مشکلاتی که دونرخی بودن بنزین برای مردم و اقتصاد ایجاد می‌کند

این درحالی است که بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند چند نرخی بودن برای هرنوع کالایی مفید نیست و مشکلات زیادی به همراه دارد. پس از آنکه با پیشنهاد یکی از نمایندگان مجلس درخصوص 5 نرخی شدن بنزین درصحن علنی مخالفت شد، موضوع برای بررسی بیشتر به کمیسیون تلفیق بازگشت. اما از همان ابتدا دولت مخالفت خود را با بازگشت بنزین چند نرخی اعلام کرد و اکنون کمیسیون تلفیق با کاهش قیمتهای بنزین از 5 به 2 نرخ موضع تازهای گرفته است.

براساس تصمیم کمیسیون تلفیق بودجه مجلس نهم بنزین باید با دو نرخ پایه و تمام شده عرضه شود و دولت مکلف است 4 ماه پس از تصویب این قانون، تمامی وسایل نقلیه سبک و سنگین را به کارت سوخت مجهز کند. از این رو، سوختگیری صرفاً باید از طریق کارت سوخت شخصی خودروها صورت بگیرد و هزینه صدور کارت سوخت از مالک خودرو دریافت میشود. البته دراین طرح قیمتگذاری دو نرخ تعیین شده و همچنین میزان مصرف ماهانه برعهده دولت گذاشته شده است. این درحالی است که وزیر نفت اعتقاد دارد که اگر با مصوبه مجلس قیمت بنزین دو نرخی شود، بدون شک شاهد بازگشت کارت سوخت به جیب مردم خواهیم بود.

به گفته بیژن زنگنه عمر کارت سوخت برای گازوئیل هنوز باقی است ولی برای بنزین خیر.به اعتقاد وزیرنفت کاهش مصرف سوخت با مکانیزه کردن مصرف خودروهای تولید داخل محقق میشود نه با سهمیهبندی سوخت در پمپ بنزین ها. وی همچنین ابراز امیدواری کرد: اگر فاز اول ستاره خلیج فارس راهاندازی شود دیگر نیازی به وارد کردن بنزین نداریم و شاید نیازی به سهمیهبندی آن نباشد.

دولت یازدهم برای نزدیک کردن قیمت بنزین به قیمت تمام شده آن به سوی تک نرخی کردن این محصول استراتژیک پیش رفت و سرانجام در انتهای آبان ماه به این هدف دست یافت. ازسوی دیگر افزایش قاچاق بنزین یکی از پیامدهای ثابت نگهداشتن و سهمیهبندی این کالا بود به طوری که در برههای از زمان قاچاق سوخت به دلیل اختلاف قیمتی که با کشورهای همسایه داشت به یک معضل تبدیل شده بود.  این درحالی است که صاحبنظران اقتصادی اعتقاد دارند که چند نرخی بودن برای اقتصاد مزیت محسوب نمیشود.

درهمین زمینه علی مزیکی استاد دانشگاه اعتقاد دارد که چند نرخی بودن برای هیچ کالایی مزیت نیست. زمانی که بنزین سهمیهبندی شود مردم سعی میکنند از سهمیه تعیین شده به طور کامل استفاده کنند چرا که حق خود میدانند، بنابراین به نظر میرسد بنزین تک نرخی موجب کاهش مصرف نیز خواهد شد. علاوه براین به گفته این کارشناس اقتصادی نرخ بنزین هنوز با قیمتهای جهانی آن فاصله زیادی دارد و برای جلوگیری از هدرروی ثروت ملی، دولت باید بتدریج نرخ داخلی را با نرخ بینالمللی آن نزدیک کند.

همچنین حسن مرادی استاد دانشگاه و کارشناس انرژی نیز گفت: درمجموع فروش بنزین با قیمتی کمتر از قیمت تمام شده آن به زیان اقتصاد ملی و بخصوص اقشار کم درآمدی است که کمتر از بنزین استفاده میکنند. وی با اشاره به اینکه چند نرخی شدن بنزین به ایجاد رانت و فساد میانجامد، افزود: بنابراین باید برای جلوگیری از این مشکلات یک طرح دقیق و جدی ارائه شود.