پس از لغو تحریمها اشاره کنم، اما تاکید میکنم که نفت خام این کشور برای پالایشگران ایتالیایی مناسب است.

توسعه فازهای جدید میدان نفتی دارخوین

شرکت انی ایتالیا همچنین برای توسعه فاز سوم میدان نفتی دارخوین اعلام آمادگی کرده است؛ هدف از طرح توسعه فاز سوم میدان نفتی دارخوین افزایش تولید روزانه 60 تا 70 هزار بشکه نفت خام است؛ اجرای این پروژه حدود یک میلیارد و 300 میلیون دلار سرمایهگذاری نیاز دارد.

این شرکت ایتالیایی تا پیش از افزایش تحریمهای بین المللی، در فاز نخست و دوم طرح توسعه میدان نفتی دارخوین، واقع در ٣٠ کیلومتری شمال خرمشهر و ١٠٠ کیلومتری جنوب غربی اهواز، در قالب قراردادهای بیع متقابل مشارکت داشت اما برای پرهیز از تحریمهای تجاری آمریکا مربوط به سرمایهگذاری در صنعت نفت ایران، مجبور شد فعالیتهای خود در میدان نفتی دارخوین را ترک کند.

هدف از طرح توسعه میدان نفتی دارخوین که قرارداد اولیه آن در تیرماه 1380 با شرکت آجیپ ایتالیا (زیرمجموعه گروه انی ایتالیا) منعقد شد، در مرحله نخست دستیابی به تولید 50 هزار بشکه نفت و تزریق 70 میلیون فوت مکعب گاز در روز بود که تولید 50 هزار بشکهای در مرداد 1383 تحقق یافت.

امضای تفاهمنامه یک میلیارد یورویی ایران و ایتالیا در بخش پتروشیمی

شرکت «تکنی مونت» ایتالیا و «هلدینگ خلیج فارس» چندی پیش تفاهمنامهای به ارزش یک میلیارد یورو در صنعت پتروشیمی امضا کردند. اگرچه هنوز جزئیات نهایی این توافق اعلام نشده، اما تامین فاینانس و تجهیزات بخشی از این تفاهم است.

سرمایهگذاری در پارس شمالی

گروهی از شرکتهای ایتالیایی در بازدید از منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (بوشهر) علاقهمندی خود را برای سرمایهگذاری در زیر ساختهای این منطقه به ویژه پارس شمالی را اعلام کردند.

قرار است ایتالیاییها علاوه بر ساخت بندر در این منطقه، در طرحهای صنعتی و پتروشیمی پارس شمالی نیز سرمایهگذاری کنند. نزدیکی به خلیج فارس به عنوان آب راه بین المللی و تاثیر آن در تسهیل ورود و صدور کالا، وجود مجتمع بزرگ بندری پارس،‏ اراضی مناسب و در دسترس بودن خوراک اصلی مجتمع های پتروشیمی از مهمترین مزیتهای سرمایهگذاری در این منطقه به شمار میرود. همچنین ایتالیاییها پیشنهادهایی را نیز برای توسعه میدانهای گازی واقع در منطقه پارس شمالی شامل میدانهای گلشن و فردوسی مطرح کردهاند.

امضای تفاهمنامه در بخش حفاری

شرکت ملی حفاری ایران چندی پیش تفاهمنامهای با شرکتهای زیرمجموعه اِنی (ENI) ایتالیا امضا کرد که قرار است پس از رفع موانع اجرایی، به امضای قرارداد نهایی منجر شود. این تفاهمنامه به حفاری چاههای نفتی و گازی در داخل کشور محدود نمیشود، بلکه قرار است در پروژههای حفاری سایر کشورهای منطقه نیز با یکدیگر همکاری داشته باشند.

همکاری در ساخت تجهیزات صنعت نفت

شرکتهای ایتالیایی مذاکرههایی را نیز برای ساخت تجهیزات صنعت نفت به صورت مشترک با سازندگان ایرانی انجام دادهاند که البته هنوز نهایی نشدهاند. قرار است تجهیزات مشترک ساخته شده علاوه بر تامین نیاز داخل به بازارهای منطقه نیز صادر شود.

همکاری در بخش پالایشگاهی و ساخت خطوط انتقال نفت و گاز

مدیرعامل شرکت پیمانکار نفتی «سایپم» در حاشیه نشستی درباره انرژی میان ایتالیا و نروژ گفت: این شرکت در سفر رسمی متئو رنتزی نخست وزیر ایتالیا به تهران، تفاهمنامهای جدید با طرف ایرانی امضا خواهد کرد.

«استفانو مائو» مدیرعامل سایپم افزود: در ایران فرصتهای زیادی در زمینه نفت و خدمات، از فراساحل تا استخراج و حفاری وجود دارد که البته باید ابتدا آنها را شناسایی و سپس از توان خود استفاده کنیم.
شرکت نفت انی، مالک 43 درصد از سهام شرکت سایپم (Saipem) است که در پروژههای بزرگ خطوط لوله، مشارکت دارد و خطوط لوله نفت و گاز زیادی طراحی و ساخته کرده است. از مجموع این پروژهها، میتوان به خطوط لوله بلو استریم، گرین استریم، نورد استریم و ساوت استریم اشاره کرد.

شرکت سایپم در بهمن ماه گذشته در جریان سفر رئیس جمهوری ایران به ایتالیا، یک تفاهمنامه برای همکاری در پروژههای بزرگ نفت و گاز در کشورمان امضا کرد. این شرکت ایتالیایی اعلام کرده است که این توافق را با شرکت توسعه نفت و گاز پارسیان، در رابطه با نوسازی و ارتقای پالایشگاههای پارس شیراز و تبریز امضا کرده است.